Roman Kahramanları, Sayı: 20, Ekim/Aralık 2014

Savaş ve Edebiyat

Birinci Dünya Savaşı, dünya tarihinin o zamana değin gördüğü en kanlı, en acımasız bir savaşlar toplamı oldu. Dünyamızı kasıp kavuran düşmanlıklar, emperyalizmin milliyetçilikle iç içe geçtiği bir savaşın ortamını oluşturmakta gecikmedi. Daha sonra, çoğu yerde faşizme evrilecek olan milliyetçilik, halkların masumiyetine indirilen en ağır darbe oldu. Birinci Dünya Savaşı, birçok ülkenin ve halkın yazgısını da ne yazık ki kanla yeniden yazdı.

Bu yıl, 100. yıldönümünde acıyla anımsayıp irdelediğimiz bu büyük savaşın en çok etkilediği ülkelerden biri de Türkiye oldu. Osmanlı İmparatorluğuna vurulan son darbenin adı oldu bu savaş. Ancak, her imparatorluk yıkılırken büyük altüst oluşlara neden olur ve çatı, kapsadığı ülkelerin, halkların üzerine çöker.

Osmanlı da öyle oldu. Milliyetçiliklerin ivme kazandırdığı yıkım, Anadolu, Balkanlar, Ortadoğu ve Kafkaslar’a büyük acılar getirdi. Tehcirler, sürgünler, işgaller, mübadeleler, kıyımlar bütün imparatorluk coğrafyasını kuşattı. Savaş bittiğinde, Anadolu’da bağımsızlık savaşı zaferle sonuçlanmış, yeni bir ülke inşasına başlanmıştı ama; geniş coğrafyada onulmaz acılar da tarihin en kanlı sayfalarına yazılmıştı.

Bu sayımızda, Birinci Dünya Savaşını, 100. yıldönümü nedeniyle dosya konusu yaptık. Savaşı işleyen romanları, bu romanların kahramanlarını, insanlığın yaşadığı bu en büyük dram bağlamında okuyacaksınız.

Birinci Dünya Savaşının yarattığı sonuçların edebiyata yansımalarını da sayfalarımıza taşıdık. Batı Ermeni Edebiyatı dosyasını bu bağlamda sunuyoruz. Bu toprakların en eski halklarından olan Ermenilerin yarattığı; ama çoğunlukla yurtlarında yeşertemedikleri edebiyatlarına ilişkin yazıları ilgiyle ama belirgin bir kederle okuyacağınızı biliyoruz. Bu dosya, edebiyat tarihimize ilişkin kimi yanlışlara da ışık tutar nitelikte.

Türk-Yunan Mübadelesi de Birinci Dünya Savaşının bu topraklara yansıyan önemli sonuçlarından biri. Dilin dille, dinin dinle takas edilmesi demek olan Mübadele’nin yarattığı travma bugün de sürüyor, Anadolu’da ve Yunanistan’da. Büyük acılara yol açan bu olayın edebiyata yansımalarını da bir dosya konusu olarak sunuyoruz.

“Bir diğer dosyamız, Halit Ziya Uşaklıgil ve onun kahramanlarıyla ilgili. Gökhan Reyhanoğulları ve İsmail Kekeç’in editörlüğünde hazırlanan bu dosyada, Halit Ziya’nın yarattığı kahramanların nasıl kalıcı ve gerçekçi olduklarını da bir kez daha görme olanağı olacak.

Günümüz yaşamına ışık tutan, hayatımızı gözler önüne seren çarpıcı romanların yazarı Ümit Kıvanç’ın belleğinde oluşan kahramanları da ilgiyle okuyacağını umuyoruz.”

Bu yıl, Dünya Roman Kahramanları Festivali’nin ana teması da Birinci Dünya Savaşının 100. yıldönümü nedeniyle “Dünya Barışı” olarak saptandı. İstanbul, İzmir, Trabzon, Malatya, Zonguldak, Ankara başta olmak üzere birçok kentte kutlanacak olan Dünya Roman Kahramanları Günü’nün etkinliklerinde okurlarımızla buluşma dileğimizi yinelemek isteriz.

Yeni sayımızda buluşmak üzere…

İÇİNDEKİLER

Batı Ermeni Edebiyatı

Sunuş / Maral Aktokmakyan

Bir Sefil Zevce’nin Vartug’u / Murat Cankara

Siranuş Romanı ve ‘Sınıf’ta Kalan Bir Aşk Hikâyesi / Maral Aktokmakyan

Üsküdar’a Dönen Kadın / Mehmet Fatih Uslu

İstanbul’un Ötesi: Şahan Şahnur’a Giriş / Sevan Değirmenciyan

Peter Najarian ve Son Ermeni: Olumsuz Uzamın Söylemi / Lorne Shirinian

Zaven’den Bana Kalan / Ayşegül Korkmaz

Leon Trabzon, Trabzon Leon / Ömer Asan

Mübadele

Mübadele ve Edebiyat / İbrahim Dizman

“Kanlı Topraklar”ın İzinde Mübadele Edebiyatı ve Tarihsel Analizi… / Gizem Kordatos Samira

Yüz Binlerce Kahramanı Olan Bir Roman Ağıt Katlama Sanatı (Mor Kaftanlı Selanik) / Gülçin Sahilli

Aşk Her şeyi Affeder mi Rena? / Müge Sandıkçıoğlu

Yunan Edebiyatına Yansıyan Mübadele / Şebnem Arslan

Dimitra Kalpeluzu’nun “Köklerinden Sökülmenin Kasırgasında” Romanı Üzerine / Röportaj: Şebnem Arslan / Dimitra Kalpeluzu

Yunan Edebiyatında Mübadele Konulu Eserler / Gizem Kordatos Samira

Halit Ziya Uşaklıgil

Tutunamayan Kırık Hayatlar: Halit Ziya’nın Kahramanları / Gökhan Reyhanoğulları – İsmail Kekeç

Mâi ve Siyah’ın Ahmet Cemil’i / Nihayet Arslan

Bihter: Günaha Arzu / Bedia Koçakoğlu

Sınıfsal Çatışma Bağlamında Hacer’in Ölümü / Gizem Çelik

Beyaz Taş Cepheli Evin Kırık Hayatı: Ömer Behiç / Arif Özgen

Halit Ziya’nın “Hikâye”sinde Romantik Karşıtı Karakter Söylemi / Dinçer Apaydın

I. Dünya Savaşı

Savaş: Uzun Süren Bir Pazar / Mehmet Emin Özcan

Bir I. Dünya Savaşı Destanı: Jean Giono’dan Büyük Sürü / Ayten Er

Savaşa Karşı Bir Savaş Romanı / M. Osman Toklu

I. Dünya Savaşı Dönemi İtalyan Edebiyatının Güneyli Yazarı Emilio Lussu ve “Un anno sull’Altipiano” Adlı Eseri / Bülent Ayyıldız

Prens’in Yolculuğu / Çağrı Eroğlu

Büyük Savaş’ın Canlı Tanığı Hümanist Bir Entelektüel: Jean Giraudoux / Ahmet Özkan

I. Dünya Savaşına Suyun Öte Tarafından Bakmak: Büyük Koğuş / Devrim Kılıçer

Geride Kalanlar / Seda Pekşen

Emilian Stanev’in Şeftali Hırsızı Romanı / Sadık Hacı

Ülkesi Gibi Yönünü Bulmaya Çalışan Roman Kahramanı: Cezary Baryka / Sabire Arık

Yengeç Gemisi / Nuray Akdemir

Ümit Kıvanç

Erkek Hikâyeleri / Olga Robenson

Aşkım Bana Resimaltı / Nazê Nejla Yerlikaya

Siyah Makamı’nda Süren Hayatlar / Şehmus Ay

Deney, Deneme, Devrim / Behçet Çelik

Gaib Romans’ın Şiiri / Uygur Orhan

Halkların Fıkra Kahramanları: 6

Korsikalıların Fıkra Kahramanı: Grossu Minutu / Dr. Mustafa Duman

Etiğin Yenilgisi, Mülkiyetin Zaferi / Orçun Güzer

Çocuklar Dünyayı Kurtarabilir! / Meltem Gönülalan