MEHMET EROĞLU

(2 Ağustos 1948, İzmir - )

Çocukluk yıllarını edebiyat öğretmeni olan babası Faik Eroğlu’nun görev yaptığı Osmaniye ve Aydın’da geçirdi. Babasının tayin olduğu şehirlerden Uşak’ta başlayan ilköğrenimini kısa bir süre Edremit’te sürdürdükten sonra, ilk okulu 1960 yılında İzmir Karşıyaka’daki Ankara İlk Okulunda tamamladı. Aynı yıl -şimdiki adı Bornova Anadolu Lisesi olan- İzmir Maarif Koleji sınavını kazanan Mehmet Eroğlu, 7 yıl süren bir yatılı öğrencilik döneminin ardından 1967 yılında bu liseden mezun oldu ve aynı yıl ODTÜ Müh. Fak. İnşaat Mühendisliği Bölümüne girdi. Öğrenci derneği başkanlığını yaptığı bu fakülteden de 1971 yılında, 12 Mart Darbesi ardından kurulan sıkıyönetim mahkemesinde yargılanmasına başlandığı sırada mezun oldu.

Mehmet Eroğlu, iki yıl süren yargılamanın (Dev-Genç Davası) sonucunda, 1973 yılında, Ankara 1 numaralı sıkıyönetim mahkemesince, TCK’nun 141-142 maddesine muhalefetten 8 yıl ağır hapis ve 2 yıl sürgün cezasına mahkum edildi, ancak mahkûmiyetin 1974 genel affıyla ortadan kalkmasıyla, bu tarihten itibaren mühendis olarak çalışmasını sürdürdü.

Mehmet Eroğlu’nun yazmaya başlaması da bu döneme rastlamaktadır. 1974’de kaleme almaya başladığı ilk romanı Issızlığın Ortası’nın yazımı 1976’da bitti; ancak 1979 Milliyet Roman Ödülü’nü kazanmasına rağmen, 1980 yılındaki 12 Eylül darbesini izleyen karanlık günlerde -solcu ve anti-militarist unsurlar taşıdığı ve sakıncalı olduğu iddiasıyla- yayınevince romanın basımından vazgeçildi. Yazarın 1981’de tamamladığı Geç Kalmış Ölü adlı ikinci kitabı da, yayınevinin benzer gerekçeler ileri sürmesi sonucunda ilk romanıyla aynı akıbeti paylaştı.

Mehmet Eroğlu’nun edebiyat dünyasıyla buluşması, yazmaya başlamasından on, -ödül kazanmasından ise beş yıl- sonra, ancak 12 Eylül darbesinin etkilerinin hafiflemesiyle mümkün oldu ve romanları 1984 yılından itibaren art arda yayınlanmaya başladı: 1984 yılında Issızlığın Ortasında (ilk yayımında Ortası, Ortasında olarak değiştirilmiştir) ve Geç Kalmış Ölü; 1986’da Yarım Kalan Yürüyüş; 1989’da Adını Unutan Adam. Bu dört romanıyla Türk Edebiyatında kendine özgü, değişik ve sağlam bir yer edinen Mehmet Eroğlu birbirini bütünler nitelikteki ilk iki romanıyla Milliyet Roman Ödülü’nün ardından ülkemizin en değerli edebiyat ödüllerinden birisi olan Orhan Kemal Roman Armağanı ile Madaralı Roman Ödülü’nü kazandı.

1989 yılında, on beş yıl boyunca çalıştığı kamu kesiminden siyasi baskılar sonucunda istifa etmek zorunda kalan Mehmet Eroğlu, bu tarihten itibaren bir yandan mühendislik kariyerini sürdürürken, bir yandan da yazmaya devam etti ve 1994’de Yürek Sürgünü adlı beşinci romanını tamamladı. Daha sonraki beş yıl boyunca yazmanın yanı sıra, daha çok müzik ve senaryo yazımına ağırlık verdiğinden, altıncı romanı Yüz:1981, Mehmet Eroğlu’nun 1999 yılında, sadece yazmak ve bir sivil toplum örgütünde gönüllü çalışmak amacıyla mühendislik yaşamını noktalamasının ardından, ancak 2000 yılında yayımlanabildi.

Mehmet Eroğlu’nun sinema çalışmaları TRT de yayınlanan Sızı (1994, 4 Bölüm), Issızlığın Ortası (1998, 4 Bölüm) ve Tutku Çemberi (2000, 13 Bölüm) adlı televizyon dizilerinin yanı sıra, 1996 yılında İstanbul Film Festivalinde En İyi Türk filmi ve Uluslararası Sinema Yazarları ve Eleştirmenleri -Fibresci- ödüllerini kazanan 80. Adım ve 1997 Antalya Altın Portakal Jüri Özel Ödülüyle, 1997 Adana Altın Koza En İyi 3. film ödüllerini kazanan Solgun Bir Sarı Gül gibi, sinema filmi senaryolarını da içermektedir.

Yarım Kalan Yürüyüş, Mehmet Eroğlu’nun romanları arasında en sinematografik olanıdır ve küçük değişikliklerle sinemaya uyarlanmıştır. Senaryosu da Mehmet Eroğlu tarafından yazılan roman, 80. Adım adıyla filme çekilmiş ve 1996 yılında İstanbul Film Festivalinde En İyi Türk filmi ve Uluslararası Sinema Yazarları ve Eleştirmenleri -Fibresci- ödüllerini kazanmıştır.

Mehmet Eroğlu, 1999 yılından bu yana Ankara’da, Um:ag (Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı) bünyesinde sürdürülen Yazma Seminerleri kapsamında yaratma cesareti, kurgu ve senaryo yazım teknikleri dersleri vermekte, Uygulamalı Yazma İşlikleri ve Roman İnceleme dersleri  düzenlemektedir. Zamanın Manzarası adlı yedinci romanı 2002 Ekiminde, sekizinci romanı Kusma Kulübü Şubat 2004′de, Düş Kırgınları 2005 Eylül’ünde, Belleğin Kış Uykusu ise 2006 yılında  yayınlanan yazar, daha sonra sırasıyla: 2009 yılında Fay Kırığı Üçlemesinin ilk kitabı Mehmet’i, 2011 yılında serinin ikinci romanı Emine’yi ve 2013 yılında üçlemenin son kitabı olan Rojin’i, 2014 yılında 9,75 Santimetrekare’yi, 2017 yılı Ocak ayında Mermer Köşk kitabını ve Kıyıdan Uzakta kitabını 2018 yılında yayımladı. Eroğlu’nun ayrıca öğrencilerinin kitaplarından seçtiği cümlelerden meydana gelen Edebi Aforizmalar adlı bir kitabı daha vardır. Yazar halen Ankara’da yaşamaktadır.

Kitapları toplu olarak sırasıyla Can Yayınları, Everest Yayınları, Agora Kitaplığı ve İletişim Yayınları tarafından yayınlanmıştır.

Yazıları ve söyleşileri Arka Kapak, Birgün, Cumhuriyet Kitap, Edebiyat ve Eleştiri, Ege Mimarlık, Günümüzde Kitaplar, Hayal, Hürriyet Kitap Sanat, Radikal, Radikal Kitap, Remzi Kitap Dergisi, Sanat Olayı, Uluslararası Sosyal Araştırmalar vb. gibi dergi ve gazete eklerinde yayımlandı.

      Senaryoları:

* ‘Sızı’, 1994.

* ’80. Adım’, 1996.

* ‘Solgun Bir Sarı Gül’, 1997.

* ‘Issızlığın Ortası’, 1998.

* ‘Tutku Çemberi’, 2000.

Ödülleri: “Issızlığın Ortası” ile 1979 Milliyet Roman Ödülü’nü, “Issızlığın Ortası” ve “Geç Kalmış Ölü” adlı kitaplarıyla 1985 Orhan Kemal Roman Armağanı’nı 1985 Madaralı Roman Ödülü’nü aldı.

Yapıtları:

       Romanları: 

& Issızlığın Ortası (1984, Can Yayınları, İst., 324 s.)

& Geç Kalmış Ölü (1984, Can Yayınları, İst., 293 s.)

& Yarım Kalan Yürüyüş (1986, Can Yayınları, İst., 272 s.)

& Adını Unutan Adam (1989, Can Yayınları, İst., 152 s.)

& Yürek Sürgünü (1994, Can Yayınları, İst., 486 s.)

& Yüz: 1981 (2000, Everest Yayınları, İst., 428 s.)

& Zamanın Manzarası (2002, Everest Yayınları, İst., 440 s.)

& Kusma Kulübü (2004, Agora Kitaplığı, İst., 383 s.)

& Düş Kırgınları (2005, Agora Kitaplığı, İst., 256 s.)

& Belleğin Kış Uykusu (2006, Agora Kitaplığı, İst., 275 s)

& Mehmet (Fay Kırığı Üçlemesi: 1, 2006, Agora Kitaplığı, İst.)

& Emine (Fay Kırığı Üçlemesi: 2, 2011, Agora Kitaplığı, İst., 592 s.)

& Rojin (Fay Kırığı Üçlemesi: 3, 2013, İletişim Yayınları, İst., 494 s.)

& 9,75 Santimetrekare (2014, İletişim Yayınları, İst., 281 s.)

& Mermer Köşk (2017, İletişim Yayınları, İst., 513 s.)

& Kıyıdan Uzakta (2018, İletişim Yayınları, İst., 99 s.)

      Aforizma Kitapları:

& Edebi Aforizmalar (2010, Agora Kitaplığı, İst.; Genişletilmiş 2. Baskı: 2016, İletişim Yayınları, İst., 315 s.; Eroğlu ile yapılmış uzun bir söyleşi ve on dört romanından alıntılanan cümleler)  

Kaynaklar:

A  http://www.mehmeteroglu.info/