Fotoğraf: Şükrü Kırkağaç, 20 Kasım 2009, Antalya
(7 Ağustos 1954, Ermişli Köyü, Arguvan
/ Malatya - )
İlk
kitaplarını Arife Kalender Önel adıyla yayımladı. Fatma Hanım ile müteahhit
Sadık Kalender’in kızı. Lise son sınıfa kadar Malatya’da okuduktan sonra,
İstanbul Fenerbahçe Lisesi’nden mezun oldu. 1977 yılında İstanbul Üniversitesi
Yabancı Diller Yüksek Okulu Almanca Bölümü’nü bitirdi. Kadıköy Ortaokulu ve
Kadıköy Anadolu Lisesi’nde Almanca öğretmenliği yaptıktan sonra 1997 yılında
emekli oldu. 1994 yılında Umut FM’de “Yaşamda Sanat” programını hazırladı.
Türkiye Yazarlar Sendikası, Pen, Edebiyatçılar Derneği, Cemal Süreya
Derneği, BESAM (Bilim ve Sanat Eseri Sahipleri Meslek Birliği) ve Nazım Hikmet
Vakfı üyesi olan Kalender, 1997-2001 yılları arasında PEN Yazarlar Derneği’nin
yönetim kurulunda Genel Sekreter olarak çalıştı. Besam (Bilim
ve Sanat Eseri Sahipleri Meslek Birliği) ve Nazım Hikmet Vakfı kurucu üyesi
olan Arife Kalender, 2002‐2007 yılları arasında
Besam’da yönetim
kurulu üyeliği,
ikinci başkanlık yaptı. 2007-2009 yılları arasında Türkiye Yazarlar
Sendikası’nda genel sekreter ve yönetim kurulu üyesi olarak görev aldı. 2000
yılında Uluslararası Struga Sanat Festivali’ne katıldı. İstanbul'da yaşıyor.
Çağdaş
Alman Edebiyatı’ndan Erich Fried, Gerhard Hauptmann, Georg Trakl, Ulla Hahn,
Albert Ehrenstein, Else Lasker Schüler, Erich Kastner, Rose Auslander, Hilde
Domin, Mascha Kaléko'dan şiirler çevirdi. Edip Cansever, Metin Eloğlu, Şükran
Kurdakul, Behçet Necatigil, Turgut Uyar, Özdemir Asaf, Arif Damar, Ahmet Muhip
Dıranas, Sennur Sezer, Nâzım Hikmet, Ataol Behramoğlu, Melisa Gürpınar, Oktay
Rifat, Gülten Akın, Cemal Süreya, İlhan Berk, Cahit Sıtkı Tarancı, Fazıl Hüsnü
Dağlarca, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Necdet, Behçet Aysan, Ruşen Hakkı, Refik
Durbaş, Ülkü Tamer, Veysel Çolak, Nihat Behram incelemeleri çeşitli dergilerde
yayımlandı.
İlk
şiiri “Bir Düğün Havası” 1973 yılında Yansıma
dergisinde yayımlandı. Şiirleri, yazıları, çevirileri ve söyleşileri Abece, Akademi Gökyüzü, Akatalpa, Akköy,
Alaz, Amanos Yazıları, Bahçe, Cumhuriyet Kitap, Damar, Dar Sokak, Dize, Eşik,
Etken, Evrensel Kültür, Gösteri, Hayâl, İle, İnsancıl, Kalender, Karşı, Kıyı,
Kidonya, Kurşun Kalem, Mühür, Şiir Ülkesi, Şiiri Özlüyorum, Şiirsaati, Taflan,
Türk Dili, Varlık, Yansıma, Yasakmeyve, Yaşasın Edebiyat, Yazılıkaya, Yelkovan,
Yeni Biçem, Yeni E dergi ve
gazete eklerinde yayımlandı.
Ödülleri: “Suskun Resimler Durağı” adlı
şiir kitabı 1995 Behçet Aysan Şiir Ödülü’nde
övgüye değer eser bulundu. “Deli Bal”
adlı kitabıyla 2005 Orhon Murat Arıburnu
Şiir Ödülü’nü, “Dört İsmail Bir Leyla” adlı
kitabıyla Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği'nin Prof. Türkân Saylan adına
düzenlediği 7. Türkân Saylan Sanat Ödülü’nü (Ödülü Mehmet Fırat Pürselim’in
“Akılsız Sokrates” adlı kitabıyla paylştı) aldı.
Yapıtları: Şiir: Maviler
da Eskidi, 1992, Cem Yayınevi, İst.; Göçebe Sevinçler, 1994,
Cem Yayınevi, İst.; Suskun Resimler Durağı, 1995, Hera Şiir Kitaplığı, İst.; Gül
Küstü, 1997, Hera Şiir Kitaplığı, İst.; Kırmızı Firari, 1999, Cem
Yayınevi, İst.; Kadın Burcu (2001, Hera Şiir Kitaplığı, İst.; Deli
Bal, 2004, Telos Yayıncılık, İst.; Yedi İklim Dört Mevsim – Türkiye Destanı,
2007, Phoenix Yayınları, Ank.; Dil Altı, 2009, Cem Yayınevi, İst.; Gül
Küstü – Toplu Şiirleri I (2011, İlya Yayınları, İzmir; Maviler de Eskidi, Göçebe Sevinçler,
Suskun Resimler Durağı, Gül Küstü, Kırmızı Firari ve Kadın Burcu adlı kitaplarının toplu basımı); Suçlu Fırtınalar – Toplu Şiirleri
II (2011, İlya Yayınları, İzmir;
Deli Bal, Yedi İklim Dört Mevsim-Türkiye Destanı, Dil Altı ve yeni şiir
dosyası Suçlu Fırtınalar adlı
kitaplarının toplu basımı); Gece Islıkları, 2014, Tekin
Yayınevi, İst.; Acı Yeşil, 2014, Tekin Yayınevi, İst.; Yağmur Sandım Kendimi, 2018,
Hayâl Yayınları, İst.
Öykü: Dört İsmail Bir Leyla, 2016, Tekin Yayınevi, İst.; Herkesin Karanlığı, 2018,
Hayâl Yayınları, İst.
Deneme, İnceleme, Eleştiri: Şiir
Irmakları, 2006, Phoenix Yayınevi, İst.; Şiir
Adaları – Çağdaş Şairlerimiz, 2015, Kaynak Yayınları, İst.; Günler-Yazılar,
2015, Nezih-Er Yayınları, İzmir
Monografi: Bendeki Malatya, 2010, Heyamola Yayınları, İst.
Yayına
Hazırladığı Kitaplar: Alpay
Kabacalı Kitabı - Yazı, Emek, Alçakgönüllülük (Sabri Kuşkonmaz ile; 2014, Tekin Yayınevi, İst.)
Katkıda Bulunduğu Kitaplar: Ay Sallanıyor / Pen’in Deprem Kitabı, 1999, Cumhuriyet Kitapları, İst.; Erol
Özyiğit, Şairini Arayan Mektuplar, 2008, Dönence Basım, İst.; Fazıl
Hüsnü Dağlarca Kitabı, 2009, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları;
Gülsüm
Cengiz, Kadınlar İçin Söylenmiştir, 2011, Evrensel Basım Yayın; Betül
Dünder, Şairler Arasında Kadın Olmak, 2013, Paradoks Yayınları; Kadınların
Ruh Acıları (Mine Ömer, Gültekin Emre ve Hülya Soyşekerci birlikte;
2014, Nezih-Er Yayınları, İzmir); Zehra İpşiroğlu, Kadınların Gözüyle Yazmak
ve Yaşamak, 2014, Cumhuriyet Kitapları, İst.; Ülkü Tamer Kitabı, 2014
Çocuk Kitapları: Kuşlar
Geçiyor (Çocuk şiirleri; 2010, Kavis Yayınları,
2012, Bencekitap Yayınları, Ank.); Deren’in Şarkıları (Çocuk şiirleri;
2012, Bencekitap Yayınları, Ank.); Mehmethan'ın Rüyası, 2014, Nezih-Er
Yayınları, İzmir); Mehmethan'ın Pabucu, 2016, Nezih-Er Yayınları, İzmir; Mehmethan
Pazarda, 2018, Nezih-Er Yayınları, İzmir
Kaynaklar: Cumhuriyetten Günümüze Türk Şiiri Antolojisi Cilt 5
/ Abdullah Özkan – Refik Durbaş / 1999, Boyut Dosya Yayınları, İst.; Tanzimat’tan
Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi Cilt II / 2001, Yapı Kredi Kültür Sanat
Yayıncılık, İst.
Şiirlerinden Seçmeler:
GÖÇEBE SEVİNÇLER
Temizlikçi
kadınlara
Yüzümde
ardıç kokusu
Pekmez
karışımı gülümseme
Dişlerim
var mı, yok
Gülmeler
eskidi çeyizimde
Göçebe
sevinçler
Hüzün
olur
Bir
ağaç kurur da kurur
Camlar
parlatırım
Düşlerimden
Böler
böler atarım
Serçelerin
türküsü
Sarkar
durur
Gün
vurur ellerimde köpüğe
Yorulur
damarımın güvercini
Başı
göğsümde uyur.
Karlar
düşer trenime
İnatçı
kirle çırpınır duvar
Kavgalara
çamaşırsuyu katarım
Temizlerim
evleri
Muhabbet
artığı izmaritler
Gizli
aşklar çoğaltırım
Çığlıklar
alır
Çığlıklar
bırakırım
Irmağının
dili yok
Yağmur
yağar trenime
“Göçebe Sevinçler” adlı
kitabından
AY SALLANIYOR
Gül
ayaklarını çekti yerden
parmakları
kor ateşe dokunmuş
titriyor
kiraz, bal döküyor yemişler
çıldırmış
Çınarcık’ın çınarları
yaz
ömrünü kısaltmış, erken gelmiş güz
gencecik
ölülerin elinde kalem
yazıyor:
ölüm adın deprem bugün
uçup
durdu çatılarda yüzünde peçe
düşman
denmez toplarının yönü yok
bin
başlı dev, can yiyip can içiyor
telgrafın
tellerinde cızırtı
telde
şaşkın, telde huysuz
elinde
tırpan bir ecel oturuyor
toprak
ana sallama dizlerinde
kaplumbağa
korkuyor karıncalar kaçamaz
masal
değil anlattığın, ninni değil uğultu
korktu
sesinden deniz çakıllar savuruyor
böğürtlen
kökünde yolunu şaşırdı su
uyu
artık! hırçın kabuk
Ayyy
ayy, ay sallanıyor!..
“Kadın Burcu” adlı
kitabından
İSTİRİDYE VE İNCİ
ölmekten
yeni geldim
kimse
görmedi doğduğumu
aldatıcıydı
akıntısı suların
kayaların
dibindeki midye kocaman duruyordu
bir
kum tanesinin soluğu yeter mi denizlere
ömrüm
kendisine yaldızlı bir kabuk arıyordu
saklandım
bir istiridyenin pembe gizemlerine
sürüklenip
geri geldim sedeflerle örttüm kumu
yakalandım
ağlara, zaman ele verdi beni
hüznümün
beyazı satılıyordu
söz
dilde gizli, inci konuşmaz
acemi
sarraf kör bıçakla sedefi tenimden kaldırıyordu
küçük
diyor, değersiz kılıyor bedenimi
kahırlı
sabır, yangın sınırında kav bekliyordu
kum
tanesinin inciye dönüşmesi son perde
yaşam
her nesneye ayrı zamanda giysiler biçiyordu
ölmekten
yeni geldim
kimse
görmedi doğduğumu
“Deli Bal” adlı kitabından
SUÇLU FIRTINALAR
Zaman
hızla
geçti yanımdan
yemeğin
neden pişmediğini düşünürken
usulca
çekildi pencereden
çiçeğe
dokundu mevsim
düştü
yere
fırtınayı
suçladım
Ömür
yorulur
sonunda
köze
saklanır
rüzgârla
boğuşan alevler boşa
Yol
rehber
buldum, pir’e vardım
elim
tuttu mürşidim
suya
vardım, aksim âsi yansıdı
var
git dedim kendime
gönlümü
azarladım
kibir
ve kabir yakındır birbirine
miraç
gecesiydi sözcüklerin
birini
çaldım katarından
özümü
söze sakladım
bindim
anlamın eyerine
uçuruma
değmiş
kanadım
Masal
var
mıydım?
Hiç…
Akatalpa, Sayı: 125, Mayıs 2010
Arife KALENDER
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder