ÖZGÜR TABUROĞLU

(1973, Kırşehir - )

1997'de Bilkent Üni. Bilgisayar Mühendisliği'ni bitirdi. Ankara'da yaşıyor.

Yazıları, Birikim, Defter, Pasajlar, Toplum ve Bilim, Virgül gibi dergilerde yayımlandı. 

Yapıtları: Deneme, İnceleme: *Dünyevi ve Kutsal: Modernlerin Maneviyat Arayışları, 2008, Metis, İst. *Kent Efsaneleri: Zamanımızın Batıl İnançları ve Takıntıları, 2011, Doğu Batı, İst. *Resim, Söz ve Yazı/İmge Yaratmanın ve Bozmanın Yolları, 2013, Doğu Batı, İst. *Boşluk Aşırılık ve Keyfilik, 2016, Doğu Batı, İst. *Nazar, 2017, Doğu Batı, İst. *Vicdan: Kendi Olma Biçimleri, 2019, Doğu Batı, İst. *Tanpınar Sözlüğü-Şahsi Bir Masalın Simgeleri, 2019, Doğu Batı, İst.

Kaynaklar: Metis Yayınları internet sitesi; Doğu Batı Yayınları internet sitesi; Osman Çakmakçı, “Maneviyat imalatı”, Radikal Kitap, 5 Eylül 2008; Ali Duman, “Dile gelen hep aynı an”, Yeni Şafak Kitap, 31 Ekim 2008; Erhan Daloğlu, “Dünyevi ve Kutsal: Modernlerin Maneviyat Arayışları”, Cumhuriyet Kitap, 4 Aralık 2008; İlhan Yavaş, “Bir mühendisin çiziktirmeleri”, Virgül, S.

124-125, Ocak 2009.

ÂŞIK FERYADİ ÇAĞIRAN

(12 Ekim 1914, Baharözü köyü, Ulaş / Sivas – 11 Ekim 1987, Sivas)

Halk şairi. Asıl adı Mustafa Çağıran’dır. Doğumundan bir ay önce babasını kaybetmesinin ardından henüz beş yaşındayken annesini kaybetti, yoksulluk içinde büyüdü. Dört kez evlendi. İkinci eşini ve kız çocuğunu kendisi askerde iken kaybetti. Bundan sonra iki evlilik daha yaptı. 

Rüyasında kendisine bade sunan ve Çin’de yaşadığına inandığı Güldane isimli kıza aşık olunca şiire başladı. 1964’te Sivas’ta düzenlenen halk şairleri bayramına katıldı. Mahlası, Tahiyurt köyünde Has Sait Efendi tarafından verildi.

Yapıtları: Şiir: *Sivas’tan Sesler, 1948 *Güldane, yay.haz. Kutlu Özen, 1983.

Kaynaklar: https://www.turkedebiyatcilar.net/asik-feryadi-cagiran-hayati-eserleri

TEVFİK NEVZAT ÇAĞDAŞ

(1885, Rodos - 1969, İzmir) 

Şair. Nevzat imzasını da kullandı. Avukat Hasip Efendi’nin oğlu. Muğla ve Midilli idadilerinde öğrenim gördü. Bosna, Edirne ve Bursa darülmualliminlerinde hocalık yaptı; Hüdavendigâr vilayeti istatistik müdürlüğü, Karacabey kaymakamlığı, Hariciye Vekâleti Tercüme Dairesi’nde Farsça çevirmenliği görevlerinde bulundu. Çevirmenlerin maaşlarının ücrete dönüştürülmesi nedeniyle istifa etti. Darüşşafaka Lisesi’nde ve Alman Lisesi’nde Türkçe ve iktisat dersleri verdi. 

Şiirleri Afitap (Rodos), Selam (Rodos), Akşam, Edebiyat-ı Umumiye, İleri (İstanbul), Babalık (Konya), Yeni Fikir (Konya), Tatbikat (Sakız) gibi dergi ve gazetelerde yayımlandı.

Yapıtları: Şiir: *Onmıyan Aşk, 1935, Milli Mecmua B., İst. *Devre Kasideler, 1948, Millet Yayını, İst.

Kaynaklar: İbnülemin, Şairler, IV, 2197- 2200; “Çağdaş, Tevfik Nevzad”, TDEA, II, 105; TBEA, c. 1, 1. bas. 2001, 237 /3. bas.2010, 289-290.

SERMET ÇAĞAN

 

(10 Nisan 1929, Amasya - 5 Ağustos 1970, İstanbul) 

Oyun yazarı, tiyatro yönetmeni, oyuncu, gazeteci. Ankara Maarif Koleji ve İstanbul Robert Kolej’de okudu. Öğrencilik yıllarında tiyatro çalışmalarına başladı. 1950'de Robert Kolej Mühendislik Bölümü’ndeki eğitimni yarım bıraktı. Okulu bıraktıktan sonra Ankara'ya gitti ve İngilizce oyunlar oynayan “Ankara Players” adlı bir tiyatro topluluğunda çalıştı. 1952'de Ankara Devlet Tiyatrosu’na dekoratör olarak girdi. 1957'de Güner Sümer ve Seçkin Selvi ile birlikte “SAHNE Z” adlı amatör tiyatro topluluğunu kurdular. William Saroyan’ın "Merhaba Dışarıdaki" ve Eugene Ionesco’nun "Kel Şarkıcı" ve "Sandalyeler" oyunlarını yönetip sahne tasarımlarını yaptı. Muhsin Ertuğrul’un Devlet Tiyatroları genel müdürlüğünden ayrılması nedeniyle 1958'de istifa etti. Ankara Devlet Tiyatrosu, Ankara Yenişehir Tiyatrosu, Sahne Z Topluluğu, İstanbul’da Arena Tiyatrosu,  İÜ Gençlik Tiyatrosu, Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu, Gen-Ar Tiyatrosu ve Küçük Sahne’de oyunculuk, yönetmenlik ve dekoratörlük yaptı. 1960'ta gazetecilik yapmaya başladı, Öncü, Vatan, Dünya gibi gazetelerde muhabir ve dış politika yazarı olarak çalıştı. 1962'de İstanbul'a döndü. 1963'te Seçkin Selvi ile ikinci evliliğini yaptı. 1963'te Arena Tiyatrosu'nda Caragiale'nin Kayıp Mektup adlı oyununun, Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu'ndaysa (aynı zamanda rol de aldığı) Güngör Dilmen'in Midas'ın Kulakları ve Shakespeare'in Othello oyunlarının sahne tasarımlarını gerçekleştirdi. “Ayak Bacak Fabrikası” adlı oyunuyla ünlendi. Anamur köylülerinin yoksulluk yüzünden fink (karatohum) ekmeği yiyerek kötürüm oluşlarını anlattığı oyun ilk kez 1964’te İÜ Gençlik Tiyatrosu’nda, ertesi yıl Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahnelendi. Fikret Otyam’ın Gide Gide 9 adlı kitabındaki “Karatohum” röportajından hareket ederek yazdığı bu oyun, Türkiye’de oyun yazarlığının dönüm noktalarından biri olarak kabul edildi. 1965-66'da Gen-Ar Tiyatrosu'nda Aziz Nesin'den kendi uyarladığı "Ah Biz Eşekler" oyununu sahneye koydu. 1966'da Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) bünyesinde bir gezici tiyatro kurdu (TSÖT) ve bu tiyatronun yöneticiliğini yaptı.  Burada yeniden sahneye koyduğu Ayak Bacak Fabrikası ve Suçsuzlar/Sacco ve Vanzetti oyunlarıyla 67 ili kapsayan bir turneye çıktı. 1970'te Ankara Yenişehir Tiyatrosu'nda Brecht'in "Carrar Ana'nın Silahları" ve Lorca'nın "Eskicinin Tazesi" oyunlarını sahneledi. İstanbul Sanat Tiyatrosu’nda “Ayak Bacak Fabrikası”nın provaları sırasında kalp krizinden öldü.

Salt oyun yazarı olarak değil, araştırmacı, dramatik ve epik tiyatroyu da iyi bilen biri olarak da Türk tiyatrosuna önemli katkılarda bulundu. Yayınlanan üç radyo oyunundan biri Değişim dergisinde basıldı. 1962'de radyo oyunu olarak kaleme aldığı “Öyle Bir Oyun”, Özdemir Nutku ile yaptığı ortak çalışma sonrası sahne oyunu olarak yeniden düzenlendi ve Savaş Oyunu (1965) adıyla anıldı. Bu oyun Özdemir Nutku rejisi ile 1965'te Almanya’da Erlangen Uluslararası Tiyatro Şenliği’nde ödül aldı ve Max Fisch tarafından Almancaya çevrildi.

Ödül: 1957 Schiller Ödülü'nü (Almanya); “Ayak Bacak Fabrikası” ile 1964 Uluslararası Erlangen Şenliği Ödülü'nde dördüncülük; 1965 Basın-İş Sendikası En İyi Oyun Yazarı Ödülü'nü; 1967 Nancy Şenliği Ödülü'nde birincilik; “Polisler” (Mrozek) ile 1968 Asaf Çiyiltepe Ödülü'nü aldı.

Yapıtları: Oyun: *Ayak Bacak Fabrikası. İst.: İzlem, 1965 (Fransızcaya çev. T. Saraç-R. Giraud, Fabrique Orthopedique, 1968) *Bütün Oyunları (Ayak Bacak Fabrikası ve Savaş Oyunu), İst.: Mitos, 1993.

Çeviri: *R. C. Dyer, Taşralı, 1964 *D. C. Bendit, Anarşizm, 1969.

Hakkında Yazılan Kitaplar: *Nalan Sınay. Yaşamı, Sanat Anlayışı ve Yapıtlarıyla Sermet Çağan. İst.: Mitos-Boyut, 2013, 128 s.

Kaynaklar: TBEA. c. I, 2001, 237/2010, 289; Necatgil. İsimler. 109-100; Özkırımlı. TEA. II, 307; “Çağan Sermet”, TDEA. II, 98; Necatigil. Eserler. 41; Karaailoğlu. 143; Çalışlar, Aziz. Tiyatro Ansiklopedisi. Ank.: KB, 1995; Nutku, Özdemir. “Ayak Bacak Fabrikası’nı Sahneye Koyarken Zorunlu Düşünceler”. Tiyatro Araştırmaları Dergisi. S. 2.  1971. 29-76; Sarıoğlu, Mehmet. “Bir Tiyatro Emekçisi Sermet Çağan: Yaşamı, Eserleri ve Tiyatro TÖS”. Eğitim Bilim Toplum. c. 4. S.16. 2006. 140-159; Sınay, Nalan. Yaşamı, Sanat Anlayışı ve Yapıtlarıyla Sermet Çağan. İst.: Mitos-Boyut, 2013.

Hazırlayan: Şükrü Kırkağaç

*25 Mayıs 2022 tarihinde güncellendi.

AFET ILGAZ

(2 Ocak 1937, Ezine / Çanakkale - 16 Ocak 2015, İstanbul) 

Romancı, öykücü. Afet Muhteremoğlu, Afet Muhteremoğlu Ilgaz imzalarını da kullandı. Öğretmen Zekeriya Muhteremoğlu’nun kızı. 1956'da İstanbul Çapa Eğitim Enstitüsü Türkçe Bölümü’nü bitirdi. İzmit ve İstanbul’da Türkçe öğretmenliği yaptı. İÜEF Felsefe ve Klasik Filoloji bölümlerinde bir süre okudu. Kasımpaşa Lisesi’nde edebiyat öğretmeniyken istifa etti ve Muhteremoğlu Kitabevi’ni işletti. Eşi Rıfat Ilgaz’la birlikte Sınıf Yayınları’nı kurdu. Daha sonra bir anaokulu açarak öğretmenlik ve müdürlük yaptı. 1954’te Dünya gazetesinde yazmaya başladı. 19 Mayıs 1968'de Dr. Hikmet Kıvılcımlı'nın önderliğinde açılan "İşsizlik ve Pahalılıkla Savaş Derneği"nin kurucuları arasında yer aldı. Başlangıçta sosyalist dünya görüşüne yakınken daha sonra İslamcı bir dünya görüşünü benimsedi; Yeni Şafak, Millî Gazete ve Yeniçağ (2010- 9 Ocak 2015; son yazısı: "Rüyayla Karışık") gazetelerinde yazdı. Kanal 7'de çeşitli programlara imza attı. Bir yazısında Seyyid Ahmet Arvasi'nin eserleriyle hayatının değiştiğini kaydederek, milli anlayışı savunan siyasal hareketlere destek verdi ve 1999 Nisan seçimlerinde Fazilet Partisi'nden İstanbul Belediyesi Meclis Üyeliği'ne seçildi. İstanbul’da yaşadı; dul, ilk evliliğinden Haluk ve Uğur Çırakman adlarında iki oğlu, ikinci evliliği Rıfat Ilgaz'dan ise Defne Ilgaz adında bir kızı vardı.

Afet Ilgaz'ın cenazesi, 18 Ocak 2015 tarihinde Kocamustafapaşa Sümbül Efendi Camii'nde öğle namazını müteakip kılınan cenaze namazının ardından Yedikule Mezarlığı'nda toprağa verildi.

İlk öyküsü 1955’te Yücel’de çıktı. 1956’dan itibaren öyküleri ve yazıları Cumhuriyet, Gelecek, İstanbul, Milli Gazete, Sanat ve Toplum Türk Dili, Türkiye Yazıları, Varlık, Yansıma, Yazko Edebiyat, Yeditepe, Yeni Gazete, Yeni İstanbul, Yeni Şafak, Yeniçağ gibi dergi ve gazetelerinde yayımlandı. Orta halli ailelerde yaşanan olayları ve çeşitli toplumsal sorunları konu edindiği öykülerinde geleneksel yapıyla bağlantı kurmaya çalıştı. Bedriye, Başörtülüler ve Toprak adlı kitaplarındaki bazı öykülerde köy kökenli insanların kentlileşme sürecinde çevreleriyle yaşadıkları uyumsuzluklardan kaynaklanan sorunları gerçekçi ve temiz bir dille verdi. Ahmet Beyler’in evine evlatlık gelen Bedriye’nin başından geçenler dokuz öyküde anlatıldığı için yazar Bedriye’yi “roman-öykü” olarak tanımlamıştır. Bencil, huysuz ve gururlu bir nineyi anlattığı Toprak ve Sultanahmet Cezaevi’ndeki tutukluları konu edinen Çeribaşı Aptullah’la İdamlık İsmail de roman özelliği gösteren “dizi öykü”lerdir. Aşamalar, Sendika, Bir Feministin Doğruya Yakın Portresi ve Ölü Bir Kadın Yazar kitaplarında gözlemlerinden yola çıkarak kadın dünyasının gizli, acılarla dolu yanlarını, kadın sorunlarını ve siyasal çalkantıları ele aldı. Dünya görüşündeki değişiklik Âd Semûd ve Medyen’den başlayarak sanatçı kişiliğini de etkiledi. Âd Semûd ve Medyen’in kahramanı Ahmet, kimlik arayışını bir ırmak roman dizisinin daha sonraki halkaları olan Yol, Yolcu ve Menekşelendi Sular romanlarında da sürdürür. Çocuk romanı Annem Annem 1980’de TV filmi yapıldı. 1987'de Annem Annem, Çocuklar da Savaştı ve Filiz Büyüyor kitapları radyo oyunu olarak TRT radyolarında yayımlandı. Eserleri Bulgarca, Çekçe, Slovakça ve Almancaya çevirildi.

Ödül: Eşiktekiler ile 1959 Yeni İstanbul Gazetesi Törehan Ödülü'nü; Başörtülüler ile 1965 TDK Hikâye Ödülü'nü; Yol ile 1993 TYB Yılın Romanı Ödülü'nü aldı.

Yapıtları: Roman: *Eşiktekiler, 1960, Hatipoğlu, İst. *Aşamalar, 1977, Okar, İst. *Sendika, 1987, FA, İst. *Garip Bir Dava, 1987, FA, İst. *Bir Feministin Doğruya Yakın Portresi, 1988, İst. *Âd Semûd Medyen, 1991, İst. *Yol, 1993, Timaş, İst. *Yolcu, 1994, Timaş, İst. *Menekşelendi Sular, 1997, Timaş, İst. *Ermiş, 2000, İz, İst. *Sorgu ve Derviş, 2010, İz, İst.

Öykü: *Bedriye, 1963, Yeditepe, İst.* Başörtülüler, 1964, Yeditepe, İst. *Toprak, 1968, İst. (1972’de Toprak İnsanları adıyla) *Halk Hikâyeleri, 1972, İst. *Çeribaşı Abdullah’la İdamlık İsmail, 1974, Doyuran Mtb., İst. *Ölü Bir Kadın Yazar, 1983, Yazko, İst. *Kazdağı Öyküleri, 2000, İz, İst.

Çocuk Romanı: *Annem Annem, 1972, Sınıf, İst. *Değişen Sevgiler, 1976, Okar, İst. *Çocuklar da Savaştı, 1979, İst.: Okar, İst. *Filiz Büyüyor, 1991, İst. *Karadaylak, 1991, İst. 

Deneme, Araştırma: *İbnü ’l-vakt, 2000, İz, İst. *Ateş Denizinde Yol Alan Gemi, 2002, İz, İst.  *İkindi Güneşi, 2003, Birey, İst. *Statükocu Dana, 2005, İz, İst. *11 Zabit 11 Subay, 2009, İz, İst. *Yarım Kalan "Devrim", 2009, İz, İst. *Ateş Denizinde Yol Alan Gemi, 2011, İz, İst.

Gezi: *İtalya Mektupları, 1962, İst.

Çeviri: *En Güzel İtalyan Hikâyeleri, 1962, İst.

Kaynaklar: Necatigil, İsimler, 192- 193; “Ilgaz Âfet”, TDEA, IV, 308; TEA, III, 663; Kurdakul, Sözlük, 323; Karaalioğlu, 274; Necatigil, Eserler, 56, 57, 103, 368; A. Muhteremoğlu, “Neyi Anlattığım Değil, Nasıl Anlattığım Önemlidir”, Gösteri, S. 19, Haziran 1982, 9- 10; Atilla Özkırımlı, Öykülerle Romanlarda Yaşamak, 1995, Ank., G. Atasoy, Nasıl Örtündüler?, İst., 1998, TBEA, c.I, 1.bas.2001, 423/3.bas.2010, 521-522.

TACİM ÇİÇEK

(5 Eylül 1958, Ceyhan /Adana - ) 

Şair, yazar. Sandıklı Postası, Birlik başta olmak üzere birçok yerel gazetedeki yazılarında Özgür Emekçioğlu imzasını da kullandı. Fabrika işçisi Aişe Hanım ile belediye işçisi Ali Çiçek’in oğlu. İlk, orta ve lise öğrenimini Ceyhan’da tamamladı. 1980’de Ankara Eğitim Enstitüsü’nü bitirdi. 1980'den beri çeşitli illerde sınıf öğretmenliği yaptı. TYS, PEN Yazarlar Derneği ve MESAM üyesi. İzmir’de yaşıyor; bir çocuk babası. 

Yazı işleri müdürlüğünü öykücü Turan Altuntaş’ın yaptığı ve yayın kurulunda M. Demirel Babacanoğlu, Arslan Bayır ve Bora Alagöz’ün bulduğu Aykırısanat dergisi (İlk sayı: Ağustos 1992 - 2008) ile yayınlarını kurdu. Sahipliğini öykücü Hasan Özkılıç’ın yaptığı, yayın kurulunda Ahmet Günbaş, Asım Gönen, Hayri K. Yetik ile Timuçin Özyürekli’nin bulunduğu Agora dergisinin (İlk sayı: Ocak 2000 - Aralık 2005) yayımlanmasında yer aldı.

Yazmaya lise yıllarında başladı. Ceyhan’da yayımlanmakta olan Yenises adlı yerel gazetede kendine ayrılan köşede yazdı. Kısa dönem askerlik için gittiği Menemen’de (l983) şair Şaban Akbaba ile tanıştı. İlk öyküsü “Bir Tokatla” 1986’da Oluşum dergisinde yayımlandı. Şiirleri, öyküleri, denemeleri, söyleşileri, eleştiri ve tanıtım yazıları Adam Öykü, Agora (İzmir), Akköy, Aydınca, Aykırı Sanat (Adana),  Berfin Bahar, Beşparmak, BirGün, Cumhuriyet Kitap, Çağdaş Türk Dili, Çalı, Çinikitap, Damar, Düşler Öyküler, Edebiyat Gündemi, Edebiyatta Seçki, Eleştirel Pedagoji, Eşik, Evrensel, Evrensel Kitap, Evrensel Kültür, Eylül, Fayton Öykü, Gerçek Sanat, Güncelsanat, Güzel Yazılar, İmece, İnsancıl, Karşı, Kırmızıgül, Kıyı, Kitap Gazetesi, Mesele, Öğretmen Dünyası, Özgür Gündem, Papirüs, Sanat ve Hayat, soL, soL Kitap, Sorun Polemik, Sosyologca, Şiir Okulu, Tarih ve Uygarlık, Üçüncü Öyküler (İzmit), Yazın, Yazıt, Yeni Adana, Yeni Yaşam gibi dergi, gazete ve ekleriyle Artı Gerçek, Gazete Duvar gibi sanal ortamda yayımlandı. Birkaç şiiri bestelendi.

Edebiyata şiirle girdi, 1996’dan itibaren şiir yazmayı bıraktı. Üç şiir kitabından birkaç şiiri Grup Munzur, /Babanın Türküsü/Onların Kavgası’nda (Onların Kavgası) ve Tutuşturun Geceleri’nde (Benim Gibi), Ekrem Ataer, /Marenostrum isimli kasetinde (He Canım) Ferhat Tunç, /Çığlıklar Ülkesi’de (Ayrılık ile Oy Gelin), Süleyman Turan, Benim Gibi) aynı isimli albümünde ve Umut Akkuş, /Vasiyeti Sevdalının, Papatya Olurum ile Gurbet şiirleri bestelendi.

Ödül: Şeftali Dede ile 1995 Çankaya Belediyesi- Damar Dergisi Çocuk Romanı Ödülü'nde birincilik; Elma Ağacı ile 1997 Kırıkkale Eğitim- Sen Çocuk Öykü Yarışması'nda üçüncülük; Kurtkıran ile 1997 Mevlüt Kaplan Edebiyat Ödülü'nde mansiyon; 1999 Damar Edebiyat Emek Ödülü'nü, 2002’de “Esercan’la Sevcan’ın Hikâyesi” ile Beşparmak dergisi Ferzan Gürel Seçici Kurul Özel Ödülü'nü, “Kamalı Bekir” adlı öyküsüyle Adana Edebiyatçılar Derneği Turan Altuntaş Öykü Birincilik Ödülü'nü; 2003’te "Yaralı Coğrafyalar Kitabı" şiir dosyasıyla Sanat ve Hayat Dergisi’nin şiir İkincilik Ödülü'nü aldı. 

2001’de Adana’da düzenlenen Orhan Kemal Hikâye Ödülü yarışmasında da kendisine verilen Mansiyon ödülünü bir basın açıklamasıyla (yarışma koşulların da böyle bir ödül maddesi olmadığı gerekçesiyle) reddetti.

Yapıtları: Şiir: *Ellerimiz Tırpandır Acıya, Gerçek Sanat, İst.: 1989 *Süremez Daima Hükmü Acının, Seçki, İst.: 1991 *Gülyaşam, AykırıSanat, Mersin: 1993.

Öykü: *Yaşamın Özge Yorumu, Yazıt Dergisi, Ank.: 1991 *Beyaz Kısa Pantolon, Ozan, İzmir: 1991 *Kızıl Valizli Kadın, 2013.

Roman: *Aykırı Sevdalar Söylencesi, AykırıSanat, Mersin: 1993 *Bozkırda Patlayan Tüfek, 2001 Ceylan, İst. *Kekliğin Son Ötüşü, Gençlik Romanı, 2011 *Bana Güvercinleri Anlat, Gençlik Romanı, 2011 *Kitap Hırsızı, Ceylan, İst.: 2014 *Bencil Metinler, Ozan, İst.: 2015 *Bir Hayal Satıcısı, h2o Kitap, İst.: 2016.

Anı, Monografi, Mektup, Söyleşi ve Deneme: *Günışığına Mektuplar, 2000, Damar, Ank.: 2000 *Söyleşilerim, 2015, Ozan, İst.: 2015 *Çocuk Edebiyatı Denilince, Doğu Ktb., İst.: 2016 *Geçmiş Ceyhan'da Çocukluktu, 2018, Heyamola, İst.: 2018 *Hatıralar Manavkuyu, Heyamola, İst.: 2019 *Reddediyorum, Doğu Ktb., İst.: 2019 *Geride Yazılan Kaldı, 2020.

Çocuk Kitabı: *Şeftali Dede, Dağpaş Mtb., Ank.: 1995 *Elma Ağacı, 1998, Eğitim- Sen, Ank. *Kurtkıran, 1998, Özgür Eğitim, İzmir *Eşek Çalanlar Çetesiyle Savaş, 1998, Çınar, İst., yb. Eşek Hırsızları adıyla, 2017 *Kurtkıran, 1998 *Altın İkizler, 1999, Kültür Bakanlığı, Ank.*Günışığına Mektuplar, 2000, Damar, Ank. *Güvercinler, 2001 *Seçkin’in Masalcı Ninesi, 2001 *Ölümsüz Kuş, Seçkin’in Serüvenleri Dizisi: 1. Kitap, Say, İst.: 2003 *Masalcı Nine, Seçkin’in Serüvenleri Dizisi: 2. Kitap, Say, İst.: 2003 *Meçhul Kurtarıcı, Seçkin’in Serüvenleri Dizisi: 3. Kitap, Say, İst.: 2003 *Kayıp Köyün İzinde, Seçkin’in Serüvenleri Dizisi: 4. Kitap, Say, İst.: 2003 *Düş Ülkesi, Seçkin’in Serüvenleri Dizisi: 5. Kitap, Say, İst.: 2003.

Kaynaklar: Halim Şafak, "Tacim Çiçek’le Aykırısanat Üstüne", Eşik, S. 9-10, 1993; İzzet Kılıçlı, "Tacim Çiçek’in Öykü Dünyası", Damar, S. 30-31, 1993; İzzet Kılıçlı, "Güzel Yapıtlar Tutkulardan Değil Kaygılardan Doğar", Damar, S. 55, 1995; Bilal Kayabay, "Tacim Çiçek 'Külden Devlere'e Karşı", Damar, S. 97, Nisan 1999; Tacim Çiçek "Öykü Serüvenim", Üçüncü Öyküler, Kış 1999; M. Emre, "Tacim Çiçek’le Söyleşi", Edebiyat Gündemi, S. 7, Ağustos 2000; Aydın Karataş "Yaşamın Özge Yorumu", Cumhuriyet Kitap, 16 Kasım 2000;  Deniz Banoğlu, "Bir ‘Akız’ vardı...", Cumhuriyet Kitap, 16 Kasım 2000;  Ferhat İşlek, "Öğretmenlikle Yazarlığı Bir Arada Sürdüren Yazar Tacim Çiçek", söyleşi, Cumhuriyet Kitap, S. 583, 19 Nisan 2001, 1, 4-5; Hasan Hüseyin Yalvaç, "Şiirleriyle Tacim Çilek", Cumhuriyet Kitap, S. 583, 19 Nisan 2001, 5-6; Osman Nuri Poyrazoğlu, "Tacim Çiçek'in Çocuk Kitapları", Cumhuriyet Kitap, S. 583, 19 Nisan 2001, 5; Tansu Bele, "Tacim Çiçek'in Öykü Dünyası", Cumhuriyet Kitap, S. 583, 19 Nisan 2001, 6; Türkiye Çocuk, S. 923, 2003), İhsan Işık, Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, 2007, 2009; TBEA, c. 1, 1. bas. 2001, 252 /3. bas. 2010, 309.

*16 Eylül 2020 tarihinde güncellendi.

ÖNCEL NALDEMİRCİ

(1983, İstanbul - )

Çevirmen. Galatasaray Lisesi’ni ve Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nü bitirdi. Aynı üniversitede Modern Fransız Edebiyatı ve Fransızca-Türkçe Çeviri derslerini izledi. Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde yüksek lisansını tamamladıktan sonra İsveç’te Göteborg Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden doktorasını aldı. Uzmanlık alanı olan sosyoloji dışında psikanaliz, edebiyat ve tiyatroyla yakından ilgileniyor.

Yapıtları: Çeviri: *Antoni Casas Ros, Almodovar Teoremi, 2009, Sel, İst. *Antoine Compagnon, Montaigne'le Bir Yaz, 2015, YKY, İst. *Marc Augé, Yaşsız Zaman–Kendi Etnolojini Yapmak, 2017, YKY, İst. *Isabelle Mons, Ruhun Kadınları – Psikanalizin Öncü Kadınları, 2018, YKY, İst. *Sébastien Dupont, Psikanaliz Hareketinin Kendini İmhası, 2018, YKY, İst.

Kaynaklar: Yapı Kredi Yayınları internet sitesi.

ADEM BEYAZ

(1985, Ankara - )

Çevirmen. Ankara Atatürk Lisesi’ni bitirdi. Galatasaray Üniversitesi’nde felsefe lisansını, Paris-Sorbonne Üniversitesi’nde felsefe yüksek lisansını tamamladı. Editörlük ve çevirmenlik yapıyor.

Yapıtları: Çeviri: *Marcel Detienne, Arkaik Yunan'da Hakikatin Efendileri, 2012, Pinhan, İst. *Eric Alfred Havelock, Platon Filozof Şaire Karşı, 2015, Pinhan, İst. *Sigmund Freud, Karl Abraham, Dr. Sandor Ferenczi, Ernest Jones, Ernst Simmel/Psikanaliz ve Savaş Bevrozları, 2017, Pinhan, İst. *Emile Durkheim, Felsefe Dersleri, Denöça Kartun ile, 2018, Pinhan, İst. *Stéphane Van Damme, Hakikate Yelken Açmak–Aydınlanma Dönemi Felsefesinin Öteki Tarihi, 2018, YKY, İst. *Michel Foucault, Hakikat Cesareti College de France Dersleri 1983-1984, 2018, İst. Bilgi Üni., İst. *Hélène L’Heuillet, Komşuluk–İnsanların Birlikte Varoluşu Üzerine Düşünceler, 2019, YKY, İst.. *Marc Augé, Biri Sizi Bulmaya Çalışıyor, 2019, YKY, İst.

Kaynaklar: Yapı Kredi Yayınları internet sitesi.

ZEYNEP BÜŞRA BÖLÜKBAŞI

(İstanbul - ) 

Sainte-Pulchérie ve Saint-Benoît’da okuduktan sonra İÜ Hasan Ali Yücel Eğitim Fak. Fransızca Öğretmenliği Bölümü'nü bitirdi. “Luc Besson’un Angel-A Filminin Yapısalcı-Göstergebilimsel Analizi” adlı teziyle Galatasaray Üniversitesi Karşılaştırmalı Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde yüksek lisansını tamamladı. Fransızca öğretmenliği yapmaya ve kitap çevirmeye devam etmektedir.

Yapıtları: Çeviri: *Bernard Werber, Kasandra'nın Aynası, 2011, Epsilon, İst. *Marc Augé, Evsiz Bir Adamın Güncesi, 2018, YKY, İst *Oscar Brenifier, Şiddet Nedir?, 2019, Tudem, İzmir *Oscar Brenifier, Başkalarına Vurmaya Hakkım Var mı?, 2019, Tudem, İzmir

Kaynaklar: Yapı Kredi Yayınları internet sitesi.

HAKAN YEL

(1968, İstanbul - ) 

Romancı. 1992'de AÜ DTCF Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü’nü bitirdi. Restoran yöneticiliği, ürün müdürlüğü, satış yöneticiliği yaptı. Satış teknikleri konusunda seminerler verdi. Reklam yazarlığı eğitimi aldı. Film şirketinde senarist.

Romanları Bulgaristan, Mısır ve Romanya'da yayımlandı.

Söyleşileri Akşam, Hürriyet, Sözcü gibi dergi ve gazetelerde yayımlandı.

Yapıtları: Roman: *Sultana Dokunmak, 2005, Altın Kitaplar, İst. *Lokanta, 2006, Altın Kitaplar, İst. *Rüzgâr Ekenler, 2008, Altın Kitaplar, İst. *Sekiz Numaralı Vurucu, 2011, Altın Kitaplar, İst. *Her Şeyimi Satarım Ruhum Hariç 2, 2012, Altın Kitaplar, İst. *Gam, 2013, Altın Kitaplar, İst. *Bir Daha, 2019, Altın Kitaplar, İst.

Diğer: *Her Şeyimi Satarım Ruhum Hariç, 2007, Altın Kitaplar, İst. *Her Şeyimi Satarım Ruhum Hariç 2, 2012, Altın Kitaplar, İst. *Törkiş Biznıs Sıtayl, 2017, Libros Kitap, İst.

Kaynaklar: hakanyel.com; Altın Kitaplar internet sitesi.

AYHAN GEÇGİN

(1970, İstanbul - )

ODTÜ Felsefe bölümünü bitirdi. İstanbul'da yaşıyor. 

Söyleşileri IAN Edebiyat, İzafi, Monograf gibi dergilerde yayımlandı.

Yapıtları: Roman: *Kenarda, 2003, Metis,  İst. *Gençlik Düşü, 2006, Metis, İst. *Son Adım, 2011, Metis, İst. *Uzun Yürüyüş, 2015, Metis, İst. *Bir Dava, 2019, Metis, İst.

Ortak kitap: *Kurbağalara İnanıyorum-Edebiyat Üzerine Yazışmalar, Barış Bıçakçı ve Behçet Çelik ile, 2016, İletişim, İst.

Kaynaklar: Asuman Kafaoğlu-Büke, "Kenarda", Cumhuriyet Kitap, 2 Ekim 2003; Hasan Uysal, "Ortada olmanın güveni ya da kenarda olmanın dayanılmaz hazzı", Dünya Kitap, 24 Ekim 2003; Semih Gümüş, "İlk kitapları kim anlar?", Milliyet Sanat, Kasım 2003; Olcay A. Kara, "Tanıtım yazarından eleştirmene tiyo’lar", Radikal Kitap, Aralık 2003; Oylum Yılmaz, “Eski düşleri ne yaparlar?”, Birgün, 7 Kasım 2006; Hüseyin Kıran, “Kenarda kalmaması gereken bir kitap: Kenarda”, Virgül, Aralık 2006; Mahmut Temizyürek, “Geri Dönülmez Biçimde Sürgün”, Virgül, Aralık 2006; Emre Ayvaz, “Otobiyografik bir olgunlaşma hikâyesi”, Kitap Zamanı, S. 11, 4 Aralık 2006; Bülent Eken, “Ses ve Manzara: Ayhan Geçgin Romanları”, Mesele, S. 4, Nisan 2007; Derviş Şentekin, "İyiler 'kenarda' kalmalı", Radikal Kitap, 7 Ağustos 2009; A. Ömer Türkeş, “Bu ülkenin doğusunda...”, Radikal Kitap, 28 Ocak 2011; Eray Ak, “Köklere yolculuğun durgun günleri”, Cumhuriyet Kitap, 3 Mart 2011; M. Said Aydın, “Son Adım’a daha çok var”, Kitap Zamanı, 7 Mart 2011; Ömer Özgüner, “Son Adım’ı mutlaka okuyorsun…”, Vatan Kitap, Mart-Nisan 2011; Cem Öztüfekçi, "Yitip gitmiş, kenarda ve anti-kahraman", Agos Kitap/Kirk, Eylül 2011; Mustafa Orman, ""Sanki dilin egemeni olan bizmişiz gibi bir hava var yazılanlarda", söyleşi, İzafi, S. 7, 2012; Ömer İzgeç, "Edebiyat bir hiç değildir", BirGün, 2 Eylül 2013; Gün Zileli–Ceren Cevahir Gündoğan, "Ayhan Geçgin Romanında Kent, Zaman, Birey", Mesele, Ocak 2015; Sibel Oral, "Ayhan Geçgin'in yeni romanı: Uzun Yürüyüş", Cumhuriyet, 8 Nisan 2015; Semih Gümüş, "Bir antikahramanın varoluş çabası", Radikal Kitap, 10 Nisan 2015; Fatih Özgüven, "Dünyanın kabuğuna basa basa yürümek", Kitap Zamanı, 4 Mayıs 2015; Yankı Enki, "Yok olma alıştırmaları", Remzi Kitap Gazetesi, Mayıs 2015; Hüseyin Kesim, "Kim bilir, belki (insanlık olarak) henüz konuşmaya başlamadık", söyleşi, IAN Edebiyat, Mayıs 2015; Nurdan Gürbilek, "Uzun yürüyüş eksik halk", Express, Yaz 2016; Melek Aydoğan-Hakan Kaynar, "Edebiyat Herkesin, İstediğini, İstediği Gibi Söyleyebileceği, Yazabileceği Bir Alandır", söyleşi, Monograf, Mart 2018; Murat Çelik, 'Yakın Türkiye Tarihi', Cumhuriyet Kitap, S. 1519, 28 Mart 2019, 10; Metis Yayınları internet sitesi; İletişim Yayınları internet sitesi.

TUĞRUL ASİ BALKAR

(16 Haziran 1960, İzmir - ) 

Şair. Asıl adı Mustafa Esim. Melahat Hanım ile işçi Ali Esim’in oğlu. Kemal Atatürk İlkokulu'nu, Hürriyet Ortaokulu'nu, 1977'de İzmir Atatürk Lisesi’ni, 1987'de AÜ Tıp Fakültesi’ni bitirdi. Öğrenciliği sırasında Ankara’da yayımlanan Sanat Rehberi dergisinin yayın yönetmenliğini yaptı (1985-86). Onur ve İlhan Kitabevi'nde çalıştı. 1987-89 arasında Kars Sağlık Ocağı’nda, daha sonra Keşan Verem ve Savaş Dispanseri’nde hekim ve yönetici olarak görev aldı. Dil Derneği, Edebiyatçılar Derneği ve Atatürkçü Düşünce Derneği üyesidir. Keşan’da yaşıyor, evli ve bir çocuk babası. 

“Can Veren Sunak” isimli ilk şiiri Yaşam İçin Şiir seçkisinde (S. 7, Temmuz 1983) yer aldı. Şiirleri Adam Sanat, Cumhuriyet Dergi, Damar, Dünya Kitap, Kıyı, Morca, Nitelik Seçki, Önder, Parantez, Pencere, Promete, Sanat Rehberi, Su, Şiir-lik (Almanya), Varlık, Yamaç, Yarın, Yaşam İçin Şiir, Yeni Biçem gibi seçki ve dergilerde yayımladı. Kendisini toplumcu gerçekçi olarak niteliyor.

Ödül: 1987 Güneş Gazetesi Genç Sanatçılar Öykü Ödülü'nde ikincilik, 1987 Ankara Tabip Odası, Ankara Diş Hekimleri Odası ve Ankara Eczacı Odası'nın ortaklaşa düzenlediği yarışmada şiir dalında birincilik ödülü, 1993 Sabri Altınel Şiir Ödülü'nü ve 2009 Çukurova Lobisi Dergisi 2009 yılının en iyileri anketinde şiir dalında ödül aldı.

Yapıtları: Şiir: *Bir Sevinç Depremi, Promete, Ank.: 1994 *Vazgeçmeler Ustası, Pervaz, Ank.: 2000 *Buzdan Parantez, Pervaz, Ank.: 2005 *Biriken, Toplu şiirler, Serendip, İst.: 2012.

Diğer: *Kahramanlık Mitosu Keşanlı Ali, Pervaz, Ank.: 2004.

Çeviri: *e. e. cummings, Hişt, 1986.

Kaynaklar: TBEA, c 1, 2001, 141-142 /2010, 173.

*21 Nisan 2022 tarihinde güncellendi.

ALİ KEMAL BALKANLI

(1900, İstanbul - 1992, Ankara) 

Şair, yazar. Ali Kemal, Kemal Balkanlı imzalarını da kullandı. Ailesi Bulgaristan'benn Tırnova şehrindendir. Babası Osman Nuri Bey. İlkokulu  Filibe'de  bitirdi.  Orta  öğreniminini  İstanbul  ve  Anadolu  şehirlerinde  tamamladı. İÜ Hukuk Fakültesi ile Maliye Meslek Okulu’nu bitirdi. İtalya'da Victorio Alfieri Yüksekokulu'nda İtalyan Dili ve Edebiyatı üzerine yüksek öğrenim gördü, Türkiye'nin Roma Büyükelçiliğinde memur olarak çalıştı. 1922’de Bulgaristan'a gitti, Peştere, Hasköy, Harmanlı ve Kırcaali Türk okullarında öğretmenlik ve müdürlük yaptı. Filibe'ye yerleşti. 926-30 arasında Sofya'da çıkan Dostluk ve Çiftçi Kurtuluşu gazetesinin başyazarı ve idare müdürü olarak çalıştı. 1934-36 arasında Balkan Postası gazetesinin sahibi ve başyazarlığını üstlendi. 1937de Türkiye'ye geldi, Maliye Bakanlığı'nda görev yaptı ve 1955'te emekliye ayrıldı. İslâm dergisini çıkardı. Yazıları İslâm, Selamet dergilerinde yayımlandı.

Yapıtları: Şiir: *Gözden ve Gönülden Geçenler, (rubailer) Yeşil Giresun Mtb., Giresun: 1953 *Sebû-yı İlhâm, Güzel Sanatlar Mtb., Ank.:  1958.

Roman: *İyigün, ?, İst.: 1961 *Kara Elmas Diyarları, İtimat Mtb., İst.: 1972 *Kambur François, İtimat Mtb., İst.: 1972 *Yüzen Şehir, İtimat Mtb., İst.: 1972 *İyi Çocuklar, İtimat Mtb., İst.: 1974 *Beşler Kulübü, İtimat Mtb., İst.: 1977

Araştırma: *Yeni Türk Lûgati, Filibe: 1932 *Edison: Bir Dâhinin Çocukluğu ve Gençliği, İtimat Mtb., İst.: 1960 *Sosyal Sonuçları Bakımından Terbiye, Mars Mtb., Ank.: 1964 *Şarki Rumeli ve Buradaki Türkler, Elhan Ktb,, Ank.: 1986 *Dini İnançlarımızda Yanılgılar, Ank.: 1988 *Belgrad-İstanbul-Roma Askerî Yolu, KB, Ank.: 1990.

Çeviri: *R. P. Slayevkof, Akbaldır Çeşmesi, Ank.: 1943 *Konstantin Yosif İreçek, Belgrad İstanbul Roma Askerî Yolu, KB, Ank.: 1990

Kaynaklar: TBEA, c 1, 2001, 141 /2010, 173; “Balkanlı, Ali Kemal”, TDEA, I, 307.

*21 Nisan 2022 tarihinde güncellendi.

SEVGİ BALIN

(1937, İstanbul - )

Şair. Aksaray'daki 45. İlkokul (1947), İstanbul Kız Lisesi ve Cağaloğlu Akşam Kız Sanat Okulu'nda (1955) okudu. Şiir yazmaya ilkokul döneminde başladı. Şiirleri Ajans Tük, Ana, Anadolu, Çağdaş, Çağrı, Duygu, Ece, Gülpınar, Hisar, Kadın, Karınca, Ocağım, Türk Edebiyatı, Yelken, Yeni Adam, Yeni Yaşantı gib dergilerde yayımlandı. Bazı şiirleri  Talat Halman ve M. Naci Aksop tarafında İngilizceye çevrildi Şiirlerinden bazıları bestelendi. MESAM, İLESAM ve Türkiye Şairler ve şiir Sevenler Derneği üyesidir. 

Yapıtları: Şiir: *Yalnızlar Rıhtımı, Sevgi Balın (Arısan) imzasıyla; Cem-zi Mtb, İst.: 1969 *Gecemin Güneşi, kendi yayını, İst.: 1974 *Ve Kırılır Gölgeler, Grafik Sanatlar Mtb., İst.: 1995.

Kaynaklar: TBEA, c. I, 2001, 141; Karaalioğlu, 89; Ali Ulvi Elöve, Sanat Dünyası, Eylül 1969; Ahmet Kabaklı, Tercüman, 30 Ocak 1971; Enver Naci Gökşen, Ilgaz dergisi, Haziran 1974; Mahmut Goloğlu, Yeni Adam, Temmuz 1974; Talat Halman, Gecemin Güneşi önsözü, 1974;  İlter Veziroğlu, Gündem gazetesi, 22 Temmuz 1975; Ferit Ragıp Tuncor, Size dergisi, Nisan 1981; Seyit Kemal Karaalioğlu, Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü, 1982;  Ayhan İnal, Çağrı, Aralık 1996.

*20 Nisan 2022 tarihinde güncellendi.

CENGİZ DAĞCI

(9 Mart 1919, Gurzuf kasabası, Yalta/Kırım - 22 Eylül 2011, Londra/İngiltere) 

Romancı. Fatma Hanım ile çiftçi ve berber Emir Hüseyin Dağcı’nın oğlu. Çocukluğu Krasnokamenka (Kızıltaş) köyünde kıtlık, yoksulluk, Rus emperyalizminin zulmü ve büyük baskılar altında geçti. İlkokulu köyünde, ortaokulu Akmescit’te bitirdi (1938). Kırım Pedagoji Enstitüsü’nde iki yıl okuduktan sonra II. Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine Odessa’daki subay okuluna verildi (1940). “Suvarski” soyadıyla tank teğmeni olarak Ukrayna cephesinde Almanlara karşı savaşırken esir düştü (1941). Almanlar yenilgiye uğrayınca esir kampından kurtularak Müttefikler’e sığındı. 1946'da Polonyalı eşiyle birlikte Londra’ya yerleşti ve lokanta işleterek yaşamını sürdürdü. Ölümüne kadar Londra'da yaşadı; evli ve bir kız babasıydı.

Cengiz Dağcı, 22 Eylül 2011 tarihinde Londra’nın Soutfields bölgesindeki evinde saat 12:30 sıralarında vefat etti. Dağcı’nın vefatı üzerine Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Ukrayna Devleti nezdinde yaptığı görüşmelerle 70 yıldır ayrı kaldığı Kırım topraklarına gömülmesi için izin alındı. Dağcı’nın cenazesi 1 Ekim 2011 Pazar günü, Akmescid’e 100 kilometre uzaklıktaki Yalta bölgesine bağlı Kızıltaş köyünde defnedildi.

İlk şiirleri "Kış" ve "Kart-anay ve Eçkisi" 1936’da Gençlik dergisinde, daha sonra Kırım Yazarlar Birliği’nin çıkardığı Edebiyat Mecmuası’nda yayımlandı (1938-40). Şiir ve hikâyeleri Bizim Ocak, Emel, Kırım Mecmuası, Tercüman, Türk Edebiyatı, Türkiye, Varlık, Varlık Yıllığı (1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1971) Londra’ya yerleştikten sonra yazdığı “Sadık Turan’ın Hâtıraları” başlıklı bir dizi romanda Kırım Türklerinin 1928’den sonra gördüğü baskıları ve zorlu yaşamlarını, II. Dünya Savaşı sırasında esir kamplarında yaşadıklarını dramatik bir dille yansıttı. Çeşitli güçlükler karşısında insanın kendini arayışı, başkaldırma onurunun kazanılması gibi temalar çevresinde gelişen romanlar yazdı. “Türkçe bana anamın konuştuğu dil” diyerek yazı dili olarak Türkçeyi kabul etti. Türkiye Türkçesindeki ilk kitabı 1956 yılında Varlık Yayınları tarafından yayınlanan Korkunç Yıllar’dır. Yaşar Nabi ile mektuplaşarak tanışan Dağcı, eserlerini posta yolu ile gönderdi. Kitapları önce Varlık Yayınları, daha sonra Ötüken Yayınevi tarafından yayımlandı.

21 Mart 2011 tarihinde Marmara Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü tarafından düzenlenen “Türk Dünyasında Zirve Şahsiyetler: Cengiz Dağcı” sempozyumuyla yazarlık macerası ele alındı.

Ödül: Anneme Mektuplar ile 1988 TYB Roman Ödülü'nü, 1993 İLESAM Türk Dünyası Hizmet Ödülü'nü, 1997 TYB Yılın Kültür Adamı Ödülü'nü, 1999 Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Türk Dili Şeref Ödülü'nü, 2001 KİBATEK Uluslararası Türk Kültürüne Hizmet Ödülü'nü, 2004 Türk Ocakları Üstün Hizmet Ödülü'nü ve 2008 ESKADER Üstün Hizmet Ödülü'nü aldı. 

Yapıtları: Anı, Roman: Korkunç Yıllar, 1956, Varlık, İst.; Yurdunu Kaybeden Adam, 1957, Varlık, İst.; Onlar da İnsandı, 1958, Varlık, İst.; Ölüm ve Korku Günleri, 1962, Varlık, İst.; O Topraklar Bizimdi, 1966, Varlık, İst.; Dönüş, 1968, Varlık, İst.; Genç Temuçin, 1969, Varlık, İst.; Badem Dalına Asılı Bebekler, 1970, Varlık, İst.; Üşüyen Sokak, 1972, Varlık, İst.; Anneme Mektuplar, 1988, Ötüken, İst.; Benim Gibi Biri, 1988, Ötüken, İst.; Yoldaşlar, 1992, Ötüken, İst.; Biz Beraber Geçtik Bu Yolu, 1996, Ötüken, İst.;Regina, 2000, Ötüken, İst.

Anı: Yansılar, I, 1988, Ötüken, İst.; Yansılar, II, 1990, Ötüken, İst.; Yansılar, III, 1991, Ötüken, İst.; Yansılar, IV, 1993, Ötüken, İst.; Ben ve İçimdeki Ben/Yansılar’dan Kalanlar, 1994, Ötüken, İst.;  Halûk'un Defterinden ve Londra Mektupları, 1996, MEB, Ank.; Hatıralarda, 1998, Ötüken, İst. 

Öykü: Bay Markus Burton’un Köpeği, 1998, Ötüken, İst.; Bay John Marple’ın Son Yolculuğu, 1998, Ötüken, İst.; Oy, Markus, Oy!, 2000, Ötüken, İst.; Rüyalarda: Ana ve Küçük Alimcan, 2001, Ötüken, İst.

Hakkında Yazılan Kitaplar: İsa Kocakaplan, Cengiz Dağcı’nın Dört Romanı, 1992, MEB, İst.; İbrahim Şahin, Cengiz Dağcı’nın Hayatı ve Eserleri, 1996, Kültür Bakanlığı, Ank.; İsa Kocakaplan, Kırım’dan Londra’ya Cengiz Dağcı, 1998, Damla, İst.; Abdulvahap Kara, Gamalı Haç İle Kızıl Yıldız Arasındaki Yazar Cengiz Dağcı, 2006, Ufukötesi, İst.; İsa Kocakaplan, Kırım'ın Ebedi Sesi Cengiz Dağcı, 2010, Türk Edebiyatı Vakfı, İst.

Hakkında Hazırlanan Tezler: Fikri Ertekin, "Cengiz Dağcı: Hayatı, Sanatı, Eserleri", Yayınlanmamış Lisans Tezi, 1970, Atatürk Üni. Edebiyat Fak.,TDE, Erzurum; Fatma Arıkan, "Cengiz Dağcı: Romanları", Yayınlanmamış Lisans Tezi, 1972, AÜ DTCF, TDE, Ank.; İsa Kocakaplan, "Cengiz Dağcı’nın Dört Romanının İncelenmesi" (O Topraklar Bizimdi, Yurdunu Kaybeden Adam, Onlar Da İnsandı, Korkunç Yıllar), 1976, İÜ Edebiyat Fak. TDE, İst.; İbrahim Şahin, "Cengiz Dağcı’nın Hayatı ve Eserleri", Tez. Danış: Prof. Dr. Bilge Ercilasun, Doktora Tezi, 1992, Gazi Üni,, Ank. 1992; İsmail Dinçer, "Cengiz Dağcı’nın Onlar Da İnsandı Adlı Romanının İncelenmesi", Bitirme tezi, 1998, Balıkesir Üni.,TDE, Balıkesir; Hamit Çiftçi, "Cengiz Dağcı’nın Romanlarında Esaret ve Hürriyet", Yüksek Lisans Tezi, 1999, Harran Üni.,Yeni Türk Ede., Şanlıurfa; Ramazan Kalaycı, Ahmet Ülgün, "Cengiz Dağcı’nın Romanlarında Batı Kaynaklı Kelime Kullanım Özellikleri", Bitirme Tezi, 2003-2004, Ordu Üni., Ordu; Sacit Ayhan, "Cengiz Dağcı’nın Romanlarında Şahıs Kadrosu", 2003, Uludağ Üni., Bursa; Sibel Durak Sokıray, "Cengiz Dağcı’nın Hikayeleri (İnceleme-Metinler)", Yüksek Lisans Tezi, 2004, Ege Üni., Türk Dünyası Edebiyatları Anabilim Dalı, İzmir; Önder Çakmak, Roman İncelemesi –Cengiz Dağcı, (Korkunç Yıllar, Badem Dalına Asılı Bebekler, Yurdunu Kaybeden Adam, Benim Gibi Biri, Onlar Da İnsandı, Ölüm Ve Korku Günleri, Dönüş, Üşüyen Sokak), Bitirme Tezi, 2005, Muğla Üni. Yeni Türk Edebiyatı, Muğla; Serkan Akpınar, Roman İncelemesi –Cengiz Dağcı, (Korkunç Yıllar, Badem Dalına Asılı Bebekler, Yurdunu Kaybeden Adam, Benim Gibi Biri, Onlar Da İnsandı, Ölüm Ve Korku Günleri, Dönüş, Üşüyen Sokak), Bitirme Tezi, 2005, Muğla Üni. Yeni Türk Edebiyatı, Muğla; Gökhan Bahargülü, Roman İncelemesi –Cengiz Dağcı, (Korkunç Yıllar, Badem Dalına Asılı Bebekler, Yurdunu Kaybeden Adam, Benim Gibi Biri, Onlar Da İnsandı, Ölüm Ve Korku Günleri, Dönüş, Üşüyen Sokak), Bitirme Tezi, 2005, Muğla Üni. Yeni Türk Edebiyatı, Muğla; Mutlu Yula, Roman İncelemesi –Cengiz Dağcı, (Korkunç Yıllar, Badem Dalına Asılı Bebekler, Yurdunu Kaybeden Adam, Benim Gibi Biri, Onlar Da İnsandı, Ölüm Ve Korku Günleri, Dönüş, Üşüyen Sokak), Bitirme Tezi, 2005, Muğla Üni. Yeni Türk Edebiyatı, Muğla; Mustafa Yalçınkaya, "Cengiz Dağcı'nın Anneme Mektuplar ve O Topraklar Bizimdi Romanlarının İncelenmesi", Bitirme Tezi, 2006, Muğla Üni. Yeni Türk Edebiyatı, Muğla.

Kaynaklar: Necatigil, İsimler, 119; Necatigil, Eserler, 130, 241, 287- 288, 296- 297, 416; Özkırımlı, TEA, II, 339; “Dağcı, Cengiz”, TDEA, II, 181- 182; Kurdakul, Sözlük, 195- 196; Karaalioğlu, 154- 155; İ. Kocakaplan (haz.), Kırım ’dan Londra ’ya Cengiz Dağcı, İst., 1998; TBEA, c. I, 1. bas. 2003/3. bas. 2010, 317-318; TDV İslâm Ansiklopedisi, c. ek 1, 2016, 302-303; Ötüken Yayınevi internet sitesi.

DADALOĞLU

18. yüzyılın son çeyreğinde Kayseri'nin Tomarza ilçesinde doğup 19. yüzyılın ortalarında öldüğü bilinmektedir. Doğum ve ölüm tarihleri hakkında kesin bilgi yoktur. Dadaloğlu, Güney illerinde dolaşan ve Toros dağlarında Kozan, Erzin, Payas yörelerinde yaşayan göçebe Türkmenlerin Avşar boyundandır.

Yaşamı hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığımız Dadaloğlu’nun şiirleri yazılı kaynaklar aracılığıyla değil, sözlü gelenek sayesinde bugüne ulaşmıştır. Asıl adı Veli olan ve Türkmen-Avşar aşıklarının önde gelenlerinden biri olan Dadaloğlu, Kul Mustafa mahlasını da kullanan Aşık Musa’nın oğludur. Az da olsa eğitim almıştır. Daha çok Gavurdağı ve Ahır Dağı yörelerinde yaşamıştır. Çukurova'yı, Toroslar'ı, Orta Anadolu'yu dolaşmıştır. Şiirlerinde dönemin göçerlik koşullarını, Orta Anadolu’da hüküm süren aşiret kavgalarını ve aşiretlerin Osmanlı Devleti ile savaşlarını duru ve yalın bir dille yansıtmıştır. Dili Anadolu Türkmen boylarının kullandığı halk Türkçesidir. 

Bugüne kadar 130 civarında şiiri tesbit edilmiş olmakla beraber bunların uzun bir hayat sürmüş olan Dadaloğlu’nun şiirlerinin tamamını teşkil etmediği sanılmaktadır. Birkaçı dışında hemen bütün şiirleri sözlü derlemeye dayanmakta, bu durum Dadaloğlu’nun birçok şiirinin kaybolduğu veya başkalarına mal edildiği ihtimalini akla getirmektedir.

Bütün şiirlerinde koşma, türkü, semâi, varsağı, destan gibi halk nazım şekillerini kullanan Dadaloğlu’nun manzumelerini muhteva bakımından sevda şiirleri, yurt güzellemeleri ve kavga şiirleri olarak üçe ayırmak mümkündür. Kavga şiirlerinde Köroğlu’nun, sevda şiirlerinde ve yurt güzellemelerinde Karacaoğlan’ın ve Dede Korkut’un etkisi görülür. Dili kavga şiirlerinde sert ve pervasız, diğer şiirlerinde ise içli, samimi ve sadedir.

Dadaloğlu mahallî karakterini korumasını bilmiş, bunun sonucunda Ruhsatî, Âşık Gündeşlioğlu, Serdârî, Sümmânî ve Seyrânî’yi etkilemiştir. Şehir hayatından uzak kaldığı için XIX. yüzyılın tanınmış birçok halk şairinden ayrı olarak divan şiirinden etkilenmemiştir.

Dadaloğlu’nun hayatı, sanatı ve şiirleri üzerinde en geniş çalışmaları Saim Sakaoğlu ve Prof. Dr. İsmail Görkem yapmıştır. 

Dadaloğlu’nun adını taşıyan ilk dernek olan “Dadaloğlu Derneği” 1970'te Kayseri’de kurulmuş ancak bu dernek 1975'te valilik tarafından kapatılmıştır. Kayseri’de 1987'de “Dadaloğlu Vakfı”, 1993'te “Dadaloğlu Derneği” kurulmuştur. 1974 ve 1977 yıllarında Adana’da “Karacaoğlan ve Dadaloğlu Kültür Şenliği” düzenlenmiştir. Dadaloğlu’nun adı, 1987'den beri Kayseri ilinin Tomarza ilçesinin “Dadaloğlu [Taf/Özlüce]” kasabasında yapılan “Dadaloğlu Seminer ve Şenlikleri” etkinliğiyle yaşatılmaktadır. Dadaloğlu, 1984'te Bakanlar Kurulu kararıyla “ulusal şair” olarak ilan edilmiştir 

Hakkında Yazılan Kitaplar: Taha Toros, Dadaloğlu/XIX. Asır Çukurova Saz Şairi, 1940, Yeni Adana Bas., Adana; Cahit Öztelli, 1953, İst., 3. bas. 1971, Varlık, İst.; M. Zeki Korgunal, Dadaloğlu, 1954, Adana Ayyıldız Ktb., İst.; Haşim Nezihi Okay, Dadaloğlu: Hayatı ve Deyişleri, 1959, Ank.; Oya Adalı, Dadaloğlu, 1973, TDK, Ank.; Tahir Kutsi Makal, Dadaloğlu, 1974, Toker, İst.; Fevzi Görgen, Dadaloğlu ile Türkmen Güzeli, 1982, Sağlam Ktb., İst.; Cahit Öztelli, Üç Kahraman Şâir: Köroğlu-Dadaloğlu-Kuloğlu, 1977, İst.; 2. bas. 1984, Özgür, İst.; Battal Pehlivan, Dadaloğlu Yaşamı-Sanatı-Şiirleri, 1984, Deniz Kitaplar, İst.; Ahmet Özdemir, Avşarlar ve Dadaloğlu, 1985, Dayanışma, Ank.; Saim Sakaoğlu, Dadaloğlu, 1986, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ank.; Saim Sakaoğlu – Ali Berat Alptekin, Dadaloğlu Bibliyografyası, 1988, Ank.; Muzaffer Uyguner, Dadaloğlu, 1990, Bilgi, Ank.; İsmail Görkem, Yeni Bilgiler Işığında Dadaloğlu: Bütün Şiirleri, 2006, E, İst.

Kaynaklar: TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 8, 1993, 397-398; Cevdet, Ma‘rûzât, 147; Ergun, Türk Şairleri, 1116-1117; Köprülü, Türk Sazşâirleri, (1940, İst.) 1962, Ank. 543, 689-692; Taha Toros, Dadaloğlu: XIX. Asır Çukurova Sazşairi, 1940, Adana; Pertev Naili Boratav, Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği, 1946, Ank., 141, 143, 144, 147, 152, 165-166, 167, 169; Pertev Naili Boratav, Folklor ve Edebiyat: 2, 1982, İst. 33-39; Haşim Nezihi Okay, Dadaloğlu: Hayatı ve Deyişleri, 1959, Ank.; Mahmut Işık, Afşarlar Tarihi-Yetiştirdiği Şahıslar-Folkloru, 1963, Ank., 76-103; Mehmet Paşabeyoğlu, Avşar Elimiz ve Dadaloğlu, 1968, Kayseri; Cahit Öztelli, Üç Kahraman Şair: Köroğlu-Dadaloğlu-Kuloğlu, 1974, İst. 145-271; Cahit Öztelli – T. Karabey, “Dadaloğlu”, TDEA, II, 177; Tahir Kutsi, Dadaloğlu, 1974, İst.; Ali Rıza Yalman [Yalkın], Cenupta Türkmen Oymakları (haz. Sabahat Emir), 1977, Ank., II, 53-75; Saim Sakaoğlu, Dadaloğlu, 1986, Ank.; Saim Sakaoğlu – Ali Berat Alptekin, Dadaloğlu Bibliyografyası, 1988, Ank.; Cengiz Orhonlu, Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskânı, 1987, İst. 73-74, 78, 79, 96, 114-117.

http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=868

DERYA BENGİ

(1966, Ankara - )

Eğitimini 9 Eylül Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi’nde İşletme ve Endüstri İlişkileri alanında tamamladıktan sonra serbest gazeteciliğe yöneldi. 1996-2009 arasında Roll dergisinin yayın yönetmenliğini yürüttü. Müzik ve popüler kültür üzerine yazıları Aktüel, Bir+Bir, Esquire, Express, FHM, Radikal vbg. dergi ve gazetelerde yayımlandı. 2010'da yayımlanan Rakı Ansiklopedisi’nde müzik editörü olarak görev aldı. 2012'de Depo’da açılan “Uzayda Bir Elektrik Hasıl Oldu: 1960’larda Müzikli Türkiye” ve 2014'te Yapı Kredi Kültür Merkezi’nde açılan “İşte Benim Zeki Müren” sergilerinin küratörlüğünü üstlendi.

Yapıtları: İnceleme: *İşte Benim Zeki Müren, İst.: YKY, 2014 *50’li Yıllarda Türkiye: Sazlı Cazlı Sözlük "Şimdiki zaman beledir", İst.: YKY, 2016 *60’lı Yıllarda Türkiye: Sazlı Cazlı Sözlük "Dünya durmadan dönüyor", İst.: YKY, 2017 *70’li Yıllarda Türkiye: Sazlı Cazlı Sözlük "Görecek günler var daha", İst.: YKY, 2018 *80’li Yıllarda Türkiye: Sazlı Cazlı Sözlük "Yaprak döker bir yanımız", İst.: YKY, 2019 *100. Yılında Cumhuriyet’in Popüler Kültür Haritası–1 (1923–1950) / “Her Savaştan Bir Yara”, (Erdir Zat ile birlikte), İst.: YKY, 2020 *100. Yılında Cumhuriyet’in Popüler Kültür Haritası–2 (1950–1980) / “Belki Duyulur Sesim”, (Erdir Zat ile birlikte), İst.: YKY, 2021 *100. Yılında Cumhuriyet’in Popüler Kültür Haritası–2 (1980–2023) / “Yollar Bize Memleket”, (Erdir Zat ile birlikte), İst.: YKY, 2022.

  Katkıda Bulunduğu Kitaplar: *İcad Edilmiş Şehir: Ankara, (Der. Funda Şenol Cantek, "Şarkılarda Ankara" adlı yazısıyla), İst.: İletişim, 2017 *Türkiye'nin 1950'li Yılları, (Haz. Mete Kaan Kaynar, "Zeki Müren: İstikbalin En Parlak Delikanlısı" adlı yazısıyla), İst.: İletişim, 2019.

Kaynaklar: YKY web sitesi, erişim tarihi: 2 Ocak 2023.

Hazırlayan: Şükrü Kırkağaç

*2 Ocak 2023 tarihinde güncellendi.

YILDIZ ECEVİT

(28 Ocak 1946, Gelibolu /Çanakkale - ) 

Yazar. Tam adı Nadide Yıldız Ecevit. Öğretmen Güneş Ürgün ile bankacı Mehmet Sait Altıata’nın kızı. İlk ve orta öğrenimini İstanbul, Ankara ve Gelibolu’da tamamladı. Bir süre (1963-67) Viyana’da Technische Hochschule’de okuduktan sonra İÜEF Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi (1968-73). “Ferit Edgü’de Kafkaesk Öğe” (1983, Almanca) konulu yüksek lisans tezini Hacettepe’de, “Oğuz Atay ve Max Frisch’de Aydın Sorunsalı” (1987, Almanca) konulu doktora tezini DTCF’de verdi. Bir süre çevirmen olarak Alman İşçi Bulma Kurumu İstanbul İrtibat Bürosu (1969-70) ve Türk-İş Konfederasyonu'nda (1971-80) çalıştı. 1988'de yardımcı doçent, 1990'da doçent, 1996'da profesör unvanını aldı. 1986’da başladığı DTCF Alman Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı’ndaki öğretim üyeliğini profesör olarak sürdürüyor. Edebiyatçılar Derneği, PEN Yazarlar Derneği ve I.V.G. (Uluslararası Germanistler Birliği) üyesi. Ankara ’da yaşıyor; evli, bir çocuk annesi.
İlk yazısı “Bir Karşıt- Öykü Yazarı: Max Frisch” 1987’de Yaşasın Edebiyat dergisinde çıktı. Yazıları Cumhuriyet Kitap, Gösteri, Gündoğan Edebiyat, Littera, Oluşum, Varlık gibi dergi ve gazete eklerinde yayımlandı. Modernist ve postmodernist bir estetik anla- yışla ele aldığı Oğuz Atay ve Orhan Pamuk incelemeleriyle adını duyurdu.
Yapıtları: İnceleme: Oğuz Atay’da Aydın Olgusu, 1989, Ara, İst.; Die Intellektuellenproblematik bei Max Frisch und Oğuz Atay, 1990, Ara, İst.; İsviçre- Alman Edebiyatı, 1991, Ara, İst.; Kurmaca Bir Dünyadan, 1992, Gündoğan, Ank.; Orhan Pamuk’u Okumak, 1996, Gerçek, İst., 2.bas. 2004, İletişim, İst.; Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, 2001, İletişim, İst.; Yaşamak Eşittir Yazmak (Gürsel Aytaç), O. Toklu ve S.Onaran’la, 2001, Om, İst.; "Ben Buradayım..." - Oğuz Atay’ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası, 2005, İletişim, İst.; Orhan Pamuk Lesen, Almanca, 2009, Multilingual, İst.
Çeviri: Maja Beutler, Flissen Haritada Yok, 1990; Hermann Hesse, Bozkır Kurdu'nun Düş Yolculukları, derleme, 1994, Remzi, İst.
Katkıda Bulunduğu Kitaplar: Metin Kaçan Cervantes'in Yeğeni - Metin Kaçan Üzerine Yazılar, "'Ağır Roman' ve Estetik" ve "Metin Kaçan'dan Bir 'New Age' Anlatısı / 'Fındık Sekiz'" adlı yazılarıyla, 2003, Can, İst.
Kaynaklar: Necatigil, İsimler, 136; N. Özer, “Bir Edebiyat Araştırmacısı: Yıldız Ecevit”, söyleşi, Cumhuriyet Kitap, S. 357, 18 Aralık 1998;  Fethi Naci, Eleştiri Günlüğü, Adam Sanat, Mayıs 1995; Talat S. Halman, "Orhan Pamuk’u Okumak", World Literature Today, Güz 1997;  Ahmet Oktay, "Yazın Yabancılaşma ve Yabancılaştırma", Virgül, S. 16, Şubat 1999; Şükran Kozalı, "Türk Romanında Postmodernist Açılımlar Üzerine Bir Okuma", Varlık, Temmuz 2001; Gürsel Aytaç, Edebiyat Yazıları 1995-2000, 2001; İletişim Yayınları internet sitesi, TBEA, c. I, 3.bas. 2010, 364.

FAHRİ CELÂLETTİN

(20 Mayıs 1895, İstanbul - 3 Haziran 1975, İstanbul)

Öykülerini F. Celâlettin Göktulga ve F. Celâlettin; köşe yazılarını Fahri Celâl ve Fahri Celâlettin Göktulga imzasıyla yayımladı. Asıl adı Mehmet Fahri Celâl. Altı çocuklu Ahmet Celalettin Bey ile Lamia Hanım çiftinin beşinci çocuğu olarak Eminönü İshakpaşa Mahallesi’nde dünyaya geldi. Babası Hariciye memuru olan Fahri Celâl’in annesi Tarsus’ta Pancaroğulları olarak bilinen bir ailedendir. Fahri Celâl, ilköğrenimini Yerebatan’daki Darüledep’te gördü. 1912’de Mercan İdadisi’ni bitirdikten sonra Tıbbiye-i Mülkiye-i Şahane’ye girdi. 1918’de Fuzulî’nin mizacı üzerine hazırladığı “Fuzulî’nin Temperement”i başlıklı doktora teziyle Toptaşı Bimarhanesi’nden Emraz-ı Akliye ve Asabiye (Akıl ve Sinir Hastalıkları) Uzmanı olarak mezun oldu.  Doktora çalışmasını bitiren Fahri Celâl, Birinci Dünya Savaşı yıllarında askerlik için önce Çanakkale’ye, ardından tabip yedek subay olarak İzmir Merkez Hastanesi’ne gitti. Askerlik dönüşü mezun olduğu Toptaşı Bimarhanesi’nde asistan olarak işe başladı. Burada önce akliye ve asabiye mütehassısı (akıl ve sinir hastalıkları uzmanı), ardından klinik şefi oldu. Fahri Celâl, Bakırköy’de üç yıl çalıştıktan sonra Manisa’da açılan Emraz-ı Akliye ve Asabiye (akıl ve sinir hastalıkları) hastanesine tayin edildi.  1935’de İstanbul’a döndüğünde Mazhar Osman’ın eğitim amacıyla Avrupa’ya gönderdiği öğrencileri arasına katıldı. Paris’te bir buçuk yıl marazi ruhiyat (nöropsikiyatri) alanında öğrenim görüp ülkeye döndü, Bakırköy hastanesindeki işine, bu defa nöropsikiyatri uzmanı olarak devam etti. Adı Bakırköy hastanesiyle özdeşleşen Mazhar Osman, 1941’de başhekimlik görevinden ayrıldı. Fahri Celâl, 1945 yılında Mazhar Osman’dan devraldığı koltukta 1960’ta emekli oluncaya dek görev yaptı. 1960’ta yaş haddinden emekliye ayrıldıktan sonra Taksim’de bir muayenehane açtı. 1924’te Fatma Nebile Hanım’la evlendi, bu evliliğinden bir kızı oldu. 1927’de eşinin ölümünden sonra iki evlilik daha yaptı, bu evliliklerinden çocuğu olmadı. Üsküdar Karacaahmet Mezarlığı’nda gömülüdür.

1915’te ilk öyküsü “Salgın”ı yazdı, öyküyü dergilerde yayımlamak yerine ilk kitabına aldı. 26 Eylül 1917 tarihli Servet-i Fünûn dergisinde “Kadın Cehennemi” adıyla yayımlanan öyküsü yayımlanan ilk öyküsüdür. Mütareke yıllarında Şair (1918), Nedim (1919), Ümit (1919-1921), Dördüncü Kitap (1920), Güneş ve Âyine (1923) gibi edebiyat  ve mizah dergilerinde yayımlanan öyküleriyle tanındı. Uzun süre Cumhuriyet (9 Kasım 1952-5 Nisan 1959) ve Yeni İstanbul (23 Ağustos 1959-31 Aralık 1961) gazetelerinde haftalık fıkralar yazdı.

1939’da F. Celaliddin Göktulğa imzasıyla yayımlanan Keloğlan Çanakkale Muharebeleri’nde adlı uzun öyküsü, Çanakkale’deki Keloğlan adıyla 1964 yılında Turgut Demirağ ve Nusret Eraslan yönetmenliğinde filme alındı. Filmde başrolleri Tanju Gürsu, Ajda Pekkan ve Muzaffer Tema paylaşır. Keloğlan etrafında kurgulanan uzun öykü, Fahri Celâl’in edebiyat anlayışında önemli bir yeri olan “yerlilik” kaygısının ürünü olarak değerlendirilebilir.

Öykücülüğümüzde Ömer Seyfettin anlayışının temsilcilerinden biri olarak kabul edilen, öncelikle gözleme önem veren, öykülerinin konularını ve kişilerini yaşamdan alan Fahri Celâl gerçekçi bir sanat anlayışını benimsemiştir. Hekimliğinin verdiği dikkat ve akıl hastanelerindeki mesleki deneyimlerinin de sağladığı kolaylıkla kendi halindeki insanların dünyalarını, saplantılarını ölçülü bir abartma ve ince bir mizahla gün ışığına çıkarmıştır. Cumhuriyet döneminde yazdığı öykülerinde de genellikle o günkü hayatın insanlarını değil, artık birer anı olmuş eski zaman insanlarının yaşamlarını ve olaylarını aktarmayı sürdürmüştür. Bu anlamda Ahmet Rasim ve Hüseyin Rahmi geleneğinin sürdürücüsü sayılabilir. Gerçekçi bir anlayışla öykülerini kaleme

almasının bir sonucu olarak dilde de ister istemez halka yönelmiş, özellikle İstanbul konuşma dilinde büyük bir ustalık göstermiştir.

Yapıtları: Öykü kitapları: Talâk-ı Selâse, 1339/1923, Kütüphâne-i Sûdi, İst.; Kına Gecesi, 1927, Sühûlet Kütüphanesi, İst.; Keloğlan Çanakkale Muharebelerinde, uzun öykü, 1939, Matbuat Umum Müdürlüğü Neşriyatı, İst.; Eldebir Mustafendi, 1943, Ahmet Sait Kitabevi, İst.; Avur Zavur Kahvesi, 1948, Ahmet Sait Kitabevi, İst.; Salgın, seçilmiş öyküler, 1953, Varlık, İst.; Rüzgâr, fıkralar ve öyküler, 1955, Çelikcilt Mtb., İst.; Çanakkale’deki Keloğlan, 1960, Aydın Güler Kitabevi, İst.; Bütün Hikâyeler, Fahri Celâl adıyla, Yay. Haz. Mustafa Baydar, 1973, Cem, İst.; Kedinin Kerameti – Bütün Hikâyeleri (Talâk-ı Selâse, Kına Gecesi, Eldebir Mustafendi, Avur Zavur Kahvesi, Rüzgâr, Çanakkale’deki Keloğlan ve Kitaplaşmamış Hikâyeler), Yay. Haz. Ahmet Cüneyt Issı, 2017, YKY, İst.

Hakkında Yazılan Kitaplar: Dr. Muhtar Tevfikoğlu, Fahri Celâl Göktulga (F. Celâleddin), 1993, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü; A. Cüneyt Issı, Fahri Celâl’in Hikâyeciliği: II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Taşan Duyarlılık, 2011, Roza Yayınevi, İst.

Hakkında Hazırlanan Tezler: Muzaffer Balcı, “F. Celâlettin’in Hikâyelerinin Tetkiki”, 1954, İstanbul Üniversitesi, İst.; Sema Çetin, “Fahri Celâl’in Öykücülüğü”, yüksek lisans tezi, 2000, Çukurova Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Adana; Ahmet Cüneyt Issı, “Fahri Celal Göktulga, Hayatı, Sanatı ve Eserleri”, 2002; Bilgen Aydın, “Fahri Celâlettin Göktulga’nın Öykülerinde Anomi ve Geçmişe Kaçış”, yüksek lisans tezi, 2003, Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ank.

Kaynaklar: Yapı Kredi Yayınları internet sitesi, Kedinin Kerameti, 2017, YKY, İst.; Hilmi Yavuz, “Fahri Celâl’in Bütün Hikâyeleri”, Milliyet Sanat, S. 54, 16 Kasım 1973, 14; Konur Ertop, “Eski Bir Zamanın Tanığı: Fahri Celâl”, Hürriyet Gösteri, S. 56, Temmuz 1985, 74-76; Behçet Çelik, “F. Celâlettin’in Öyküleri”, Virgül, S. 10, Temmuz-Ağustos 1998, 68-70; Behçet Çelik, “F. Celâlettin’in Öykülerinde Muammalı An”, Adam Öykü, S. 17, Temmuz-Ağustos 1998,  87-94; Bilgen Aydın, Fahri Celâlettin Göktulga’nın Öykülerinde Anomi ve Geçmişe Kaçış, yüksek lisans tezi, 2003, Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ank.; Nebioğlu, 310; Necatigil, İsimler, 160- 161; “Göktulga, Fahri Celâl”, TDEA, III, 352; Kurdakul, Sözlük, 266; Kudret, II, 249- 253; Önertoy, 218; Özkırımlı, TEA, II, 491; Necatigil, Eserler, 38, 145; İ. Soysal, “Dr. Fahri Celal Göktulga”, Sanat Olayı, S. 20, Ocak 1984, 18; TBEA, c. 1, 1.bas. 2003/3.bas. 2010, 427-428.

NERGİS SELİ

(1983, İzmir - )

Celal Bayar Üni. İktisadi İdari Bilimler Fak. İşletme Bölümü’nden mezun oldu. Ege Üni. Kadın Çalışmaları Bölümü’nde yüksek lisansını tamamladı. 2014’te Umutlu Çocuklar adlı derneği kurdu ve Türkiye’nin pek çok bölgesindeki ihtiyaç sahibi çocuklara ulaşma imkânı buldu. Bir çocuk annesidir.

Öykü ve yazıları çeşitli edebiyat dergilerinde yayımlandı.

Yapıtları: Çocuk Kitabı: Rüzgârla Uçan Çocuk, 2018, YKY, İst.

Felsefe: Nasıl Paylaşmalı?, Yılmaz Murat Bilican ile, 2019, Say, İst.; Mutlu Olmak Kolay mı?, Yılmaz Murat Bilican ile, 2019, Say, İst.; Nasıl Karar Vermeli?, 2019, Say, İst.; Çalışmak mı Eğlenmek mi?, Yılmaz Murat Bilican ile, 2019, Say, İst.; Bazen Korkmak Gerekir mi?, Yılmaz Murat Bilican ile, 2019, Say, İst.; Her İstediğimizi Yapabilir miyiz?, Yılmaz Murat Bilican ile, 2019, Say, İst.

Kaynaklar: Yapı Kredi Yayınları internet sayfası.

GÖRKEM KANTAR ARSOY

(1980, İstanbul - )

Lise eğitimini Şişli Terakki Lisesi’nde başlayıp Shelton High School’da (CT, ABD) bitirdi. Lisans eğitimini Pazarlama ve İnsan Kaynakları Yönetimi üzerine Pine Manor Üniversitesi’nde (MA, USA) tam burslu öğrenci olarak tamamladı. Eğitimi sırasında basketbol, softbol, tenis oynadı, Boston Children’s Hospital’da beyin tümörlü çocuklarla etkinlikler yaptı, Barnes & Noble kitapçısında çalıştı, bol bol okudu, yazdı. Mezun olduktan sonra Pine Manor Üniversitesi’nde Yabancı Öğrenci Danışmanı ve Kabul Danışmanı olarak görev aldı. Dört yıla yakın bir süre, ABD içi ve dışından öğrenci başvurularını değerlendirdi. Yabancı öğrencilerin Amerikan kültürüne alışmaları için danışmanlık ve etkinlikler yaptı. The New England Board of Higher Education (NEBHE) Stajyer Eğitimci Koordinatörü olarak çalışırken Suffolk Üniversitesi’nde iletişim bilimleri üzerine yüksek lisansını tamamladı. Türkiye’ye döndükten sonra dört yıl Koç Üniversitesi’nde Değişim Programları Koordinatörü olarak çalıştı. Sonra Northeastern Üniversitesi’nin (MA, USA) eğitim doktorası programında okurken yaratıcı drama, yaratıcı hareket, yaratıcı yazarlık, hikaye anlatıcılığı üzerine eğitimler aldı ve çocuklar için yazmaya başladı. 2012’den itibaren Yapı Kredi Yayınları tarafından kitapları yayımlanmaktadır. Yayınevi aracılığıyla ziyaret ettiği okullarda yaratıcı drama yöntemlerini kullanarak çocuklarla kitap okuma etkinlikleri ve atölye çalışmaları yapmaktadır.

Yapıtları: Çocuk Kitabı: Zuzu’nun Ormanı, 2012, YKY, İst.; Zuzu ile Uykucu Baykuş, 2013, YKY, İst.; Puki ile Yaşlı Karga, 2013, YKY, İst.; Zuzu Çöplükte, 2014, YKY, İst.; Rengârenk Tavşanlar İstiyorum!, 2014, YKY, İst.; Hayalperest Çocuk, 2015, YKY, İst.; Ufak ile Tefek, 2016, YKY, İst.; Zuzu ile Kaplan Yongi, 2017, YKY, İst.; Sarıldığımız Gün, 2017, YKY, İst.; Tibo Tabletine Yapıştı!, 2018, YKY, İst.

Kaynaklar: https://www.gorkem.info/; Yapı Kredi Yayınları internet sitesi.