(12 Aralık 1916, Reyhanlı
/ Hatay - 13 Haziran 1987)
Yazar ve mütercim. Türk edebiyatının kalemi en güçlü deneme
yazarlarından biridir. Dimetoka göçmeni bir ailenin çocuğu olarak Hatay
Reyhanlı’da dünyaya gelen Cemil Meriç, Reyhanlı Rüşdiyesi’nde ilkokulu
bitirdikten sonra o dönem Fransız idaresi altında olan Antakya’daki Antakya
Sultanisi’ni bitirdi. Lise eğitimine Pertevniyal Lisesi’nde devam etmek için
İstanbul’a gelen Meriç, Nazım Hikmet ve Kerim Sadi gibi isimlerle tanıştı. Daha
sonra geçim sıkıntısı sebebiyle tekrar Hatay’a döndü. Tercüme bürosunda çalıştı,
ilkokul öğretmenliği ve nahiye müdürlüğü yaptı. 1940 yılında İstanbul
Üniversitesi’ne girip Fransız Dili ve Edebiyatı öğrenimi gördü.
1941 yılından başlayarak İnsan, Yücel, Gün, Ayin Bibliyografyası
dergilerinde yazmaya başladı. İleri
düzeyde Fransızca okuyup yazan Meriç, İngilizce ve Arapça da bilmekteydi. 1942-1945
yılları arasında Elazığ'da 1952-1954 yılları arasında İstanbul'da Fransızca
öğretmenliği yaptı. İstanbul
Üniversitesi'nde okutmanlık yaptı (1946-63), Sosyoloji Bölümü'nde ders verdi
(1963-74).
Cemil Meriç`in ilk yazısı Hatay`da Yeni Gün Gazetesi`nde çıktı (1928). 1955 yılında, gözlerindeki miyobun
artması sonucu görmez oldu ama çalışma ve üretme temposu düşmedi. Görme
yetisini yitirdikten sonra yazarlık hayatı daha üretken bir hâle gelmiştir.
Çevresindekilere okuttuğu Fransızca ve İngilizce metinleri sözlü olarak çevirdi
ve yardımcılarına yazdırdı. Dikte etmek suretiyle makaleler yazmaya devam etti.
Hisar dergisinde “Fildisi Kuleden” başlığıyla sürekli denemeler yazdı. Meriç,
gençlik yıllarında Fransızcadan tercümeye başladı. Hanore de Balzac ve Victor
Hugo`dan yaptığı tercümelerle kuvvetli bir mütercim olduğunu gösterdi. Bati
medeniyetinin temelini araştırdı. Dil meseleleri üzerinde önemle durdu. Dilin,
bir milletin özü olduğunu savundu ve sansüre, anarşik edebiyata şiddetle çattı.
1974 yılında emekli oldu ve yılların birikimini art arda kitaplaştırmaya
girişti. l984 yılında, önce beyin kanaması, ardından felç geçirdi. 13 Haziran
1987'de vefat etti.
İlk telif eseri Balzac üzerine küçük bir
incelemeydi. Hint Edebiyatı (1964)
daha sonra Bir Dünyanın Eşiğinde
başlığıyla iki kez daha basıldı. Balzac'tan yaptığı çevirilerin ilki 1943
yılında yayımlandı. Cemil Meriç'in "Bütün Eserleri" toplu halde basılırken,
daha önce yayımlanmamış üç kitabı daha yayımlandı: Jurnal 1 (1992), Jurnal 2
(1993), Sosyoloji Notları ve
Konferanslar (1993).
Yazıları Büyük Doğu, Gerçek, Hareket, İslami
Hareket, Milli Gençlik, Pınar, Sebil, Vesika vb.
gibi dergilerde yayımlandı.
Yapıtları:
Deneme, İnceleme, Eleştiri Kitapları:
& Saint-Simon, İlk Sosyolog İlk Sosyalist (1967)
& Bu Ülke (1974)
& Umrandan Uygarlığa (1974)
& Mağaradakiler (1978)
& Kırk Ambar (1980)
& Bir Facianın Hikâyesi (1981)
& Işık Doğudan Gelir (1984)
& Kültürden İrfana (1985)
& Jurnal 1 (1992)
& Jurnal 2 (1993)
& Sosyoloji Notları ve Konferanslar (1993).
Çevirileri:
& Uriel Heyd, Ziya
Gökalp, Türk Milliyetçiliğinin Temelleri (1980)
& Thornton Wilder, Köprüden
Düşenler (1981)
& Maxime Rodinson, Batı'yı
Büyüleyen İslâm (1983)
Kaynaklar:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder