TEKTAŞ AĞAOĞLU

(3 Mart 1934, İstanbul - 9 Ocak 2018, İstanbul)

 Yazar, çevirmen, siyasetçi, ressam, heykeltraş. Tam adı Hasan Tektaş Ağaoğlu. Baki Uğur ve Halim Togan imzalarını da kullandı. Yazar, siyasetçi, gazeteci Ahmet Agayev’in (Ağaoğlu) torunu; yazar ve siyaset adamı Samet Ağaoğlu ile 1961-69 yılları arası Manisa milletvekilliği yapan Neriman (Babaoğlu) Ağaoğlu’nun oğlu. Süreyya Ağaoğlu ve Tezer Taşkıran halaları, şair Mustafa Kemal Ağaoğlu (Mim Kaf Agayef) kardeşidir. Ankara’da Mimar Kemal İlkokulu, Birinci Ortaokul ve Atatürk Lisesi’nde okudu. İngiltere’de Oxford Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi (1956). 1960-64 yılları arasında BBC Türkçe Yayınlar Bölümü’nde çalıştı. İstanbul’da kardeşi Mustafa Kemal Ağaoğlu ile Ağaoğlu Yayınevi’ni kurdu (1964-72). Marks ve Engels’ten seçerek derlediği Politika ve Felsefe adlı yapıtı 142. maddeye aykırı görülerek tutuklandı. 7,5 yıla hüküm giydi, beş ay tutuklu kaldı. Dava temyiz aşamasındayken af yasasıyla düştü. 1975’te Gerçek gazetesi sorumlu müdürüyken 12 Mart dönemi Sıkıyönetim Mahkemesi kararlarına ilişkin bir yazı nedeniyle bir yıla hüküm giydi. Türkiye Sosyalist İşçi Partisi Merkez Yürütme Kurulu üyeliğine seçildi (1976). 12 Eylül 1980 sonrasında yurdışına çıkmak zorunda kaldı; 1989 yılına kadar İsviçre’de yaşadı. TYS ve PEN Yazarlar Derneği üyesi. İstanbul’da yaşadı; seramik sanatçısı Kadriye ;Ezel Ağaoğlu ile evli, bir çocuk babasıydı. 9 Ocak 2018 sabahı tedavi gördüğü İstanbul Şişli’deki Amerikan Hastanesi’nde hayatını kaybetti.

İlk öyküsü 1952 yılında Varlık dergisinde yayımlandı. Şiirleri Pazar Postası ve Yeditepe’de çıktı. Öyküleri, yazıları ve çevirileri Ant, Birlik, Cumhuriyet, Gerçek, Görüş, İlke, Meydan, Söz, Varlık, Yeni Adımlar, Yeni Düşün, Yeni Ortam vb. gibi dergi ve gazetelerde yayımlandı.

Ağaoğlu, çalışmalarını çeviri alanında yoğunlaştırdı. Resim ve heykel çalışmalarını yurtiçi ve yurtdışında sergiledi; çok sayıda kişisel sergi açtı, karma sergilere katıldı.

Yapıtları:

Öykü Kitapları:

& Ölümden Hayata (1956, Varlık Yayınları, İst.; 2018, H2O Kitap, İst., 144 s.) 

       Romanları: 

& Liman (2018, Kırmızı Kedi Yayınları, İst., 160 s.)

      Deneme Kitapları:

& Karanlıkta Oturma Özgürlüğü (1978, Ağaoğlu Mtb., İst., 104 s.)

       Çevirileri:

& Dostoyevski, Puşkin Üzerine Konuşma (1964, Ağaoğlu Mtb., İst.)

& Erich Maria Remarque, Dönüş (1964, Ağaoğlu Mtb., İst.)

& Mihail Aleksandroviç Şolohov, Ve Durgun Akardı Don (1966, Ağaoğlu Mtb., İst.)

& Yevtuşenko, Yaşantım (1968, Ant Yayınları, İst.)

& R. P.Millon, Zapata (1969, Ant Yayınları, İst.)

& Karl Marx, Friedrich Engels / Politika ve Felsefe (1970, Öncü Yayınları, İst.)

& V. İ. Lenin, Doğu’da Ulusal Kurtuluş Hareketleri (1970, Ant Yayınları, İst.)

& Karl Marx, Fransa’da Sınıf Mücadeleleri 1848-1850 (1976, May Yayınları, İst.)

& Hayatı Seviyorlardı: Fransız Direnişçilerinin Son Mektupları (1986, de Yayınları, İst.)

& Charles Dickens, Mister Pickwick'in Serüvenleri (2011, YKY, Kâzım Taşkent Klasik Yapıtlar Dizisi, İst.)

& Dostoyevski, Puşkin Konuşması (2009-2012 (2 baskı), Joseph Frank’ın önsöz ve W. J. Leatherbarrow’un sonsözüyle; 2015, İletişim Yayınları, İletişim Klasikleri: 42, İst.)

& Mihail Aleksandroviç Şolohov, Ve Durgun Akardı Don (2 Cilt, 2001, Evrensel Basım Yayın, İst.; 4 Cilt, 2017, Kor Kitap, İst.)

Kaynaklar:

A  Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, Cilt I, 2001, YKY, İst., s. 20-21