SABAHATTİN YALKIN

(11 Mart 1934, Antakya - ) 

Şair. Sabahattin Topaloğlu imzasını da kullandı. Menekşe Hanım ile berber Ahmet Yalkın’ın oğlu. İlk ve orta öğrenimini Antakya’da tamamladıktan sonra İTÜ Elektrik Fakültesi’ni bitirdi. Macaristan’da Budapeşte Teknik Üniversitesi-VİTUKİ işbirliği (1970) ve Hollanda’da Delft Teknoloji Enstitüsü'nde (1973-74) Hidroloji konusunda lisansüstü eğitim gördü. 1960-1993 arasında Devlet Su İşleri ve Elektrik İşleri Etüt İdaresi’nde Daire Başkanlığına kadar çeşitli görevlerde Yüksek Mühendis - Hidrolojist olarak çalıştı. 1993 yılında emekliye ayrıldı. çalıştıktan sonra emekli oldu. Paris ve Cenevre’de yapılan Uluslararası Su Toplantılarında Türk delegasyonu içinde yer aldı. Edebiyatçılar Derneği ve Türkiye Yazarlar Sendikası üyesi. Ankara'da  yaşıyor. Evli, bir kız babası.

Edebiyata, lise öğrenciliği yıllarında şiirler yazarak başladı. İlk şiiri Devrimci Gençlik gazetesinde (Antakya, 1953) yer aldı  Şiirleri, yazıları ve söyleşileri; Anadolu Ekini, Ardıçkuşu (Adana), Damar, Dost, Güney Rüzgârı (Antakya), İmece, İnsancıl, Özyurt, Şiiri Özlüyorum, Türk Dili, Varoş, Yaşam Sanat, Yeditepe, Yelken dergi ve gazetelerde yayımlandı. 1970-1985 arasında hiçbir yerde şiir yayımlamadı. 1990-94 arasında Ankara’da edebiyat dergisi Yazıt’ı çıkardı.

Ödül: “Beyaz Kan” adlı şiir dosyası ile 1994 Sabri Altınel şiir yarışmasında üçüncülük ödülünü, Çocuk Deliceleri ile 1994 Damar Dergisi-Çankaya Belediyesi Çocuk Şiirleri yarışmasında birincilik ödülünü aldı.

Yapıtları: Şiir: *Akdeniz Delisi, İlkyaz, Ank.: 1988 *Güney Güneşi, Güneyde Kültür Mtb., Antakya: 1991 *Bütün Yüzlerim Anadolu, Anadolu Ekini, Ank.: 1992 *Aşkdeniz, Prospero, Ank.: 1994 *Çocuk Deliceleri-Çocuk Şiirleri, Damar, Ank.: 1995 *Beni Yasaklama, Yarın, Stockholm: 1996 *Sabahı Düşünmek, Yarın, Stockholm: 1998 *Asi Destanı-Hatay Şiirleri, Kültür Bakanlığı, Ank.: 2001 *Güneş Yarıyı Geçince, Gerçek Sanat, İst.: 2003 *Gam Şiirleri, Damar, Ank.: 2003 *Soluğumun Rengi - Dünya İle Gözgöze, Gerçek Sanat, İst.: 2004; Vakit İstanbul’du, Avcıol, İst.: 2005 *Çok Dualı Kent, Ürün, Ank.: 2012 *Renk Şiirleri, Kanguru, Ank.: 2015 *Kara Umut, Şiiri Özlüyorum, Nevşehir, 2018.

Düzyazı: *Yaza Yaşaya, Damar, Ank.: 2006.

Hakkında Yazılan Kitaplar: Muhsin Şener, Şir Solumak - Şiir Yaşamak ve Sabahattin Yalkın, Şiiri Özlüyorum Kitaplığı, Nevşehir, 2016.

Kaynaklar: Burhan Günel, Aşkdeniz Şiirleri, Yaklaşım, Kasım 1995; Orhan Tüleylioğlu, Şiirli Günler Efendim, Milliyet Sanat, Nisan 1997; Mahmut Temizyürek, Sabahı Düşünmek, Virgül, Ocak 2000; Vedat Yazıcı, Martıya Mektuplar, 2000; Şükran Kozalı, Orontes Gök Akar, Damar, Temmuz 2001; Münevver Ogan, Yanıtlar, Anadolu Ekini, Ocak 2001; Osman Bolulu, Söyleşi, Kıyı, Mart 2002; Ruşen Hakkı, Güneş Yarıyı Geçince, Özgür Kocaeli, 2.11.2003; Ahmet Özer, Tarihin Cinselliğin ve Cesaretin Şiirleri, Amik, Ocak 2004; Bülent Güldal, So1uğumun Rengi, Şiir Ülkesi, Ekim 2004); Ahmet Günbaş, Şiirin Dışarlıklı Adı, Damar, Eylül 2004; Hasan Akarsu, Şiir-Den/İzler, 2004; İhsan Işık, Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, 2. bas., 2009.

*18 Eylül 2020 tarihinde güncellendi. 

Şiirlerinden Seçmeler:

AŞKIN NİYETİNİ ANLAYAMIYORUM

1. Yusyuvarlak bir ay Ayvalık'ın üzerinde

    Kimin koyduğu belli değil

    Sahipsiz öyle

    Göğün niyetini anlayamıyorum

2. Bir gece vuruyor omzuma

    Adını soruyor son kadınımın

    Gözleri ince kara

    Gecenin niyetini anlayamıyorum

3. Ve ansızın yere düşüyor vazo

    Güller Osmanlı kokuyor

    Karanfiller eşkiya

    Çiçeğin niyetini anlayamıyorum

4. Belli belirsiz bir İstanbul

    Sonbahar yaprakları arasında

    Yapayalnız yürüyor Beşiktaş'a

    Kentin niyetini anlayamıyorum

5. Deli-dolu yaşlarımı arıyorum

    Gözüm hangi göze takılsa

    Tüm denizi oynuyorum bir zara

    Aşkın niyetini anlayamıyoruın

AY

I

Ay vuruyor sırtıma

Belli

gecedir

Kimse sormuyor karanlığın yaşını

Yüzgeçleri durgun bir kayabalığı

Doğurgacındaki kayabalıklarından habersiz

Bekliyor sevişeceği dalgayı

II

Ay vuruyor toprağa

Belli

gecedir

Ömürleri bir sevişmelik böcekler

Larvalandırlar ölümlerinden sonra

Bıldırcın sıcağını bıraktılar

Bıldır yaşanan sevdalar

III

Ay vuruyor ölüme

Belli

gecedir

Bunca kavga bunca gözyaşı

İlk kez şaşırıyorum kanlandığıma

Suskunluğumuz büyüyor

Yorgun bir gök altında

BIÇAK

1. Bir bıçak düştü

                                                            söze

                                      Nazım'dı bu

                                      Dilinde ağladı sızladı Anadolu

                                      Bin yıllık yalnızlığı

                                  2. Bir bıçak düştü

                                                            sese

                                      Ruhi Su'ydu bu

                                      Soluğunda ağladı sızladı Anadolu

                                      Bin yıllık susuzluğu

                                 3. Bir bıçak düştü

                                                           renge

                                     Balaban'dı bu

                                     Renginde ağladı sızladı Anadolu

                                     Bin yıllık kıtlığı

                                  4. Sözümü sözle kendine

                                      Sesimi sesle kendine

                                      Rengimi renkle kendine

                                  5. Beni bekleme

Bir Kentin Yedi Rengi

-Eski Antakya'da Zaman-

Kırmızı- Kentin Musalı Sesi

Adımlarımı izliyorum kentin yaşlı sokaklarında

İbrani ağızlı bir zaman Yasef...Yasef...diyor

Parmaklarımda Ziggurat oymalı yüzükler,

Yüzümün yarısı Lut sıcağı, yarısı defne yaprağı

Nice çöllerden geçmiş, nice kılıçlardan.

Kırmızıyı eksiksiz bırakıyorum sulara

Tohumlar azda kalsa da ağıtlardan. ..

F I R A T Y A

1. Bir ellik aşk yapar gözü kapalı

Akdeniz göğü

defne yaprağı

portakal çiçeği

Asur’un kil yazıtlarından dolu-dizgin akar zaman

Mısırlı savaşkanlardan bu yana

Büyür savaş alanları mezarlıklar

Mumyalı gözlerle bakar

Başak sapları hurmalıklar dudaksız öpü

ölü

Derinin altında milyonlarca hücre

Zar - çekirdek - protoplazma

Toprakları zorlar yaşama

Ve kas gücü

ve kan suyu

ve ölüm korkusu

Bir ellik aşk yapar gözü kapalı

2. Soluğun yaşamsızlanırsa gün batımı

Tüm kapıları kapalıdır hiyerogliflerin

Bekle borusunu üflemesini İsrafil’in

İlkin anamı sevmeliyim … Anamdır

Bir de bacımı … Parçamdır

Ve kadınımı … Doğurgandır

Fırat’ın aktığı topraklar Fıratya olalı

Fırat anadır

Fırat bacıdır

Fırat kadındır

Ve birer Fıratlamadır yakılan ağıtlar

Üründür düğündür türküdür

Binlerce yıl eskiden uzar Mezopotamya’ya

Hititli Anadolu soluk soluğa

Yavru ceylan şaşkın olur anasızsa / anladık

Ağaç kurur kök tutmazsa / anladık

Toprak çatlar sulanmazsa / anladık

Ya insansız kalırsa insan

Soluğun yaşamsızlanırsa gün batımı

3. Aydınlık sabahlar az gelirse yüreğine

Sevdalanmak neye yarar günahı bol Babil’e

Hele gözüyle gözleştiysen

hele yüzüyle yüzleştiysen

hele bedeniyle bedenleştiysen

Bir düş de olsa ne güzel

Yerli yerine bırakmak doğayı

Suyu suya

toprağı toprağa

insanı insana

Kavgasız dövüşsüz

Sonunda aforozlansa da krallıklar

Çağlardır ekmeğin paylaşıldığı mı var

Ve İsa-Baba çarmıhta durur daha

Ağlayacaksan şimdi ağla

Biraz mum ışığı

biraz künnük kokusu

biraz vaftiz suyu

Aydınlık sabahlar az gelirse yüreğine

HAÇLI SAVAŞLARINDA BİR AHMET

1. Ahmet ... sen hiç yaşadın mı adından ayrı

    dipsiz bir kuyuya atılan yadataşı nasıl

    düş kurar uykusunda gizli gizli

    eski bir toprağın öyküsüydü

    zamana karışan yaşlı gözleri

    ve dualı su dökmüşlerdi başlarından aşağı

    kesilsin diye çocukların korku nöbeti

2. Kente indiğinde dikelmişti önünde şövalye bıyıkları

    testere tekerlekli arabalar geçmişti yaralıların üzerinden

    Ahmet ... sen hiç yıkandm mı ölünden ayrı

    kınsız bir kılıca bulaşan kan nasıl

    büyür sevdalarda dudaklardan karınlara

    ve sevişemeyecek kadar yorgun kadınlar

    ağıtlar yakmışlardı kara yazgılarına

3. Bir masaldan çalınan zehirli yüzük

    parmaktan parmağa büyüsünü taşıdıkça

    Ahmet ... sen hiç utandın mı göğünden ayrı

    İnce mumlu rahibe ilahilerinde nasıl

    kanatlanır bunca öç bunca acı

    ve zulüm adına dikilen heykellerde

    unutma tanrıların günahını

İSTANBUL GAMI

DO/Bıçağı Yitik Gölge

    Daha bir çift söz bile etmeden

    Fuhuşa boğuyor sokağı sesindeki gece

    Adını soruyorum DO olduğunu bilmiyor

    Bütün kepenkler yüzüme kapanıyor

    Bütün gözlerini kaçırıyor Galata

    Ben bile tanımıyorum yalnızlığımı

    Herkes bıçağı-yitik bir gölgenin peşinde

RE/Notasız Susuzluk

    Dudaklaşmasız bir kadın karanfilleşiyor

    Daha soyunmadan notasız susuzluğuma

    Güftesi ıslak bir şarkı oluyor yosma karanlığı

    Bomonti'de şehla bakışlı bir odada

    Dilim dilime dolaşıyor RE'yim RE'yime

    Bunlar yaşanmış kırmızısı oluyor zamanın

    Hiçbir kavganın arkasında horozlanmayan sevda

Mİ/Vapur Düşleri

    Bekçi düdüğünde büyüyor korkulu göz karası

    Biraz da ağlayarak örtüyor kalça kabasını

    Yamalı eteği marsık kokulu Kasımpaşa

    Gölgesine siğiyor ayyaş bir sokak lambası

    Hiçbir duvar güvenli değil bu saatten sonra

    Denize küsen Mİ'li vapur düşlerini kusuyor kıyıya

    Ne liman belli ne de Haliç'in göbek-altı

FA/Mevlevi Döngüsü

    Zikir dualarının en ince bellisi

    Her seferinde ölü yıkayıcılarına kalıyor

    Bir türlü çözülmüyor FA'nın avuç çizgileri

    Uzantıları karışıyor Mevlevi döngülerine

    Eyüb'ün bütün ölüleri birbirine benziyor

    Kader belki de yaşandıkça kader oluyor

    Ve ben beyazımı paylaşmıyorum kimseyle

SOL/Kopçasız Küpeler

    Gece yatağa düşen kopçasız küpeleri

    Gizli bir el topluyor sabaha göstermeden

    Başlıyor amansız gizi yasaklı bedenlerin

    Hangi yolun başı hangi yolun sonu oluyor

    Ne çok anı bu böyle kendi kendine SOL'uyor

    Kumkapılı bir körebede ebeyi öpülerken

    Kabuğunu çatlatan kent bana kalıyor

LA/Karacaahmet'in Sarıklı Taşları

    Zehir yeşili bir LA düşüyor Salacak kıyılarına

    Akşamı türkülüyor harem utangaçlığı içinde

    Bir büyüyor bir küçülüyor perde ardındaki gölge

    Gitgide uzaklaşıyor balıkçıların sarhoş kayıkları

    Birazdan iner yollara Karacaahmet'in sarıklı taşları

    Şimdi ne oluyor bu sevmeler böyle kör-köre

    Ağıtlı yeminler birer birer karışıyor geceye

Sİ/Suların Mavi Sesi

    Ne güzel kadınlar yaşadı güzel mi ki

    Kimi sevmelik kimi öpmelik iki dirhem bir Sİ

    Osmanlıların amber kokulu köşklerinde düşleri

    Çengelköy'lü dilberin feracesinden kayan mendil

    Hangi makamlarda besteleniyor gizli gizli

    Geceli gündüzlü sonsuz bir güneş döngüsünde

    Geçip gidiyor İstanbul sularında mavi sesi

İSTANBUL GÖRÜNTÜLERİ

Bir parça bulut

Bir parça umut

geçer gider İstanbul göklerinden

Bir de mavi üstüne ak kanatlı martılar

Üç damla ter düşer

dalyan babanın yırtık ağlarına

Ölü bir göz gibi susar deniz

Meyhane artığı bir iskelet sokaklarda

gölgesi ile danseder

Bir parça ana

Bir parça kız

geçer gider İstanbul evlerinden

Bir de günden güne küçülen ekmek

Üç damla yaş düşer

oya işlemeli gergeflere

Yaşam sıtması içinde yürek

Oysa ne doğdu ne büyüdü ne öldü

yıllardır sulanan çiçek

Bir parça Beyoğlu

Bir parça insanoğlu

geçer gider İstanbul gecelerinden

Bir de iskelesi yitik gemiler

Üç damla aşk düşer

Haliç’in kirli sularına

Düşlerde boy atan altın çocuklar

Şimdi ışıklarını yaşar

Cassioperia’nın orta yıldızında

Bir parça ezgi

Bir parça Orhan Veli

geçer gider İstanbul günlerinden

Bir de minarelerde kavak yelleri

Üç damla şiir düşer

Rumelihisarlı gömüte

Dünya gene bildiğince döner

Göz açıp kapayıncaya dek

insan kırıntılarına karışır insancıl türküler

“Vakit İstanbul-du” adlı kitabından

KADIKÖYDE BİR MEYHANE

                             Orada olmayan Dağlarca Usta 'ya

1

Akşam akşamla sarmaş dolaş

Rakısına meze yapıyor şiirini

Sözcükleri ak adamın biri

Yer gök tanıktır ona...

2

Hızla yaşlanıyor gökyüzü

Deniz - iskele - gemi - çıma

Kerbağalı Dere'nin kurbağaları

Sait Faik'ten kalma ne varsa

Bulut - martı - sevda - dalga

Yaşlanıyor güneş bata çıka...

3

Yaşlanıyor Boğaz'ın suları

Yaşlanıyor kaptanın nemli yüreği

Örnekbağ'ın üzüm salkımları

Mor güneşli şarap

Bedia'nın yuvarlak kamı

Zamana kanaya kanaya...

4

Nikâhtan düşmüş çapkın bir Kadıköy

Abece'si yitik bir meyhanede

Bardaklar esrikleşiyor geceye öpülendikçe

Şairler / kadını - erkeği - şiircisi

Yazgıları düğümlenmiş dizelerde

Eskimeyen bir züğürt tesellisi...

Türk Dili Dergisi, Yıl: 17, Cilt: 17, Sayı:99, Kasım-Aralık 2003 

KADINCIL BİR ROMANS

l. Mavisizlikten öldü sütanası

   Gökyuvarın

                  ikinci yaşamında

   Tümtümüne çıplaktı belden aşağısı

   Ne yıkayan çıktı ölüsünü

   Ne de süsleyen

   Sonsuz bir alışkanlıktı memebaşı

2. Fosillerin güneşsiz tozlaşması

   Bildik kaçamaklara benzemese de

   Fesleğen kokulu bir bakıştı belki

   Umut beyazı duvak

   Dümbelekli gerdek kırmızısı

   Bitmez tükenmez bir gelin

                  gecenin anısı

3. Hangi uzay hangi döngü

   Gözlerde yanıp sönen kikirik yıldızı

   Düşmüş yere paramparça yüreği

   Şurda burda

                  öpüntüleri

   Bir daha nerde yaşanır

   Buradan bir aşk mı geçti ki

KÖRSÜZ KÖR

1.    Bu ne bu böyle gözlerin

                                              Niye ki kör…

2.    Güneşin ışıkları göğünde özgür

Senin gözlerin gözlerinde 

Ömür boyu kör 

                                                      Niye ki kör…

3.    Karanlıklanmış bir adım ötesi

Yıllar yılı sabahı düşünmek

Sabahı getirmek değil

Meydanlarda yükselen heykeller

Doğdukları günlere kör      

                                              Niye ki kör…

4.    Çok sözlü çok dilli masal beyleri

Göbek göbeğe okkalı kahveler üstüne

Sütlek memelerin çekilmiş sütleri

Ağıtlı gecelere bürünmüş ana yürekleri   

Koruklanmıyor yediveren asmalar

Suyun başını açık tut aksın gönlünce

Yarına kalan umut dualarda kör        

                                              Niye ki kör…

5.    Bu ne bu böyle darağaçları   

Şafak vakti ayaklarda        

Düşleri bırak diyorum sana

Nesli tükenmiş canavar ağzı        

Yalnızlığın artıyor gök uzaklaştıkça     

Kovukları büyüyor ağaçkakanların

Hadi bildik bir şarkıya başla

Aşklı meşkli çifte zilli  

Körsüz kör 

                                             Niye ki kör…

KUŞKONMAZ

1. Merak ediyor

    gökyüzüne bakarken

    damda üşüyen kedi

    ocakbaşında uyuyan kedinin

                         koltuk altlarını.

2. Üst üste düşünce bakışları

    utanıyor denizanaları

    hiç aşklaşmadıklarına

    ve yalnızlığı anlıyorlar ilk kez

                         dünyada.

3. Merak ediyor yarasalar

    mor halkalan dar

                         memeleri

    nasibini bekleyen dudaklar

    suçsuz değil mi.

4. Merak ediyor gece

    seni

          soyunacak kadar güzel mi.

5. Hep açık dursun pencere

    ışık alsın saksıdaki menekşe

    evin içi güneşlenmeli

    ve gündüzleri de sevişmeli

                         yüzü güzel kadınlar.

7. Kuşkonmaza konsun kuşlar.

SALYANGOZ

I

Temmuzun neresinde şimdi

Nezahat'ın eski dudağı

Nerde unutuldu

deniz kabuklu sokak

Sonunda düşüyor toprağa

Salyangozun gümüşlediği yaprak

II

Yosun kokulu bir güneşi alıyorum

Göğün eteği altından

Kanımda

kanlıyorum

Güzelleşiyor soyundukça

Samatya'lı Gülşen'in bel altı

Ve akşamla çekiyor boynuzlarını

Salyangoz kabuğuna

III

Bende kalan ne varsa

Geri veriyorum doğaya

Cide'li Sermin'in

en dolgun memesini bile

Bütün günah sevmede

Salyangoz

Salyangoz

aldığını versene

YAŞAMCIL RESİMLERİN YEDİ RENGİ

KIRMIZI – Günlerin resmi

Niye soruyorsun güneşimin rengini ,

ben nice ölümlerden geçerek yaşıyorum

son kırmızının son nefesini .

TURUNCU – Yüzlerin resmi

Bu yüz nasıl düştü yüzüme

böyle milyonlarca yüz içinden,

parçalanmış bir turuncunun yeniden

bütünleşmesi / göz göze gelince

sevda bu mu ne .

SARI – Toprakların resmi

Ölümlük mü dirimlik mi başakların boyu

kuruyan sarının suçu susan sarıda

doğumlar bedenin sonsuz direnişi;

hiçbir gök eksiltemedi bizi daha

topraklar bilir kökün direncini .

YEŞİL – İlk BEN’in resmi

Zamanla köreliyor selamlaştığımız gözler

fosilleşmiş bir zamana dönüyor yaşam,

bu çok eski iki kentin kavgası / kansız

bu çok eski iki sokağın çoğalması / tohumsuz

bu çok eski iki ırmağın buluşması / susuz

sürgün yeşilinde büyür çocuk sesleri

büyür ilk BEN’in boyutsuz çekirdekleri

MAVİ – Bedenlerin resmi

Sularla süren uzun akrabalığımız

mavicil bir göğün yumurta ikizi ,

Uzayın boyutsuz dölyollarında …

yönsüz döngülerini sürdüren hücreler,

bölüne bölüne çoğaldıkça

sevgen bir karında sımsıcak

hepsi bir öpümlük dudak uzaklığı .

LACİVERT – Gizlerin resmi

Hangi yaşın aşkı hangisinde kum falı

lacivert artığı bir gecenin sevleği

adı bilinmese de arar güneşini .

MOR – Anamın resmi

Bir ninnide mi bir duada mı yoksa

yeniden sütlenir mor emcik başları

anadır doğurdukça yaşar anamı .

ZAMAN ÖRTER ZAMANI

1.

Akşamın kanıma düşen gölgesi

yüzümün en eski yüzlerinden kalma

kervan başının ince-uzun ezgisi

çöl kumlarında unutulmuş

çok eski bir İbrani ninnisi...

2.

Yolu yolağı yitik ayaklarım

uzun göçlerin yorgunluğunu taşır

hiçbir sevdanın kalmamış sıcağı

yüreğim bir yerde bir gökte

ne öpüsü belli ne yakarısı...

3.

Dillendiğim toprak benden ayrı mı

soluklandığım hava öptüğüm dudak

nerde açılmayan kapıların arkası

hamaylısı yitik yazgısı silik geceler

hırı-gürü gizli ocağı küllenmiş evler...

4.

Buhur sinmiş sabahlara uyanmıştık

Ne demir çarık ne de kutsal asa

yarılan denize bırakmıştık adlarımızı

bir gün umulmadık bir yerde bulunurlarsa

sorgulanmasın diye gözsüz gözyaşları...

5.

Yaşamımızın güneşsiz kalan artıkları

yaslara boğulan allı aklı kılıç yılları

acılı korkulu izler taşır bakışlarımızda

kimi yaslı kimi zılgıtlı kavgalar ardında

yüzü utançlı bir zaman örter zamanı...

“Şiiri Özlüyorum”, Sayı: 70, Mart-Nisan 2016