ÖNDER BİROL BIYIK

(1972, Çorum - )

       İlk ve ortaöğrenimini Çorum’da tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne girdi. Üniversite yıllarında sol düşüncelerle tanıştı. On yıl değişik cezaevlerinde siyasi mahkûm olarak yaşadı. Mahpusluk yıllarında yeniden üniversiteye girerek Marmara Üniversitesi Gazetecilik Bölümü’nü bitirdi. Cezaevinden çıktıktan sonra bir süre Cumhuriyet gazetesi Kitap ekinde çalıştı. Mahsus Mahal Dergisi’nin ilk yayın kurulunda yer aldı. Kısa süre sonra bu dergi ile yollarını ayırdı.  Yayına hazır bir şiir ve bir öykü kitabı bulunmaktadır. Halen Halkı Nabzı gazetesinde köşe yazarı ve editör olarak çalışıyor.

       Şiirleri, öyküleri, deneme ve felsefe yazıları Akatalpa, Akköy, Berfin Bahar, Bilim ve Ütopya, Cumhuriyet Dergi, Cumhuriyet Kitap, Eski, İsimsiz, Mahsus Mahal, Mavi, Öteki İstanbul, Radikal Kitap, Simurg, Sincan İstasyonu, Şiir Ülkesi, Şiirden, Uzun Yürüyüş, Yalın Ses, Yaratım vb. gibi dergilerde yayımlandı / yayımlanıyor.

Ödülleri: "Görüngüler" adlı dosyasıyla Cemal Süreya anısına düzenlenen 2002 Hatay Şiir Ödülü’nde mansiyon aldı. Daha sonra dizelerin yarıştırılamayacağı düşüncesinden hareketle şiir yarışmalarına katılmadı.

Yapıtları:

Şiir Kitapları:

& Çözülüş Demleri (2005, Chiviyazıları Yayınevi, Fidenti Kitaplığı, İst., 103 s.)

& Yanlış Kuşlar İskelesi (2010, Belge Yayınları, 95 s.)

       Katkıda Bulunduğu Kitaplar:

&  Aşık Olmadan Önce Okunacak Yüz Şiir (Seçki, Hazırlayan: Sabri Kuşkonmaz; Nokta Yayınları)

& Yedi Mavi Renk Şiir Seçkisi (Hazırlayanlar: Sezai Sarıoğlu-Aytekin Yılmaz; Kanat Yayınları)

&  Yeniden Başlayabilirdim (Öykü Seçkisi, Hazırlayanlar: Behçet Çelik-Aytekin Yılmaz; Kanat Yayınları)

& Hapishane Dünyası (Deneme Seçkisi, Aytekin Yılmaz; Kanat Yayınları)

& Hapishaneden Şiirler (Hazırlayanlar: Sezai Sarıoğlu, Aytekin Yılmaz; 2005, Metis Yayınları, İst., 208 s.)

Hakkında Yazılan Yazılardan Alıntılar:

/  “hayat buluşturucudur. gelecek, omuzların kardeşliğine inanır. işte,ülkede gündem ve ülkede demokrasi gazetelerinde bu sav sözleri doğrulayan yazılar yazdığım günlerdi. hapishanelerde yazılan şiirin peşine düşmüş ve bu girişimimin duyurusunu... yapmıştım. kısa bir süre sonra her ay 600 kadar mektup almaya başlamıştım ve binlerce şiir...

       aralık 2000… önder birol bıyık… mahpusluğunun bilmem kaçıncı yılı. gönderdiği şiirler bana da umut olmuştu. içeriden gönderilen şiirlerin en yetkiniydi onunkiler. üçünü; severek, sevinerek yayımlamıştım hemen. adı 'güvercin coşkusu' olanı birlikte okuyalım isterim: “tepede bir kutu gökyüzü / dört yanım suratsız duvar... / içimde deli bir rüzgar / coşmak istiyor / koşmak istiyor/ şu duvarı bu duvarı aşmak istiyor... / sonra bir firari dalış /beyazıt meydanına... / üniversiteli kızların eteklerinde tozmak, / hoop ulu çınarın tepesine / güvercin güvercin / uçmak istiyor.”

       önder birol bıyık şiiri bulmuş, şiirle buluşmuştu. gerek ilk kitabı 'çözülüş demleri'nde (2005), gerekse elinizdeki 'yanlış kuşlar iskelesi'de önder birol bıyık; her sözcüğü çivilercesine yerleştiriyor şiirlerine. her şiirinde türkçeyi sevindiren bir dil özeni var. yapısı, biçemi, biçimi, kurgusu sağlam şiirler. şiirlerin her biri insanı, doğayı ve bunların geleceğini gözeten bir içerik üzerine kurulmuş; amaçlanan tema etkileyici kılınmış.

       şiirlerinde içkin olan politik tutum, onun şu dizeleriyle özetlenebilir: “göğün fermuarını çekip /çamaşırlarını güneşte kurutan zozan / tarihe düştür şiir / ihmal edilmiş sözcüklerle yazılır…”

       öyle, önder birol bıyık ihmal edilmiş sözcüklerle yazıyor şiirleri.”

Veysel Çolak

Şiirlerinden Seçmeler:

ÇEKİMSİZ YILDIZLI GECE 

                                                         Pulbiber Mahallesi’nin süpürge saçlı

                                                         prensesine, Didem Madak’a…

bu film yeni başlar/ bir kez daha gül incinir, koyulaşır karanlık

çekimsiz yıldızlarda gece/ solgun yağmurla karşılanır.

giderken bir kentin kedileri/ kayıp gecelerinden

sonrası tufan olur bu yalnızlığın

çivili yataklarda uzar / pulbiber mahallesi’nin yolları

sahraya uğramaya bu yol/ kendini yer bitirir kum ve karanlık

kehribar yaradır yüzüne dökülen maskeler

çocuksu alınganlık çağından yakınlara/ düşer içinin tortulu taşları

rüzgar tohumlarını serper kış sahillerine

denizi hep buz kalır

grapon kağıt’tan evlerin çatısı uçuk şimdi/  kayıt tutmaz bir yazgı

nerede duracağını bilemez/ asar kendini “ah”lar ağacı’na

yorgun kuş gözlerinde/ saklanır çocuk şefkati, anne hatırası

sığıntı akşamlarda hercai gölge gibi

ellerinin kıvrımlarında kör bir akıntı dolaşır

öpülürüz en sarı, en sonsuz yerimizden

zaman brandasını çekince kalp derinliğinden

ufkun kararan yerinde bir acı rüzgar kalır

ÇİÇEK PASAJI 

ritmini yitirmiş klarnet sesi... kibar papyonlu garsonlar...

boş tabaklarda kılçıklar...kılçıklı baylar...

hatunlar şuh kahkaha

adres: çiçek pasajı

günlerden salı

takvimlere bilek sallıyor kadehlere dolan gece

ne utanmazmışsınız ne o çıplaklık öyle

bir soytarınız eksikti ben geldim

garson bir dilim kavun bir bardak rakı

şehir titriyor, titriyor kadın

kimse bilmiyor bu gecenin

kaç yalnızlık olduğunu

“Yanlış Kuşlar İskelesi” adlı kitabından

KAN VE ŞARAP 

soğuk bir elin anlatamadıklarıydı

dili  dönse konuşacaktı… olmadı

hayat biraz puşt biraz fahişe

sarkıtmıştı bacaklarını caddelere

bulanık sular taşardı küfrüne gecenin

bir travestinin tarlabaşı’nda büyüttüğü

zambak boyunca yalnızdı

karanlığa çentik atan

gece kasılmaları

günahlarımızı yedik boş tabaklarda

şaklabanlar tiyatrosunun

biletsiz koltuğuyduk

pardon! siz mi oturacaktınız,

biz öylesine kurulmuştuk

gölgeden olma hiçlikten doğma

çoktuk…  işte’ydik … yoktuk

kalbimin ayaz kentlerinde

ölgün kaktüsler gırnatası

bir gülü ezdim…

ölümüme laf edin ki yanlışlıkla

içimde kıyametler ıslanıyordu

bir tinerci odasının loş ışıklarında

şehvet kanları

oysa üç çocuklu sarışın bir yosmanın

aile saadetinde duraklamıştım

ah! bu  anahtar sizin olmalı…

kapıyı ben açmıştım

bu cinayet şimdi unutulmalı

mahkeme tutanaklarına düşmemeli

soysuz adı

o kayboluş tangosunun

kahır ve yenilmişliğin

uygun adım merasimiydi hayat 

durma ak… aklıma sızan şarap

“Yanlış Kuşlar İskelesi” adlı kitabından

KENT VE MAHCUBİYET

yokluğun batıyor gözlerime

avare adımlarla kentleşiyorum

özlem ve yalnızlık tınısında rüzgâr

ben susuyorum…

kuzeyin yolcu bulutları ağladı

yağmur kokan asfaltlara indi genç sevgililer

bisikletli çocuklar çekirge sürüleri gibi

yayıldı sokaklara

zambak tenli bir kadında sana rastladım

kederlerine dalmıştı

tınmadı…

akşam vakti

lüküsleri yandı caddelerin

balıkçı kahvelerinde çaylar tazelendi

bir sinemanın önünde oyalandım bir zaman

patlamış mısır atıştırdım

açık saçık afişlere baktım

sokak çetelerinin satırlı kavgalarını seyrettim

efendi kılığımla alay etti tinerci çocuklar

aylaklığımla alay ettim

şenlendim…

ağır bavuluyla bir adam geçti yanımdan

kuşkulu adımlarla istasyona uzaklaştı

bir gangsterin ürkekliği vardı telaşında

kimbilir belki bu kentte bitirmişti işini

başka kentlerde yeni cinayetler arayacaktı

vaziyet biraz da Kafka’ydı

hüzünlendim…

dar sokaklarda sürükledim hüznümü

hangi tarihin bekçisi bilinmez

asık suratlı ahşap evleri yürüdüm

cumbada süt bilekli genç kızlar çiçek suluyorlardı

pek aç ve utangaç baktılar

isteksizce kapandı pencere

benzemiyorlardı sana 

mutaassıp aile kızları

ihmâl edilmiş bir aşkın

özrü nasıl olur, bilemiyorum

bu kent bir mahcubun kapatır mı yarasını

sade kural değildir hayat

her yol yeniden yürünür adım adım

ve bitmemiş şeylerin

yeni bir başlangıcı

her zaman vardır

ben bu kent akşamında

bıçaklanmış cesaretimi aradım

 “Çözülüş Demleri Kitabı” adlı kitabından

MASALINI KAYBEDEN ŞEHİR

çoğul yalnızlıklar akıyor akşam kaldırımlarından

plazalarda yorgun insan birikintileri

herkes biraz buralı... yabancı biraz

bakmayın post modern işvelerine

istanbul bir öksüz şehir...

nicedir uçmaz oldu uçurtmalar haliç’te

martılar limanları terk etti bir bir

yakamozlar batıyor boğaz’ın sularında

gecenin rıhtımında rengi solmuş balıklar

istanbul suretini kaybetmiş şehir...

ışıklı şose boylarının avaresiyim

otobanlarda köpek ölüleri ve gölgem

taşıt dizileri küçülüyor gözbebeklerimde

dudağımda buselik bir takıntı,

kumkapı seferlerinden tanırdım.

ihtiyar bir fahişenin şarkısı...

kasabalı aşklar kurarım

düş kırıklarından... avuntuya say

oysa aşk masalları

çoktan sürüldü romanlardan

istanbul masalını da kaybetti...

suskunun kabulüne sığındım

etimde döner yılların çok dilli bıçağı

çığlıklar havalanır çocukluğumdan apansız

bir sonraya kapanır paslı kapılar

yakarım zamanın matruşkasını

bayım, çocukluğumun metrosu

hangi istasyondan kalkar

             ...............?!

istanbul yine aldattı bizi

biraz da bu yüzden kederlidir

“Çözülüş Demleri Kitabı” adlı kitabından

PİYERLOTİ HATIRASI 

ölülerin saçlarını taradı

iğdeler … taşlı yollarda

tavşan kanı çayımızda

ihtimaldik biz bize

ellerinizi çölleştirmeyin dedi

tabutta yatan kadın

vakit henüz yalnızlığa çok erken

gözlerinden ayetler indirdim

rahman ve rahim olan aşkın adıyla..

Akatalpa, Sayı: 124, Nisan 2010

SENFONİK KİTAP ŞÖLENİ  

                                             ‘şiire can veren şiirbazlara…”

sisler bulvarında bakışsız bir kedi kara

rüzgar dolu konaklar kurulur

bir denizin çekildiği bütün kıyılara

gerçeğin öte yakasında

insan aşklarının külüdür çokça

yaz geçer… remler redler hadler başlar

suda sekip durur hayat

yarınsız bir kederin pusulasıdır

yağmurlu deniz feneri

yalnızlık, gece müziği… çocuklar gemisi…

düş kuyusu… dip sevgi…

pulbiber mahallesi…

tek şekerli çınar altı…

hurra horozdan korkan oğlan…

biraz da otuz beş yaşım

sokak prensesi gibi dolaşır direkler arasında

fahriye abla

sormayın hiç, ruhi bey nasıldır

garip elleri vardır özgürlüğün

bende ve biraz ötemde… ufkun dışında

kara bakır dolar, kaligari geri döner

yuvarlağın köşesine kurulunca zaman haritası

gecenin neresinde kaldığı unutulur

günaydın gül yaprağının

bu bir temmuz bildirisidir

öyle kimsesiz gelip geçer

memleketimden insan manzaraları 

nice kaygılardan sonra başlar bir uzak fırtınada

görünmez olur sebil ve güvercinler

kaza süsü verilmiş ölü bir yaz

hançer ya da lirik, bir ömür böyle geçer

nereye uçar gökyüzü kimse bilemez

soğuk otların altındayız

az kaldı kışa

susmasa da sevda sözleri

vakit yoktur hüzünlenmeye

birazdan gidecektir hüznün dalgın kuşları

incecik değer yüzüne yağmur taşları

rahatı kaçan ağaç ölür

erken sözler susar çoktan

aziz bir istanbul hatırası gibi tutar elinden 

bir çocuk, bir de allah

suya düşer ahşap anahtar… su çürür

saat sekizi geç vurur sen uyanmazsan

uzun sürer kül, rüzgar saati geldiğinde

her şey olsun da sen yüzünü düşürme

hasretinden prangalar eskitirken şairler

uzak değildir ateş dansının başlaması

dünya çarpıyor yüzüme

büyük saat susar, aşkın la sesi susar

ansızın güz bastırır

geçtiği her şeyi öper zaman

                                                    

* Abdülkadir Budak  Ahşap Anahtar, Adnan Özer Zaman Haritası,  Ahmet Ada Vakit Yok Hüzünlenmeye, Ahmet Arif Hasretinden Prangalar Eskittim,  Ahmet Günbaş Gecenin Neresindesin, Ahmet Oktay Az Kaldı  Kışa, Ahmet Telli Su Çürüdü, Arif Damar Saat Sekizi Geç Vurdu, Attila İlhan Sisler Bulvarı, Bedri Rahmi Eyüpoğlu Dol Kara Bakır Dol, Behçet Aysan Deniz Feneri, Bejan Matur Rüzgar Dolu Konaklar,  Cahit Külebi Yeşeren Otlar, Cahit Sıtkı Tarancı Otuz Beş Yaş, Cemal Süreya Sevda Sözleri, Ceyhun Atıf Kansu Çocuklar Gemisi, Didem Madak Pulbiberi Mahallesi, Ece Ayhan Bakışsız Bir Kedi Kara, Edip Cansever Ben Ruhi Bey Nasılım, Enver Ercan Geçtiği Her Şeyi Öpüyor Zaman, Faruk Nafiz Çamlıbel Bir Ömür Böyle Geçti, Fazıl Hüsnü  Dağlarca Çocuk Ve Allah, Fikret Demirağ Yalnızlık Gece Müziği, Gülten Akın Rüzgar Saati, Gültekin Emre Düş Kuyusu, Hasan Hüseyin Temmuz Bildirisi, Haydar Ergülen Sokak Prensesi, Hidayet Karakuş Günaydın Gül Yaprağı, Hulki Aktunç İnsan Aşklarının Külüdür, Hüseyin Avni Dede Tek Şekerli Çınar Altı, İlhan Berk Deniz Eskisi, Kemal Özer, Ölü Bir Yaz, Lale Müldür Uzak Fırtına, Mehmet Taner Bir Denizin Çekildiği Bütün Kıyılar, Melih Cevdet Anday Rahatı Kaçan Ağaç, Metin Altıok  Gerçeğin Öte Yakası, Metin Eloğlu Horozdan Korkan Oğlan, Murathan Mungan Yaz Geçer, Nazım Hikmet Memleketimden İnsan Manzaraları, Necati Cumalı Yağmurlu Deniz, Necip Fazıl Ben Ve Ötesi, Nevzat Çelik  Suda Seken Hayat, Orhan Alkaya  Erken Sözler, Orhan Veli Garip, Oktay Rıfat Elleri Var Özgürlüğün, Özdemir Asaf Yuvarlağın Köşeleri, Özdemir İnce Yağmur Taşı,  Özkan Mert Dünya Çarpıyor Yüzüme, Ramazan Macit Remler Redler Hadler, Refik Durbaş Nereye Uçar Gökyüzü, Rıfat Ilgaz Uzak Değil, Ruşen Hakkı Hüznün Dalgın Kuşları, Sezai Karakoç Ateş Dansı, Sunay Akın  Kaza Süsü, Süreya Berfe  Ufkun Dışında, Şükran Kurdakul Nice Kaygılardan Sonra, Şükrü Erbaş Kül Uzun Sürer, Turgay Fişekçi, Dip Sevgi, Turgut Uyar  Büyük Saat, Ülkü Tamer Soğuk Otların Altında, Veysel Çolak  Aşkın La Sesi, Yahya Kemal Aziz İstanbul, Ziya Osman Saba Sebil Ve Güvercin…

SON ŞEHİR  

I /

 gece yarısı çığlıkları sesleniyor cama

karanlığa yapışmış kuş kanatları

ben susarsam öyle konuşuyor cinnet

kayıp ömrün suç yaftası gözleri

renksiz şekilsiz balmumu izler

gizlere gizlenen çıplaklıktı

gülen maskeler

II /

ölü yüzler koleksiyonu topladım

kovulduğum şehirlerden

uzaklarda şavkıyan

çocukluğumun sokak lambası

sonbahar istilâsı bütün güzergahlar

yalnızlığı makyajlı kadınlar gördüm

biraz fahişe

  III /

 tenimdeyken ellerin

tenim ürperirdi yalnızlıktan

aşk uslanmaz bir çocuktu oysa

yaralarıyla büyüyen

ne zaman son şehirden gitsen

akşama yağmurlar yağardı

bulvarlar… loş antikacılar… at arabacıları…

öyle olurdu işte

         ...

senden kalan yaşam tutamakları

imlasız mor dizeler

“Çözülüş Demleri Kitabı” adlı kitabından

YALNIZLIĞA LİBRETTO             

bu yalnızlığa şimdi bir yerlerden başlamalı 

yolunu kestirmek zor şarap sessizliğinin

hiçbir şeyin yenisi sayılmayız aslında

kasaba lokantaları, bilyeci çocuklar

yıkık çatılar, kuzey rüzgarlarından önce

birturgut uyar’ımız vardı bizim bir de geyikli gece

her hikayeye bir isim konduruyorlar sonuçta

bizim de sağlam nedenlerimiz olsun değil mi…

yirmi üç nisan’ın kara önlüklü hevesinden kitapsız duvarlara

kendi tarihimizin bir isim babası olmalı

tıpkı ‘kısa türkiye tarihi’ gibi…

ne de olsa ‘insan yaşadığı yere benziyor’

öyle değil mi ahmet abi

şimdi o ölü çocukları çerçeveleyip taşıyorlar ya sokaklarda

şöyle bi deli kuvvet gelse diyorum

marmara’ya doldursam bütün kaskları tomaları

sonra anayasayı, ankara’yı

sonra meclis caddesi’ni, sonra resmi gazeteyi…

sonra can baba düşse aklıma

çiçek pasajı’na oturup gecenin dibini bulsam

icabında ayyaşlık şairin -dan hali

kalan yerlerimi toplasa garsonlar masalardan

kitapta durduğu gibi durmuyor bazı şeyler öyle

onlara sorarsan münasip bir yazar bulunur nasılsa

döne döne mona rosa’yı okuyorum akşamları

önümde yine şarap… elim gözüm parmaklık

kuştepe tarafları sisli gecekondular

bazı şairler şiirine yakışmıyor nedense

zamanla daha mı hızlı soluyor güller

bu sene 1 mayıs’a uğramadık mesela

cihangir tayfasıyla biber gazı yemedik

daha nadir gülüyoruz devrimci haytalıklarımıza

akşamları daha çok eve kapanıyor, daha az konuşuyoruz

müziğin sesini kısıp daha derin dalıyoruz gölün sessizliğine

bazen yalnızlık da ağır geliyor kendine... yaşlanıyoruz galiba

YALNIZLIK BENZEMEZ BAŞKA ŞEYE

gül kurusu kasım akşamında

bir yaprak düşer hüznün deprem saatlerine

şehrin astıma tutulmuş bulvarlarından

yılların bezgin seyyahları geçer

yetişmezler hiçbir yere

şu kenar mahalle mezarlığının

buhur kokulu sıcağında

hep annem gelir aklıma

yolunu kaybetmiş özlemdir

çocukluğumun elma şekerli sokaklarına düşer

hep derdi ablam  aklım sarmazdı

acıya bir tutam gülümseme kat hüzün olur...

geçkin sokak fahişeleri hala anlayamadı

ıslak kirpikler gizlenmez  rimelle

idrak çağlarından geçtim de bildim

yalnızlık kendi soyundandır

benzemez başka şeye

“Yanlış Kuşlar İskelesi” adlı kitabından

*Şiirler, Önder Birol Bıyık’ın izniyle yayınlanmıştır.