SEDAT UMRAN

(1925, İstanbul - 7 Ağustos 2013)

       İlkokul öğretmeni Mehmet Kazım Öcal’ın oğludur. Küçük yaşta öksüz kaldı ve dedesi tarafından büyütüldü. Erenköy 38. İlkokulu ve Kadıköy 3. Erkek Ortaokulu’ndan sonra Haydarpaşa Lisesini bitirdi (1942). Bir süre İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne devam etti. Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne geçerek buradan mezun oldu (1948). İstanbul Merkez Bankası’nda (1951-54), İÜ İktisat Fakültesi Maliye Enstitüsü Kütüphane Memurluğu’nda (1954-55) çalıştı. Kayseri Orta Anadolu T.A.Ş.’de, İzmit Boru Fabrikası’nda, Mensucat Santralde, Demir Döküm Fabrikaları Genel Müdürlüğü’nde, İzmit Mannesman-Sümerbank Boru Endüstrisi’nde memur ve çevirmen olarak görev aldı. 1974 yılında emekliye ayrıldı. Tüm zamanını şiire ve Almanca çevirilere ayırdı. Leke isimli kitabıyla tanındı. ‘Eşyanın şairi’ olarak anıldı. Ümran'ın şiirindeki son merhaleyi yansıtan 100 mısralık 25 dörtlüğü ise Kış Dörtlükleri üstbaşlığını taşımakta olup bu şiiri Türk Edebiyatı dergisinde yayımlanmıştır.

       İlk şiiri 1943 yılında Yedigün dergisinde yayımlandı. Şiirleri, çevirileri, yazıları ve söyleşileri Akatalpa, Aylık Dergi, Beş Sanat, Büyük Doğu, Diriliş, Gergedan, Gösteri, Güney, Hisar, Mavera, Milli Kültür, Sedir, Soyut, Sözcükler, Tan, Tercüman, Türk Dili, Türk Edebiyatı, Türkiye, Varlık, Yaba/Öykü, Yeditepe, Yeni Devir gibi dergi ve gazetelerde yayımlandı.

Ödülleri: “İnsan Gelişiminin Devridaimi” çevirisiyle 1994 Türkiye Yazarlar Birliği Çeviri Ödülü’nü aldı.

Yapıtları:

Şiir Kitapları:

& Meş’aleler (1949, Kendi yayını)

& Leke (1970-1979, Soyut dergisi yayınları)

& Gittin Taş Atarak Denizlerime (1990, Akabe yayınevi)

& Kara Işıldak (1993, İz Yayıncılık, İst., 208 s.)

& Parmak Uçlarımdaki Yangın (1995)

& Sedat Umran’dan Seçmeler (1995, Ötüken Yayınları, İst., 160 s.)

& Aynada Gün Doğumu (1995, Yaşayan Kitaplar, 63 s.)

& Akşam Şiirleri (1998, Kırkambar Kitaplığı, 80 s.)

& Altın Eşik (1999, İz Yayıncılık, İst., 72 s.)

& Kırık Ayna (Aşk şiirlerinden seçmeler, 2000)

& Sonsuzluk Atı (Toplu şiirleri, 2000, İz Yayıncılık, İst.)

& Akşamın Kaması (Toplu şiirleri 2; 2004, İz Yayıncılık, İst.)

       Çevirileri: 

& Epigramlar / Angelüs Silesius (1972)

& Hinduizm (1978)

& Büyük Kurtuluş – Suzuki /Zen Budizme Giriş (1980)

& Zen Yolu / Yayla Ok Atma Sanatında Zen / Eugen Herriel (1980)

& Nihilananda (1980)

& Yeni Sınıf / Milovan Djilas (1982)

& Roman Kuramı / Lukacs (1985)

& Hint Felsefesi / Heintich Zimmer, (1988)

& Edebiyat ve İhtilâl / Jürgen Rühle (1989)

& Felsefenin Arka Merdiveni / Wilhelm Weischeder (1994)

& Felsefenin Küçük Okulu / Karl Jaspers (1995)

& 20. Yüzyıl Alman Şairleri Antolojisi (1995)

& İnsan Gelişiminin Devridaimi /Sri Aurobindo (1996)

& Büyük Alman Şâirleri (1996)

& Diyaloglar / Giardona Bruno (1997)

& Aforizmalar / Nietsche (1999)

       Diğer Kitapları:

& Şaheserler Antolojisi (Hasan Akay ile, 1994)

& Almanca Manzum Çevirileriyle Ünlü Türk Şiirleri

& Şiirde Metafizik Gerçek (Makaleler, 1997)

Kaynaklar:

A  http://sedatumran.com/ornek-sayfa/

Şiirlerinden Seçmeler:

BAYRAMLIK GİYSİ

kimse onaramaz aşkın yıpranmış kumaşını

tıpatıp biçmiş içimize o usta makastar

eğirip ipek ipliğini göğün mavi ipeğinden

geçirmiş acılarımızın paslanmaz iğnesine

hiç benzemez o umutlarımızın çürük ipliğiyle

teyelliyerek diktiğimiz günlük giysimize

aşk ruhlarımıza giydirilen bayramlık giysi

ışıldar üstünde sevincin elmas düğmeleri

oyulmuş iki yürekten dökülmüş bir toka

tam bir oturmuşlukla geçer uçları birbirine

aşktır hor kullanılmadan taşınacak giysi

çünkü bir kez delindi miydi yamanması güç

onu kurnazlığımızla yeniden astarlasak

ters- yüz etsek kusurları hemen sırıtacak

ölümsüzlük ırmağında yıkanmış bu kumaş

gecenin altın mekikli gök- tezgahında dokuduğu

umar yok kirlendi miydi çıkarıp atmaktan başka

aşkı özenle saklamalı ve ender giymeli.

HEYKELİN DÜŞÜ

Heykelimi kendim yaratacağım

Koyacağım meydanın orta yerine

Ruhuna bol sevinç katacağım,

Şimşek parıltısı gözlerine

Gururu taç yapıp takacağım

Heykellerin en yalnızı en garibi

Emellerini dikip kuleler gibi

Uzaktan şaşarak bakacağım

Akatalpa, Sayı: 153, Eylül 2012

KALABALIKLAR

Kalabalıklar yalnızlığın şişirdiği bir balon

Ne başı, ne ortası, ne de bir son

Birtakım insanların sessizce üflediği

Anlaşılmaz konuşmaları, gülmeleri, ne dediği

Kimse çizemez kalabalığın bir net resmini

Şekil değiştirir şöyle bir rüzgâr esti mi

Bazan uzadıkça uzar elde kalır kuyruğu

Kalabalıklar hiçliğin sancısız doğurduğu...

Akatalpa, Sayı: 123, Mart 2010

KISA KISA

Ay gümüş hunisinden akıttı denize

Gök şişesinin sessizliğini

Suskunluğunuzun yemi serpildi

Balıklar sevinsenize!..

Akatalpa, Sayı: 128, Ağustos 2010

KUM SAATİ

Ben bir kum saatiyim ve sen kum taneleri

Seninle biriktirsim içimde seneleri

Can-evimde hissettim dolup boşalışını

Bir mevsime sığdırdım yazını ve kışını

Yok olarak yaşadım birden silindi zaman

Birbirine karıştı ufacık ve kocaman

Seni içime aldım ve bir bir istifledim

Kendimde bütünledim, sonra çözdüm lifledim

Duydum derinliğime sessiz dağılışını

Bir el ters-yüz etti de içini ve dışını

Umut ve umutsuzluk dolmak ve boşalmaktı

Çözülen zerrelerin bir bir içimi yaktı!...

TOP

Hop hop hop

Koparak yuvarlanmaların dünyasından

Girdi zıplamaların dünyasına

Sevincin coşkusu içinde

Düşünmedi bir gün patlayacağını

O hazin sonunu

Top…

Akatalpa, Sayı: 128, Ağustos 2010

YANITSIZ SORULAR

Çözülür adımlarımız

Görünmeyen bir yumaktan

Ne denli büyük olurdu acaba

Bir yumak yapabileydik

Durmaktan?

Hangi gizli el

Çözer adımlarımızı

Papuçlarımızdan

Öylesine düzgün

Öylesine güzel?

Çözülür günlerimiz

Ömrün dolaşık yumağından

Yuvarlanırız paldır küldür

Aşağıya, bir uçuruma

Ama yine de yerinde oturma

Göze al düşmeyi

Sımsıkı durma!

Akatalpa, Sayı: 117, Eylül 2009