Roman Kahramanları, Sayı: 19, Temmuz/Eylül 2014

Yaşamın zenginliğinde edebiyat

Edebiyat, bütün zamanlarda, yaşamın tüm yönlerini kuşatabilir. Bu, edebiyatı hayatımızın vazgeçilmez öğelerinden yapmıştır. İnsanlığın binlerce yıldır süregelen kültürel birikiminde, işte bu nedenle edebiyatın büyük payı vardır. Roman Kahramanları, bu gerçeğin peşinde, edebiyatın kuşattığı her alana ışık tutmayı sürdürüyor. Bu sayımızda bunlardan biri, mimari ile edebiyat ilişkisi, romanların mimari ile bağlantısı. Değerli dostumuz Hikmet Temel Akarsu, Temel Mimarlık Kültürü Projesi kapsamındaki çalışmalardan oluşturulan bir seçkiyi dergimiz için dosya haline getirdi. Romanların ve roman kahramanlarının yaşam ve mekân ilişkisinde belirginleşen dosyanın ilginç bulunacağından eminiz.

Hayatımızın temel alanlarından biri olan eğitim ve öğretmenleri de yine bu sayımızda edebiyat bağlamında gündeme aldık.

Ercan Yılmaz’ın editörlüğünde hazırlanan bu dosyada, öğretmen unvanıyla roman kahramanı olan ve hayatımıza katılan kişilikleri mercek altına aldık.

Yasaklanmış romanlar; okurun, edebiyat eleştirmenlerinin ve edebiyat tarihinin her zaman ilgi alanında olmuştur. Yasaklamanın, yasakçı zihniyetin beklediği sonuçları vermeyip tam tersi bir biçimde yapıtları yaygınlaştırdığı bir gerçek. Bunu yasakçı kafalar anlayamasa da önce okur, sonra tarihçiler kalın çizgilerle belirginleştirir. Bu sayımızda, bir dönem yasaklanmış yapıtları anımsamayı ve irdelemeyi sürdürüyoruz.

Şirvan Erciyes, D.H. Lawrence dosyasının editörlüğünü yaptı. Yapıtlarında madencilere de yer veren Lawrence’ın, geçtiğimiz ay ülkemiz gündemini sarsan ve içimize büyük bir acı olarak yerleşen Soma Katliamının hemen ardından sayfalarımızda yer alması da edebiyatın bütün hayatı kuşatmasına bir örnek gösterilebilir.

İlhan Tarus, edebiyatımızın dikbaşlı ve ödünsüz yazarlarından. Toplumcu edebiyatımıza farklı bakış açıları kazandıran bu devrimci yazar, ne yazık ki son yıllarda neredeyse unutuluşa terk edilmişti. Önce bir yayınevinin kitaplarını yeniden yayımlaması, sonra Mustafa Şerif Onaran’ın Varlık’ta onunla ilgili yazılar yazması bu değerli yazarımızı çok kişiye yeniden anımsattı. Biz de bu devrimci kaleme gönül borcumuzu biraz olsun ödeyebilmek için onu dosya konusu yaptık.

Dosya konularının yanı sıra, diğer incelemeleri de ilgiyle okuyacağınızı umuyoruz.

Bilindiği gibi, 21 Aralık Dünya Roman Kahramanları Günü, dergimizce gündeme getirilmiş, TC Kültür ve Turizm Bakanlığınca olumlu bulunarak UNESCO’ya önerilmişti. Bununla ilgili süreç devam ediyor. Biz de her yıl 21 Aralık’ı içine alan hafta bir festivalle dünya ve Türkiye edebiyatının roman kahramanlarını gündeme taşıyoruz. Bu yıl için de çalışmalarımız çeşitli kentlerde sürüyor. Kutlama ve etkinlik programlarını gelecek haftalarda internet sayfalarımızda bulabileceksiniz.

Yeni sayımızda buluşmak dileğiyle.

İÇİNDEKİLER

Mimarlık Edebiyatı

Temel Mimarlık Kültürü / Hikmet Temel Akarsu-Nevnihal Erdoğan

Gülün Adı / Türkiz Özbursalı

Mülksüzler / Ayşe M. Kalay

Masumiyet Müzesi / Elis Şimşon

Thomas Mann ve Büyülü Dağ Çağında Roman / Ersan Üldes

Yıkılmayı Bekleyen Bir Şehir ya da İlahlar Yanlış (Unutulmuş Bir Mimarlık Romanı: Aleladelik Çağı) / Bülent Uçar

Apartman Sanrıları, Gecekondu Gerçekleri / Cansu Özge Özmen

Çiçektepe kondu mahallesinin kuruluşu ve gelişmesi / Nevnihal Erdoğan

Notre-Dame’ın Kamburu / Emre Kishali

Saatleri Ayarlama Enstitüsü / Evren Akaltun

Tatar Çölü / Hikmet Temel Akarsu

Öğretmen Roman Kahramanları

Ölmeye Yatmak: Taşradan Metropole Bir Modernleşme Hikâyesi / Okan Koç

Bir Şair, Solcu, Aydın, Öğretmen Mustafa Ural (Rıfat Ilgaz) / Murat Taş

Erendiz Atasü’nün “Dağın Öteki Yüzü” Adlı Romanında Vicdan ve Nefise Öğretmenler / Sibel Bayram

Reşat Nuri Güntekin’in “Kan Davası” Romanında Öğretmenlik Bilinci / Beyhan Kanter

Hiçbir Dala Konamayan Çalıkuşu Ayşenur / Gülsüm Tuna

Batılı “Aydın”ın Aks-ı Sedası: Ali Şahin Öğretmen / Tuğba Öztürk

“Hoca” Olarak “Sahnenin Dışındakiler” Romanının İhsan Karakteri / M. Emir Küçük

Tanzimat Romanına İlişkin Bir Tip Arkeolojisi: Araba Sevdası’nın Mösyö Piyer’i ya da “Öteki Baba” / Selin Dilmaç

O: Karanlık Bir Coğrafyada Aydın Olmak / Serhat Demirel

Azizler ve Alimler: Bir Ludwig Wittgenstein Felsefiyesi / İsa İlkay Karabaşoğlu

Yasaklanmış Romanlar

“Dönüp Arkaya Bakmadan” Yürümek / Adnan Özyalçıner

Henüz On Yedi Yaşında / Sennur Sezer

“Ne Yazsak Suç, Ne yazmasak Vicdan Kanaması” / Nezihe Altuğ

Bayram’ın sansür yolculuğu / İsmail Afacan

Reşat Enis’in Toprak Kokusu / Tahir Silkan

David H. Lawrence

Madencinin Oğlu; D. H. Lawrence / Şirvan Erciyes

Lady Chatterley’nin Sevgilisi: Sınıf Çatışması ve Metafor Olarak Bedenler / Semiramis Yağcıoğlu

Kendi Anlatısının Kahramanı Lawrence / Tuğçe Ayteş

H. Lawrence ve Oğullar ve Sevgililer / Gönül Bakay

Roman Kahramanı gibi D. H. Lawrence / Asuman Kafaoğlu-Büke

Âşık Kadınların Âşık Adamı; Rupert Bırkın / Leyla Saral

Paul Morel: Bir Ana Kuzusu / Şefika G. Kamcez

“The Rocking-Horse Winner” İsimli Kısa Öykünün Marksist Tahlili / Sercan Hamza Bağlama

İlhan Tarus

Edebiyatımızın Dikbaşlı Romancısı: İlhan Tarus / İbrahim Dizman

Yeşilkaya Savcısı’nı Takdimimdir / Efnan Dervişoğlu

Biga-1920’de Kahramanlar Geçidi Var / Mahmut Şenol

“Sarıklı İhtilalci”: Suavi Efendi / Gökhan Reyhanoğulları

Sapkın Bir Vatansever: Hamdi Bey / İsmail Kekeç

Halkların Fıkra Kahramanları 5

Mısırlıların Türk Asıllı Fıkra Kahramanı Karakuş / Dr. Mustafa Duman

Bartleby: Bilinçdışının Çığlığında Makineleşmeye Reddiye / Suat Baran

Yeni Bir çocukluk / Sevda Müjgan

Yeni Kadının ve Yaklaşan Devrimin Sesi Olarak Anna Karenina / Sofya Kurban

Yazar Gani Türk’le Söyleşi / Adnan Gerger