HAYDAR ERGÜLEN

(14 Ekim 1956, Eskişehir - )

Mehmet Can, Umur Erkan, Erkan Güçlü, Lina Salamandre, Hafız imzalarını da kullandı. Ev kadını Nazlıgül Hanım ile Kaportacı Hasan Ergülen’in oğlu. Eskişehir’de Kurtuluş İlkokulu’nu, 19 Mayıs Ortaokulu’nu bitirdi. Ortaokulda üç yıl boyunca en yakın arkadaşı Şahin’le “Ekin” adını verdikleri haftalık duvar gazetesini çıkardı. Liseyi Ankara’da Aydınlıkevler Lisesi’nde okudu. 1976 yılında; ODTÜ Sosyoloji Bölümü’ne girdi. Üç yıl öğrenci temsilciliği yaptı. Özcan Karabulut, Metin Celal, Gökhan Cengizhan, İlkiz Kucur, Ahmet İçduygu, Hürol Taşdelen gibi arkadaşlarla ODTÜ-ÖTK Edebiyat Kulubü’nde görev aldı. “Kaçak” adlı tek sayılık bir dergi çıkardılar. 1982’de ODTÜ Sosyoloji Bölümü’nü bitirdikten sonra Anadolu Üniversitesi İletişim Sanatları Bölümü’nde asistanlık yaptı. Reklam ve Halkla İlişkiler yüksek lisans programını yarıda bırakıp, İstanbul’da Ajans Ada’da reklam yazarı olarak çalışmaya başladı (1983). Kısa bir süre çeşitli dergi ve ansiklopedilerde çeviriler ve metin yazarlığı yaptı. Adnan Özer ve Tuğrul Tanyol’la üç sayı yayımlanan “Üç Çiçek” dergisinin yayımına katıldı (1983). 1985-1986 yılları arasında Kıbrıs’ta yedeksubay olarak askerliğini yaptı. 1987 yılında Vural Bahadır Bayrıl, Osman Hakan Arslan, Orhan Alkaya, Ali Günvar ve Seyhan Erözçelik’in hazırladıkları “Şiir Atı” dergisinin yayın kuruluna girdi. 1996 yılında evlendi. 2005 yılında reklam yazarlığını bırakarak SSK’dan emekli oldu. Boğaziçi Üniversitesi’nde şiir, AdSchool Reklamcılık Okulu Yüksek lisans programında yaratıcı yazı dersleri verdi. 2006 yılında Eskişehir’de yayıma başlayan “Yazılıkaya” aylık şiir dergisinde ve Ocak 2007’de ilk sayısı çıkan, üç aylık hapisane ve edebiyat dergisi “Mahsusmahal”de yayın kurulu üyeliği yaptı.

İlk yazısını 1971 yılında Yeni Ortam gazetesinde “Mehmet Can” takma adıyla yayımladı. Şiirden önce 1971-1972-1973 yıllarında “Erkan Güçlü“ takma adıyla Eskişehir’de yayımlanan “Deneme“ ve Ankara’da yayımlanan  “Gelişme” dergilerinde hikayeler yayımladı. İlk şiiri olan “Fahrünnisa“*adlı gazelini 1973 yılında yine“ Gelişme “dergisinde “Umur Erkan“ takma adıyla yayımladı. İlk şiirlerini 1978 yılında Felsefe Dergisi’nde ya­yımladı. 1978 yılından bu yana şiirleri, öyküleri, yazıları ve söyleşileri Ada, Adam Sanat, Akatalpa, Arka Kapak, Aydınlık Kitap, Bahçe, Bavul, Birgün, Budala, Cumhuriyet, Cumhuriyet Kitap, Defter, Deneme, Derkenar, Deve, Dize, Düşler, E, Edebiyat ve Eleştiri, Eliz Edebiyat, Eski’z, Eskişehir Sanat, Esmer, Eşik Cini, Express, Felsefe Dergisi, Gelişme, Gösteri, Granada, Güneş, Habertürk, Hâr, Hayal, Hece, Heves, İle, İmge Öyküler, İnsan Şiir Defteri, Karaf, Kitap Postası, Kitap Zamanı, Kitap-lık, Kum, Kurşun Kalem, Küçük Pazartesi, Lacivert, Le Poéte Travaille, Ludingirra, Mavi Yeşil, Merdivenşiir, Mesele, Milliyet Sanat, Mühür, Nar, No, Notos, NTV-MSNBC, ODTÜ’lüler Bülteni, Ot, Öküz, Öteki-siz, Öykü’99 (E dergisi eki), Picus, Poetika, Psikeart, Radikal, Radikal Kitap, Raillife, Remzi Kitap, Rind Edebiyat Kitabı, Roman Kahramanları, Rüzgâr, Sanat Olayı, Sombahar, Somut, Son Duvar, Son Kişot, Sonsuzluk ve Bir Gün, Sözgelimi, Star, Şair Çıkmazı, Şiir Atı, Şiirsaati, Şiir-lik, Şiiri Özlüyorum, Tan, Temrin, Türk Dili, Uç, Uçurum Kitabı, Üç Çiçek, Üç Nokta, Ünlem, Varlık, Virgül, Yarın, Yasak, Yasakmeyve, Yaşam İçin Şiir, Yaşasın Edebiyat, Yazılıkaya, Yazko Edebiyat, Yeni Biçem, Yeniyazı, Yom Sanat, Yusufçuk, Zaman  vb. gibi dergi, gazete ve eklerinde yayınlandı.

       Haftalık “Express” gazetesinde “Düzyazı: 100 Yazı” adıyla 100 deneme yayımladı. Çeşitli şiir ve edebiyat dergilerinde, Cumhuriyet Kitap ekinde şairler, şiirler, dizeler ve kitaplar hakkında çok sayıda yazı yazdı. “Şiirlik”te 1,5 yılı aşkın bir süre her ay “ itina ile şiir oku”du. 1998 (19 Nisan 2001) – 2007 (27 Haziran) yılları arasında Radikal Gazetesi’nde, Birgün gazetesinde…… Star gazetesinde yazdı. 12 Eylül 2011 – 14 Ocak 2013 tarihleri arasında Cumhuriyet gazetesinde yazdı.

       İngilizce’den bir kısmı dergilerde de yayımlanan şiir çevirileri yaptı. Şiirleri İngilizce, Almanca, Fransızca, Hollandaca, Korece, Farsça dillerine çevrildi.

      “40 Şiir ve Bir...” adlı şiir kitabının 1998 Akdeniz Altın Portakal Şiir Ödülü’nü alması nedeniyle 7-8 Kasım 1998 tarihinde Antalya Kültür Merkezi’nde “40 Şiir ve Bir... Odağında Haydar Ergülen Şiiri” başlıklı sempozyum düzenlendi. Sempozyum bildirileri daha sonra aynı başlıkla kitaplaştırıldı.     

       Ödülleri:1981’de “Unutulmuş Bir Yaz İçin“ şiiriyle Gösteri Dergisi Şiir Yarışması İkincilik Ödülü’nü; “Eskiden Terzi” adlı şiir kitabıyla 1996 Halil Kocagöz Şiir Ödülü’nü; “40 Şiir ve Bir” adlı şiir kitabıyla 1997 Behçet Necatigil Şiir Ödülü ve 1998 Akdeniz Altın Portakal Şiir Ödülü ile Orhon Murat Arıburnu  Ödülleri kapsamında bir defaya mahsus verilen Cahit Külebi Jüri Özel Ödülü’nü; ; 2005 Dionisos Şiir Ödülü’nü, “Keder Gibi Ödünç” adlı kitabıyla 2006 Cemal Süreya Şiir Ödülü’nü, “Üzgün Kediler Gazeli” adlı kitabıyla 2008 Metin Altıok Şiir Ödülü’nü ka­zandı.

      Yapıtları:

      Şiir kitapları:

& Karşılığını Bulamamış Sorular (1982, Yeni Türkü Yayınları, İst., 64 s.)

& Sokak Prensesi  (1990, Korsan Yayınları, İst., 54 s.)

& Sırat Şiirleri  (1991, Remzi Kitabevi, İst., 72 s.)

& Eskiden Terzi (1995, Şiir Atı Yayıncılık, İst., 80 s.)

& Kabareden Emekli Bir “Kızkardeş”  (Lina Salamandre adıyla; 1995, Oğlak Yayın­ları, İst., 92 s.)

& 40 Şiir ve Bir  (1997, Varlık Yayınları, İst.)

& Seçme Şiirler (1998, İnsan Yayınları, Antalya)

& Hafıza ( Hafız mahlasıyla;1999, Yön Yayıncılık, İst., 106 s.)

& Karton Valiz  (1999, No: 27 Yayıncılık, İst., 78 s.)

& Ölüm Bir Skandal  (1999, Adam Yayınları, İst., 120 s.)

& Nar / Toplu Şiirler I (2000, Adam Yayınları, İst., 240 s.; Karşılığını Bulamamış Sorular, Sırat Şiirleri, Sokak Prensesi, Eskiden Terzi, 40 Şiir ve Bir isimli kitaplarını kapsıyor.)

& Hafız ile Semender / Toplu Şiirler II (2002, Adam Yayınları, İst., 272 s.; Kabareden Emekli Bir “ Kızkardeş ”, (Lina Salamandre), Hafıza (Hafız) ve Karton Valiz adlı şiir kitaplarını kapsıyor.)

& Zarf (2004, Dünya Yayıncılık, İst., Posta Kutusu Dergisi eki; Genişletilmiş ikinci basım: 2010, Kırmızı Kedi Yayınevi, İst., 120 s.)

& Keder Gibi Ödünç (2005, Komşu Yayınları: 1, Yasakmeyve Şiir Dizisi: 1, İst., 96 s.; Editör: Enver Ercan)

& Yağmur Cemi (Seçme Şiirler; 2005, Toroslu Kitaplığı, Kendi Seçtikleri: 9, İst., 107 s. )

& Üzgün Kediler Gazeli (2007, Merkez Kitapçılık, İst.)

& Aşk Şiirleri Antolojisi (2011, Kırmızı Kedi Yayınevi, İst., 220 s.)

      Deneme, İnceleme, Eleştiri Kitapları:

& Haziran, Tekrar (Açık Mektup, 2000, Can Yayınları, İst., 222 s.)

& Üvey Sokak (Açık Mektup; 2005, Gri Yayınları, İst., 333 s.)

& 100 Yazı Düz Yazı (2006, Merkez Kitapçılık, İst., 548 s.)

& Eski Yazı (2008, Turkuvaz Kitapçılık, İst., 260 s.)

& Azıcık Cihangir (2009, Heyamola Yayınları, İst.)

& Trenler de Ahşaptır (2011, Kırmızı Kedi Yayınevi, İst., 241 s.)

& Sonradan Görme (2012, Ferfir Yayıncılık, İst., 159 s.)

& Şiir Gibi Yalnız (2012, Mühür Kitaplığı, İst., 160 s.)

& Derdini Anlatamayanlar İçin Ansiklopedi: Paradoks Diyalektika (2012, Kırmızı Kedi Yayınevi, İst., 264 s.)

& Şiirdir Geçer (2014, Mühür Kitaplığı, İst.)

& Vefa Bazen Unutmaktır (2014, Kırmızı Kedi Yayınevi, İst., 230 s.)

& Dağlarca İçin 94 Cümle (2015, Tekin Yayınevi, İst., 160 s.)

       Yayına Hazırladığı Kitaplar:

& Şimdi O Güzel Bahçede… / Mehmet H. Doğan Kitabı (Orhan Tekelioğlu ile; 2010, Kırmızı Yayınları, İst., 424 s.)

& Cümleten İyi Yolculuklar (Kitaba yazılarıyla katkıda bulunan yazarlar; Sıddık Akbayır, Sina Akyol, Nalan Barbarosoğlu, Habib Bektaş, Ahmet Büke, Metin Cengiz, Jaklin Çelik, Ali Çolak, Refik Durbaş, Şükrü Erbaş, Haydar Ergülen, Cezmi Ersöz, Adil İzci, Özcan Karabulut, Gonca Özmen, Ahmet Telli, Bâki Ayhan T., Kemal Varol, Murat Yalçın ve Özcan Yurdalan; 2012, Kırmızı Kedi Yayınevi, Yolculuklar ve Kentler Dizisi: 1, İst., 280 s.)

& Trenler Kalkar Haydarpaşa’dan (Yolculuklar ve Kentler 2; Kitaba yazılarıyla katkıda bulunan yazarlar; Serhan Ada, Merih Akoğul, Feridun Andaç, Hüsnü Arkan, Mehmet Aycı, Ali Ayçil, Pelin Batu, Adnan Binyazar, Sezer Duru Nursel Duruel, Gültekin Emre, Ömer Erdem, Haydar Ergülen, Tuna Kiremitçi, Elif Köksal, Akif Kurtuluş, Celil Oker, Timur Özkan, Tayfun Pirselimoğlu, Sadık Yalsızuçanlar ve Şükran Yiğit; 2012, Kırmızı Kedi Yayınevi, Yolculuklar ve Kentler Dizisi: 2, İst., 264 s.)

& Bu Sefer Mavi (Kitaba yazılarıyla katkıda bulunan yazarlar; Sunay Akın, Esmahan Aykol, Atilla Birkiye, Riitta Cankoçak, Metin Celâl, Vecdi Çıracıoğlu, Nurduran Duman, Haydar Ergülen, Küçük İskender, Vivet Kanetti, Cemil Kavukçu, Gönül Kıvılcım, Uğur Kökden, Nilüfer Kuyaş, Sevin Okyay, Sibel Oral, Neslihan Önderoğlu, Ayşe Sarısayın, Hâle Seval ve Engin Turgut; 2015, Kırmızı Kedi Yayınevi, Yolculuklar ve Kentler Dizisi: 3, İst., 248 s.)

       Çocuk Kitapları:

& Nar Alfabesi (2012, Kırmızı Kedi Yayınevi, İst., 116 s.; Resimler: Serap Deliorman)

       Katkıda Bulunduğu Kitaplar:

& Milyonluk Manzara – Kentsel Dönüşümün Resimleri (İletişim Yayınları)

& Memleket Garları (Derleyen: Kemal Varol; İletişim Yayınları)

& Merdivende Üç Şair (Hazırlayan: Orhan Tüleylioğlu; Kırmızı Kedi Yayınları, İst.)

& Yeraltına Mektuplar – 59 Yazardan Hayatta Olmayan Yazarlara (Hazırlayan: Murat Yalçın; 2013, YKY, İst.) 

      Hakkında Yazılan Kitaplar:  

& Şiir Adımlı Bir Yolcu Haydar Ergülen / Sıddık Akbayır (2010, Ferfir Yayınları, İst., 425 s.)

& Psikodinamik Açıdan Haydar Ergülen ve Şiiri (Ateşli Bir Hastalık) / Yusuf Alper (2010, Özgür Yayınları, İst., 96 s.)

      Kaynaklar :

A  Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı & Akdeniz Sanatevi / Haydar Ergülen 40 Şiir ve Bir / Andaç / Hazırlayanlar: Hüseyin Cahit Kesre – Emine Kesre /1998-Nisan 1998, Antalya, 24 s.                

A  Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi Cilt I / 2001, YKY, İst., s: 323

A  Tanzimat’tan Günümüze Türk Şiiri Antolojisi Cilt: 3 / Hazırlayan: Mehmet Çetin / 2002, Akçağ Yayınları, Ank., s: 446-449

A  ‘Haydar Ergülen Özel Bölümü’ / Sombahar / Sayı: 32, Kasım-Aralık 1995

A  Yom Sanat İki Aylık Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi / Dosya: Haydar Ergülen / Mart-Nisan 2003, Sayı: 11, s: 70-108

A  ’40 Şiir ve Bir...’ Odağında Haydar Ergülen Şiiri / 1998 Akdeniz Altın Portakal Şiir Ödülü Sempozyum Bildirileri / Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı / Yayına hazırlayanlar: Ahmet Tüzün-H. Cahit Kerse / 1999, Antalya, 192 s.