(11 Şubat 1953,
Zara /Sivas - )
Yazar, edebiyat
araştırmacısı, şair. Selim Gökçe imzasını da kullandı. Asıl ismi Beşir Ayvaz. Hesna
Hanım ile inşaat ustası Seyfettin Ayvaz’ın oğlu. Sivas‘taki ilk ve orta öğreniminin
ardından 1975’te Bursa Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü’nü bitirdi. Çeşitli
liselerde Türkçe ve edebiyat öğretmenliği yaptı (1979-1985), TRT’de uzman
olarak çalıştı. Lise yıllarında mahallî gazetelerde amatör olarak yürüttüğü
gazetecilik mesleğini Hergün gazetesinde köşe yazarı ve kısım şefi (1978-79),
Tercüman gazetesinde kültür ve sanat servisi şefi (1985-91), Türkiye gazetesinde
kültür ve sanat yönetmeni, şefi (1992-94), Zaman gazetesi köşe yazarı
(1995-2001), Yeni Ufuk gazetesi köşe yazarı (1997), Karar
gazetesi köşe yazarı (24 Temmuz 2016 - ) olarak yürüttü. 1991’de Kültür
Bakanlığı danışmanı olarak görev yaptı. 1994-95’te İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde
kültür etkinlikleri genel yönetmeni olarak çalıştı. Hilmi Yavuz ile CNN Türk
televizyonunda “Gökkubbemiz” adlı kültür-edebiyat programını hazırlayıp sundu.
2001’de TBMM tarafından RTÜK üyeliğine seçildi ve bu görevini 2005 Temmuz’una
kadar sürdürdü. Daha sonra Türk Edebiyatı
dergisinin genel yayın yönetmenliğini üstlendi (Eylül 2005), TRT 2’de “Bir Tepeden”
adlı kültür programını hazırlayıp sundu (Ocak 2006).
Türkiye Yazarlar
Birliği (kurucu), İLESAM (kurucu), Çocuk Vakfı (kurucu), Sezer Tansuğ Kültür ve
Sanat Vakfı (kurucu), Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, TDV İslâm Ansiklopedisi
Türk Dili ve Edebiyatı Merkez İlim ve Redaksiyon Kurulu üyesidir. ADTYK Atatürk
Kültür Merkezi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları Repertuar
Kurulu üyeliklerinde de bulundu. Halen 29 Mayıs Üniversitesi’nde öğretim
görevlisi olarak çalışıyor. İstanbul’da yaşıyor; öğretmen Handan Ayvaz ile
evli, iki çocuk babasıdır.
İlk yazısı 1968’de Hizmet gazetesinde (Sivas) yayımlandı. Şiir,
yazı ve söyleşileri Aksiyon, Boğaziçi, Defne, Dergâh, Divan, Hareket, Hergün, Hisar, İlim
ve Sanat, İzlenim, Karar, Kubbealtı Akademi, Nihayet, Ötüken, Tercüman, Töre,
Türk Edebiyatı, Türkiye, Türkiye Günlüğü, Yeni Türkiye, Zaman gibi dergi,
gazete ve eklerinde yayımlandı.
“Beşir
Ayvazoğlu''nu sadece edebiyat incelemelerinden, araştırmalarından tanıyanlar
için Ateş Denizi romanı hiç kuşkusuz sürpriz bir kitap. Ancak onun şairliğini
de bilenler için hiç de sürpriz değil. Çünkü Ayvazoğlu bir edebiyat
incelemecisi, bir eleştirmen olmakla birlikte, edebiyatın diğer yanında da yer
alan bir isim. Doğrusu masanın iki yanında da bulunması bir yazar için oldukça
iyi bir imkân. Ayvazoğlu da bunu oldukça iyi değerlendirmiş. Çünkü Ateş Denizi,
konusu, kurgusu, karakterleri, dramatik örgüsü ve diliyle apaçık bir ilk roman
başarısı. Ayvazoğlu, Ateş Denizi''nde en iyi bildiği edebiyat tarihini ele
alarak iyi bir romanda bulunması gereken tüm imkânları değerlendirmiş. Diğer
yandan belki de romanın asıl başarısı, uygun yapısına rağmen günümüzde pek
gözde olan popüler roman tuzağına düşmeden nitelikli bir eser olarak
biçimlenmesi. Bu anlamda Ateş Denizi, şiirlerin, bağımsız hikâyelerin, edebiyat
tartışmalarının yer aldığı, kurmaca ile gerçek arasında dil zevkiyle örülmüş,
tümüyle dramatik durumlara yaslanan iyi kurgulanmış bir yapıyı içermekte.”
(Necip Tosun)
Ödül: Aşk
Estetiği adlı eseriyle 1982 Türkiye Yazarlar Birliği Fikir dalında Yılın
Ya-zarı Ödülü’nü, Muradiye Ölü ve Gül
adlı belgeseliyle 1986 Türk Millî Kültürüne Hizmet Ödülü’nü, Güller Kitabı adlı kitabıyla 1992’de
Türkiye Yazarlar Birliği İnceleme dalında Yılın Yazarı Ödülü’nü, 1998’de Yahya Kemal Eve Dönen Adam adlı eseriyle
Avrasya Vakfı Ödülü’nü, 1999 yılında Kombassan Vakfı Mevlâna Edebiyat Büyük
Ödülü’nü, 2008 Uluslararası Türkiye Öğretim Derneği İsmail Gaspıralı Ödülü’nü,
2009 TBMM Üstün Hizmet Ödülü’nü, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen
2014 yılı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü aldı.
Yapıtları: İnceleme, Araştırma: Aşk Estetiği, 1982, Birlik, Ank.; Yahya Kemal: Eve Dönen Adam, 1985, Birlik, Ank.; İslam Estetiği ve İnsan, 1989, Çağ, İst.;
Güller Kitabı, 1992 Ötüken, İst.; İslam Estetiği, 1992, Ağaç, İst.; Tarık Buğra: Güneş Rengi Bir Yığın Yaprak,
1995, Ötüken, İst., yb. “Büyük Ağa Tarık Buğra” adıyla, 2006, Kapı, İst.; Geleneğin Direnişi, 1996, Ötüken, İst.; Dede Efendi, 1996, Türk Akademisyenler
Birliği, Amsterdam; Peyami Hayatı Sanatı
Felsefesi Dramı, 1998, Ötüken, İst.; Kuğunun
Son Şarkısı, 1999, Ötüken, İst.; Ömrüm
Benim Bir Ateşti: Ahmet Hâşim’in Hayatı Sanatı Estetiği Dramı, 2000,
Ötüken, İst., yb, 7.bas. 2019, Kapı, İst.; Neyin
Sırrı Hâlâ Hasret, İst.: Kubbealtı, 2002; Divanyolu, Bir Caddenin Hikayesi, 2003, Ötüken, İst.; 1924 Bir Fotoğrafın Uzun Hikayesi, 2006,
Kapı, İst.; Mevlana ve Günümüz Türkçesiyle
Şiirleri, Refik Durbaş ile, 2007, Boyut, İst.; Kainatça Tanınmış Türk Şiir Kralı: Florinalı Nazım ve Şaşalı Edebi Hayatı,
2008, Kapı, İst.; Yahya Kemal'in İstanbul'u,
2008; Tanrıdağı’ndan Hıra Dağı’na –
Milliyetçilik ve Muhafazakarlık Üzerine Yazılar, 2010, Kapı, İst.; Malik Aksel Evimizin Ressamı, 2011, Kapı,
İst.; Kahveniz Nasıl Olsun?, 2011, Kapı,
İst.; Üçüncü Tepede Hayat: Beyazıt Meydanı’nın
Derin Tarihi, 2012, Kubbealtı, İst.; Yunus
Ne Hoş Demişsin, 2014, Kapı, İst.;, He’nin
İki Gözü İki Çeşme, 2014, Kapı,
İst.; Edebiyatın Çanakkale’yle İmtihanı,
2015, Kapı, İst.; Saatler, Ruhlar ve
Kediler, 2015, Kapı, İst.; Nuri Arlasez’in Saklı Hayatı Bir Medeniyeti
Kurtarmak, 2017, BKG, İst.; Fikret, 2019,
Kapı, İst.
Deneme: Geçmişi
Yeniden Kurmak, 1987, Kubbealtı, İst.; Türk
Kültür Coğrafyasında Bir Gezinti, 1990, Ötüken, İst.; Halk Şiirinden Tarihe, 1991, Ötüken, İst.; Defterimde Kırk Suret, 1996, Ötüken, İst.; Şehir Fotoğrafları, 1997, İnsan, İst.; Altı Çizili Satırlar, 1997, Timaş, İst.; Siretler ve Suretler, 1999, Ötüken, İst.; Yaza Yaza Yaşamak, 1999, Ötüken, İst.; Altın Kapı, 2001, Ötüken, İst.; Derkenar,
2002, Ötüken, İst.; Ney'in Sırrı, 2008,
Kapı, İst.; Bir Ateşpâre Bin Yangın, 2017,
Kapı, İst..
Roman: Ateş Denizi, 2013, Kapı, İst.
Monografi: Dersaadet’in
Kalbi Beyazıt, 2009, Heyamola, İst.
Şiir: Gülname,
1983, Birlik, Ank.; Kaknus, 1991; Şiirler, 1996, Ötüken, İst..; Kayıp Şiir, 2009, Everest, İst.
Fabl: Aslanlar,
Tilkiler ve Eşekler, 1989, Beyan, İst..
Derleme: Şeyh
Galib Kitabı, 1995, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İst.; Fuzuli Kitabı, 1996, İstanbul Büyükşehir
Belediyesi, İst.; Hakkı Süha Gezgin Edebî
Portreler, 1997; Muhammed İkbal Kitabı,
1997; Doğu Batı Arasında Peyami Safa,
2000, Ufuk Kitapları, İst.
Biyografik Roman: Bozgunda
Fetih Rüyası: Yahya Kemal’in Biyografik Romanı, 2001, Ötüken, İst..
Gezi: Alatav’dan
Şardağı’na, 2008, Kapı, İst.
Söyleşi: Gel Söyleşelim –Cümle
Geçen Demleri, 2012,
Timaş, İst.; Dünyayı Güzelleştirmek-Turgut
Cansever’le Konuşmalar, 2012, Timaş, İst.
Katkıda Bulunduğu Kitaplar: Hayal Şiir: Yahya Kemal Beyatlı Şiiri
Üzerine Makaleler
Yayına Hazırladığı Kitaplar: Malik Aksel, Anadolu Halk Resimleri, 2010, Kapı, İst.; Malik Aksel, Türklerde Dini Resimler, 2010,
Kapı, İst.; Malik Aksel, Sanat ve Folklor,
2011, Kapı, İst.; Malik Aksel, İstanbul’un
Ortası, 2011, Kapı, İst.; Malik
Aksel, Masal ve Resim, 2017, Kapı, İst.
Kaynaklar: Ahmet Kabaklı, Beşir Ayvazoğlu, Türk
Edebiyatı, c. III, İstanbul 1991, c. IV, 375-386), Gürsel Aytaç, Beşir Ayvazoğlu’ndan
İki Biyografi: Tarık Buğra ve Yahya Kemal, Cumhuriyet Kitap, S. 317, 1995; Taha
Akyol, Peyami Safa, Milliyet, 5 Ekim 1998),
Nazan Bekiroğlu, “Peyami”, Aksiyon, S.
204, 31 Ekim 1998; Nevzat Kösoğlu,
Hoşgeldiniz, Türk Yurdu, S. 135, Kasım 1998; Murathan Mungan, Çok Emeğin
Az Görünen Yüzü, Milliyet, 8 Eylül 2002; Necip Tosun, “Gerçek ile
Kurmacaarasında: Ateş Denizi”, Yeni Şafak Kitap, 12 Mayıs 2013; M. Orhan Okay,
Sokaklar da Konuşur, Zaman, 1 Şubat 2004; Mustafa Kutlu, “Beşir Ayvazoğlu”,
Yeni Şafak, 10 Aralık 2014; TBEA, c. I, 3. bas. 2010, 164-165; Timaş Yayınları
internet sitesi; Alfa Yayınları internet sitesi, Kapı Yayınları internet sitesi.