GÜVEN TURAN

(2 Aralık 1943 [nüfusta 1944 olarak kayıtlı], Gerze / Sinop - )

Şair, yazar ve çevirmen. Tam adı İsmail Güven Turan. Sabriye Hanım ile tütün tüccarı Ahmet Turan’ın oğlu. İlkokulu Samsun’da okudu (1956). Ortaöğrenimini Samsun’da Maarif Koleji’nde tamamladı (1963). 1968’de AÜ DTCF İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi ve aynı bölümde "W.B. Yeats ve Robinson Jeffers'ta Ortak Özellikler" konulu yüksek lisans teziyle yüksek lisansını tamamladı (1973). AÜ Fen Fakültesi’nde İngilizce okutmanlığı yaptı (1970-76). Bu arada TRT Türkiye’nin Sesi Radyosu için çok sayıda program hazırladı (1968-77). 1976’da İstanbul’a yerleşti ve reklamcılık alanında çalışmaya başladı, çeşitli ajanslarda metin yazarlığı ve yöneticilik yaptı. Reklam Yazarları Derneği kurucuları arasında yer aldı; bir süre başkanlığını yaptı. 1995’ten bu yana Yapı Kredi Kültür Sanat Yayınları’nda yayın danışmanı olarak çalıştı. TYS ve PEN Yazarlar Derneği üyesi. İstanbul’da yaşıyor. İki kez evlenip boşandı.

İlk şiiri “Aykırı Yaşantı” Haziran 1962’de (Haziran) Yelken dergisinde, ilk yazısı Eylül 1962’de yayımlandı. 1962’den bu yana şiir, öykü, çeviri, söyleşi, eleştiri ve inceleme yazıları Adam Sanat, Akatalpa, Akbük, Alan’67, Argos, Ataç, Cogito, Cumhuriyet Kitap, Defter, Devinim 60, Dize, Dost, Dönem, Etken, Evrim, Geceyazısı, Gergedan, Gösteri, İz’im, Kitap-lık, Le Poète Travaille, Oluşum, Radikal, Sombahar, Soyut, Tan, Türk Dili, Ulus, Varlık, Yazko Edebiyat, Yelken, Yeni Düşün, Yom Sanat, Yordam gibi dergi, gazete ve eklerinde yayımlandı / yayımlanıyor.  Öykü ve şiirlerinden bazıları yabancı dillere çevrilerek dergi ve antolojilerde yer aldı.

Haluk Aker ile birlikte Ankara’da “Devinim” adlı bir dergi çıkardı (Şubat 1965-Ocak 1966, 12 sayı). Daha sonra eleştirmen Hüseyin Cöntürk’ün çıkardığı “Yordam” dergisinin (Ocak 1966-Aralık 1969, 27 sayı) etkin yazarları arasında yer aldı ve bu nedenle “Yordamcı” olarak da anıldı.

Ödül: “Dalyan” adlı romanı ile 1979 TDK Roman Ödülü’nü, “Düş Günler” adlı öykü kitabı ile 1990 Yunus Nadi Yayımlanmış Öykü Kitabı Ödülü’nü; “Bir Albümde Dört Mevsim” adlı şiir kitabıyla  1991 Yunus Nadi Yayımlanmamış Şiir Kitabı Ödülü’nü; “Cendere” adlı kitabıyla 2004 Altın Portakal Şiir Ödülü’nü; “Süregelen” adlı kitabıyla 2005 Memet Fuat Deneme Ödülü’nü; PEN Türkiye Merkezi tarafından verilen 2016 PEN Şiir Ödülü’nü aldı.

Yapıtları: Şiir: Güneşler… Gölgeler…, 1981, Derinlik, İst.; Peş, 1982, Yazko, İst.; Sevda Yorumları, 1990, Şiir Atı, İst.; Bir Albümde Dört Mevsim, 1991, Korsan, İst.; İkaros’un Uçuşu, 1993, YKY, İst.; Toplu Şiirler (“Güneşler… Gölgeler…”, “Peş”, “Sevda Yorumları”, “Bir Albümde Dört Mevsim” ve “İkaros’un Uçuşu” adlı şiir kitaplarının toplu basımı; 1995, YKY, İst.; 101 Bir Dize, 1996, YKY, İst.; Gizli Alanlar, 1997, YKY, İst.; Görülen Kentler, 1999, YKY, İst.; İz Sürmek, 2001, YKY, İst.; Cendere, 2003, YKY, İst.; Çıkış, 2008, YKY, İst.; Serpintiler, Kendi Seçtikleri; 2008, Toroslu Kitaplığı, İst.; Dönüş, 2010, YKY, İst.; İkinci: Toplu Şiirler 1994-2010, (“101 Bir Dize”, “Gizli Alanlar”, “Görülen Kentler”, “İz Sürmek”, “Cendere”, “Çıkış” ve “Dönüş” adlı şiir kitaplarının toplu basımı;  2012, YKY, İst.; Ardıl, 2016, YKY, İst.

Roman: Dalyan, 1978, Derinlik, İst.; Yalnız mısın?, 1987, Özgür, İst.; Soğuk Tüylü Martı, 1992, Mitos, İst.; Üçlü (“Dalyan”, “Yalnız mısın?” ve “Soğuk Tüylü Martı” roman üçlüsü; 2002, YKY, İst.; Yaz Üçgeni, 2012, YKY, İst.

Öykü: Düş Günler, 1989, Afa, İst.; Zemberek, 2009, YKY, İst.

Deneme, İnceleme, Eleştiri: Kendini Okumak, 1987, Eleştiri, İst.; Bakır Çalığı, 1994, Mitos, İst.; genişletilmiş baskı: 2006, YKY, İst.; Yazıyla Yaşamak, 1996, YKY, İst.; Çerçevenin Dışından, 2004, YKY, İst.; Süregelen, 2005, YKY, İst.; Kuleden Bakmak - Jeffers / Yeats, "W.B. Yeats ve Robinson Jeffers'ta Ortak Özellikler" konulu yüksek lisans tezi yazarının yeni önsözüyle; 2012, 160. Kilometre, İst.

Katkıda Bulunduğu Kitaplar: Vüs’at O. Bener – Bir Tuhaf Yalvaç, Ed. Alpagut Gültekin; 2004, Norgunk, İst.

Çeviri: Kenneth Rexroth, Aşk ve İsyan, Seçme Şiirler; 1991, İyi Şeyler, İst.; Miroslav Holub, Sınırsızdır Şiir, Seçme Şiirler; 1993, İyi Şeyler, İst.; Louise Glück, Seçme Şiirler, 1994, YKY, İst.; William Carlos Williams, Seçme Şiirler,  1995, Kavram, İst.; H.D., Seçme Şiirler, 1995, Kavram, İst.; John Ash, The Anatolikan / Anatolikan, 1999, YKY, İst.; Ted Hughes, Demir Adam – Demir Kadın, İki çocuk romanı, 2001, YKY, İst.; Jamal Mahjoub, Raşid’in Dürbünü, 2003, YKY, İst.; Pelin Batu, Glass / Cam, Nazmi Ağıl ve Zafer Ildız ile birlikte; 2003, YKY, İst.; Richard McKane, Kahvehane Şiirleri / Coffeehouse Poems, Coşkun Yerli, Nazmi Ağıl ve Tuğrul Tanyol ile birlikte; YKY, İst.; Ian Buruma-Avishai Margalit, Garbiyatçılık – Düşmanlarının Gözünde Batı, 2009, YKY, İst.; Marina Warner, Bir Zamanlar Bir Ülkede… – Masalların Kısa Tarihi, 2019, YKY, İst.; William Carlos Williams, Seçme Şiirler,  2019, YKY, İst.; William Faulkner, Emily’ye Bir Gül-Seçme Öyküler, Aysun Arslan, Necla Aytür, Ünal Aytür, Ayberk Erkay, Gül Ülker Gül, Bilge Karasu, Ülkü Tamer ve Burcu Uğuz ile birlikte, 2019, YKY, İst.

Hakkında Yazılan Kitaplar: Güven Turan Şiiri ve “Cendere”, Yayına Haz. Ahmet Tüzün, 2006, Şiirden, İst.

Hakkında Hazırlanan Özel Sayılar:  Yom Sanat Güven Turan Özel Sayısı, Sayı: 18, Mayıs-Haziran 2004; Yazılıkaya Aylık Şiir Yaprağı, Sayı: 9, Eylül 2006

Kaynaklar: Mehmet Çetin, Tanzimattan Günümüze Türk Şiiri Antolojisi 3. Cilt, 2002, Akçağ, Ank., s. 15-18; Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi Cilt II, 2001, YKY, İst., 839; Yılmaz Odabaşı, 1975-2000 Son Çeyrek Yüzyıl Şiir Antolojisi, Birinci Baskı: 2000, Scala, İst., 79-82; Yılmaz Odabaşı, 1975-2000 Son Çeyrek Yüzyıl Şiir Antolojisi, 3.b. 2003, Alfa, İst., 82-85; Baki Asiltürk, Güven Turan’ın “101 Bir Dize”si, Kitap-lık, S. 21, Mayıs-Haziran 1996; Haydar Ergülen, Radikal Kitap, S. 145, 26 Aralık 2003; Bilgin Adalı, Cendere, Kitap-lık, S. 70, Mart 2004; Baki Asiltürk, Bir Albümde Dört Mevsim: Algı ve Yansıtma Ekseninde Bir Çözümleme, Yom Sanat, S. 18, Mayıs-Haziran 2004; Etken, S. 2, Kasım-Aralık-Ocak 2004-2005; Güven Turan: En Çok Zorlandığım Yazı, Yazılıkaya, S. 9, Eylül 2006; Güven Turan, “Şiir Görüşüm” Üstüne, Yazılıkaya, S. 9, Eylül 2006; Olcay Özmen, “Şiirin Sıfır Noktasındaki Çocuk: Güven Turan”, Yazılıkaya, S. 9, Eylül 2006; Ahmet İnam, Güven Çocuğa Bir Edeştiri, Güven Turan Şiiri ve “Cendere”, 13-28; Baki Asiltürk, Cendere: Doğa ve Zaman Yansıtmaları Ekseninde Bir Okuma, Güven Turan Şiiri ve “Cendere”, 29-34; Haydar Ergülen, Güven Turan’ın “Gizli Alanlar”ındaki Gizli, Sanatlar, Güven Turan Şiiri ve “Cendere”, 35-42; Hüseyin Peker, Güven Turan’ın Cendere’deki İlk Saatleri, Güven Turan Şiiri ve “Cendere”, 43-45; İdris Özyol, Şiirin ‘Cendere’sinden Sessiz Kurtuluş, Güven Turan Şiiri ve “Cendere”, 47-49; İmren Tüzün, Güven Turan Şiirinde Doğa, Zaman ve Tensellik, Güven Turan Şiiri ve “Cendere”, 51-59; Mahmut Babacan, Güven Turan’ın “Cendere”deki Sözcük Ekonomisi ve Dilbilgisi, Güven Turan Şiiri ve “Cendere”, 61-65; Mehmet Can Doğan, Cahil Bir Şiir, Güven Turan Şiiri ve “Cendere”, 67-78; Mustafa Koç, Sualtı Derinlik Yolculuğu: Güven Turan Şiiri, Güven Turan Şiiri ve “Cendere”, 79-86.   

*28 Kasım 2019 tarihinde güncellendi.