MEHMET YAŞIN

10 Mart 1958, Lefkoşa - )

Günümüz Türk şiirinin özgün şairlerinden biridir. Aynı zamanda, uluslararası ölçekte en çok tanınan çağdaş Kıbrıs şair ve yazarlarındandır. Türk şiirine getirdiği farklı ses ve duyarlık, genellikle, melez edebiyat kaynaklarına, Akdeniz’in Türk, Yunan, Levanten kültürlerini harmanlamasına, dramatik ve anlatımcı bir lirizm yaratmasına, Türkçeyi tarihsel ve coğrafi anlamda çoğul biçimde kullanmasına, ayrıca kişisel deneyimleri önemseyen şiirsel izleklerine dayanır.

Çocukluk dönemi boyunca süregiden Kıbrıs'taki toplumlararası çatışmaların derinden etkilediği kozmopolit bir aileden doğdu. Şair Özker Yaşın ile öğretmen Ayşe Hanım’ın oğlu. Şair Neşe Yaşın üvey kardeşidir. Her ikisi de, edebiyat ve kültürle ilgili olan anne ve babası o doğmadan ayrıldılar. İlk ve orta öğrenimini Lefkoşa’da tamamladı. 1976 yılında Türkiye'ye geldi ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nin Uluslararası İlişkiler Bölümü'nü bitirdi. Bir süre Kıbrıs’ta gazetecilik yaptı. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde siyasal tarih alanında yüksek lisansını yaptı. İlk şiir kitabı, zamanın askeri cunta yönetimi tarafından toplatıldı ve 1986 yılında kitapları "zararlı" sayılarak Türkiye'den sınırdışı edildi. İngiltere'ye giderek, Birmingham Üniversitesi Sanatlar Fakültesi'ne bağlı Bizans-Osmanlı ve Modern Yunan Eğitimleri Merkezi'nde başladığı ”şiir ve  kimlik” konusundaki doktora çalışmasını Londra Middlesex Üniversitesi'nde sürdürdü.aldı. Bir süre Atina Üniversitesi'nde Yunan Dili ve Edebiyatı dersleri izledi. 1993 yılında, hakkındaki sınırdışı kararı kaldırılınca İstanbul'a döndü, ancak 1996 yılında yeniden Londra'ya gitti. İngiltere, Türkiye ve Kıbrıs'taki çeşitli üniversitelerde karşılaştırmalı edebiyat, çeviri incelemeleri, yaratıcı yazın, Kıbrıs incelemeleri ve çağdaş Türk edebiyatı dersleri verdi. 2002-16 arasında Cambridge, Lefkoşa ve İstanbul arasında bir hayat kurdu; bir süreden beridir Atina’da yaşıyor.

İlk şiiri 1979’da “Sanat Emeği” dergisinde yayınlandı. Şiir, yazı ve söyleşileri, Türkiye, Kıbrıs, Yunanistan, İngiltere ve diğer ülkelerdeki edebiyat dergilerinde yayınlandı, 20'den fazla dile çevrildi, bestelendi, sahneye kondu, görsel sanatlara uyarlandı. 1980 Sonrası Türk şiirinde, farklı çizgideki şiirlerinin yanı sıra, farklı bir anlayışı yansıtan eleştiri yazılarıyla da etkin oldu. 'Üveyanadil, merkez-çevre kuramı, Türkçe az(ın)lık edebiyatı' gibi kavram ve yaklaşımları geliştirdi. Şiir ve denemelerindeki izlekler romanlarında da yansımasını buldu. Türk vatandaşı olmadığı ve Türkiye'de yetişmediği halde Çağdaş Türk Edebiyatı'nda kendine özgü bir yer alabilmiş ilk şair ve yazar olarak kabul gördü. Şiirleri başta İngilizce ve Yunanca olmak üzere birçok dile çevrildi. Bazı şiirleri bestelendi.

Şiir, yazı ve söyleşileri; Adam Sanat, Akatalpa, Cumhuriyet Kitap, Defter, Gazete Duvar, Hürriyet Gösteri, Japonya, Karanfil, Karayazı, Kitap-lık, Sanat Emeği, Sözcükler, Varlık, Yazko Edebiyat gibi dergilerde yayımlandı.

Ödül: “Sevgilim Ölü Asker” adlı kitabıyla 1985 Akademi Şiir Birincilik Ödülü’nü ve A. Kadir Şiir Ödülü’nü, “Soydaşınız Balık Burcu” adlı kitabıyla 1995 Cevdet Kudret Roman Ödülü’nü, “Diller ve Kültürler Arası Bir Edebiyat İncelemesi: Kıbrıs Şiiri Antolojisi: MÖ 9. yy.-MS 20. yy.” adlı kitabıyla 2005 Memet Fuat Eleştiri ve İnceleme Ödülü’nü aldı.

Yapıtları: Şiir: *Sevgilim Ölü Asker, İst.: Yeni Türkü, 1984 *Işık-Merdiven, İst.: Cem, 1986 *Pathos, İst.: Cem, 1990 *Sözverici Koltuğu, İst.: Adam, 1993 *Hayal Tamiri, İst.: Adam, 1998 *Adı Kayıplar Listesinde, İst.: YKY, 2002 *Toplu Şiirler: 1977-2002, İst.: Everest, 2007 *Turuncu Kuş İst.: Everest, 2007 *Kalbi Durmuş Zamanda, İst.: Everest, 2009 *Evden Kaçan Çocuk, İst.: YKY, 2013 *Dokuz Şiir Kitabı 1975-2013, İst.: YKY, 2014 *Abuk, İst.: Doğan Kitap, 2017 *Eeen Güzel Şey, İst.: İthaki, 2023

Roman: *Soydaşınız Balık Burcu, 1994; İst.: YKY, 1998 *Sınırdışı Saatler, 2003 *Sarı Kehribar, İst.: YKY, 2014

Deneme-Eleştiri- Antoloji-İnceleme: *Kıbrıslıtürk Şiiri Antolojisi, İst.: YKY, 1994 *Poeturka, İst.: Adam, 1995 *Eski Kıbrıs Şiiri Antolojisi, İst.: YKY, 1999 *Kozmopoetika, İst.: YKY, 2002 *Diller ve Kültürler Arası Bir Edebiyat İncelemesi: Kıbrıs Şiiri Antolojisi: MÖ 9. yy.-MS 20. yy., İst.: Adam, 2005 *Toplu Yazılar: 1978-2005, İst.: Everest, 2007 *Cyprianka Kıbrıs Şiirinin 3000 Yılı – Diller ve Kültürler Arası Bir Edebiyat İncelemesi, İst.: Yitik Ülke, 2019 *Yanan Eve Yolculuklar, İst.: Yitik Ülke, 2020 *Başka Evlere Yolculuklar, İst.: Yitik Ülke, 2022

Ortak Kitap: *Edebiyatta Kıbrıslı Türk Kimliği (1988)

Yayına Hazırladığı Kitaplar: *Taner Baybars, Seçme Şiirler, İst.: YKY, 1997

Yabancı Dillerde Yayımlanan Kitapları: Ελληνικά: *Άγγελοι Εκδικητές (poetry, trans. Zissis Ainalis), Athens, Vakxikon.gr, 2015 *Ομoγενής Ιχθύς (novel, trans. Rodi Tomourzoukgoul), Athens, Astarte, 2018 *Κίτρινο κεχριμπάρι (novel, trans. Frango Karaoglan), Athens, Astarte, 2020.

English: *Step-Mothertongue: From Nationalism to Multiculturalism Literatures of Cyprus, Greece and Turkey (ed. Essays), UK, Middlesex University Press, World Literature Series, 2000 *Don't Go Back to Kyrenia (poetry, trans. Taner Baybars, ed. Peter Bush), UK, Middlesex University Press World Literature Series, 2001 *Wartime (poetry, trans. Taner Baybars), UK, Happy Dragons' Press, 2007

Français: *Constantinople n'attend plus personne (poetry, trans. Alain Mascarou), Saint-Pourçain-sur-Sioule, Bleu Autour, 2008 *La recontre de Sapho et Rumi (poetry, trans. Alain Mascarou-Asli Altug), Marseilles, La Refugee, 2011

Deutsche: *Istanbul wartet auf niemanden mehr (poetry, trans. Recai Hallaç, Christina Tremmel-Turan, Tevfik Turan), Hamburg, Auf dem Ruffel, 2014

Italiano: *Il drago ha anche le ali (poetry, trans. Rosita D'Amora), Lecce, Argo, 2008 *Le ore del confino (parts of a novel and biography, trans. and intro. Rosita D'Amora and Anna Lia Proietti Ergun), Lucera, Mediterraneo è Cultura, 2008 *Il vostro fratello del segno dei pesci (novel, trans. Rosita D'Amora and Anna Lia Proietti), Rome, Gremese, 2010

Latviesu: *Vecas dziesmas no Jaunas pilsetas (poetry, trans. Uldis Berzins), Riga, Adrina, 2008

Nederland: *De nachtbus (poetry, trans. Dick Koopman, ed. Kees Klock), Bordeauxreeks, Hoavelaken-Amsterdam, Uitgeverij Liverse, 2010

русский: *СТРАННАЯ МЕЧТА ГОСПОДИНА ИНКОГНИТО (poetry, trans Maya Meliaeva and others), St. Petersburg Sidorovich Publisher, 2020

Kaynaklar: mehmetyashin.com/; Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, Cilt II, 2001, YKY, İst., 900; Mehmet Çetin, Tanzimattan  Günümüze Türk Şiiri Antolojisi, Cilt 4, Gözden geçirilmiş ve genişletilmiş 3. baskı: 2002, Akçağ Yayınları, Ank., s. 76-79; Nilgün Gürkan, “Ulusal Kültür, ‘Çok Seslilik’ ve Mehmet Yaşın’ın Poeturka’sı”, Adam Sanat, Sayı: 124, Mart 1996, s. 51-62; Necatigil, İsimler, 387- 388; Kurdakul, Sözlük, 648- 649; N. Gürkan, “Üç Vatan, Üç Kimlik Arasında Bir Şair- Yazar”, Cumhuriyet Kitap, S. 306 (28 Aralık 1995); B. Azgın, “Mehmet Yaşın ’ın Şiiri”, aynı yerde; R. Christie, “Arzunun Karşılığı; Yalnızlık...”, aynı yerde; G. Akın, Şiir Üzerine Notlar, İst., 1996, 190; Çağlar Demirbağ, “Kilit Nokta ‘Aşk’”, Radikal Kitap, S. 421, 10 Nisan 2009, 14-15.  

*Güncelleme Tarihi: 2 Ocak 2024, 01:04

*Yayına Hazırlayan: Şükrü Kırkağaç