(23 Nisan 1934, Zonguldak – 29 Haziran 2024)
Romancı. Şaziment Hanım ile memur Kemal
Yalçın’ın oğlu. İlk ve orta öğrenimini 1953’te
Zonguldak’ta tamamladı. 1960’ta İÜEF Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü
bitirdi. 1962-64 arasında Adana, 1964-66 arasında Çarşamba ve 1966-72 arasında Zonguldak
liselerinde Fransızca öğretmenliği yaptı. 1972'de öğretmenlikten ayrılarak İstanbul’da Ocak
Kitabevi’ni işletti ve Z Yayınevi’ni kurdu. TYS üyesi. Muğla Köyceğiz’de yaşadı;
evli, iki çocuk babasıydı.
1959’da Varlık, 1959-60’ta Türk Dili dergilerinde yayımlanan öykü ve çevirilerinden sonra
edebiyat çalışmalarına bir süre ara verdi. Eleştirileri, öyküleri, şiirleri ve söyleşileri; Adam Öykü, Cumhuriyet Kitap, Gelecek, Soyut, Türk
Dili, Varlık, Yansıma, Yeditepe, Yeni Adımlar vbg. dergi ve gazete eklerinde
yayımlandı. İlk romanı Pansiyon Huzur’da, toplumun dışladığı insanların
yaşam çevrelerini, insan ilişkilerini anlattı, hastalıklı kişilikleri
sergiledi. Ölüm Ağzı adlı romanında II. Dünya Savaşı yıllarında,
Zonguldak’taki maden ocaklarında, ilkel ve kötü koşullar altında zorla
çalıştırılan insanların dramını anlatırken, bölgenin geçmişini de yansıttı. Gültekin Emre’ye göre, romanda doğa olayları,
yaşam biçimleri ve insan ilişkileri usta bir anlatımla verilmiştir ve romanın
bilinen kırsal kesim insanlarını yansıtan tiplemesi çok başarılıdır. Romanda
kullanılan yerel dil, anlatımın daha gerçekçi bir tabloya oturtulmasını
sağlamıştır.
Pansiyon Huzur ve Fareyi Öldürmek adlı romanları sahneye
uyarlandı. “Plastik Hayatlar” oyunu 1981-82 tiyatro
sezonunda Ankara Halk Tiyatrosu’nda, “Zor Günler” oyunu 1987’de, “Aşağıdakiler”
oyunu 1991’de Devlet Tiyatroları’nda sahnelendi. Ölümün Ağzı adlı yapıtı
Rusçaya çevrilerek yayımlandı. Genelevde Yas (“14 Numara” adıyla, yön Sinan Çetin, 1985) filme alındı.
Ödül: “İnce Memet” eleştirisiyle 1968 Yeni Dergi Eleştiri
Yarışması'nda ikincilik ödülünü; Pansiyon Huzur ile 1975 Milliyet Yayınları Roman
Yarışması'nda ikincilik ödülünü; Ölümün
Ağzı ile 1980 TDK Roman Ödülü'nü aldı.
Hakkında Yazılan Tezler: Yüksek Lisans
Tezleri: Ferhat Yöner, “İrfan Yalçın Hayatı, Sanatı
ve Romanları Üzerine Tematik Bir İnceleme”, Dan. Prof. Dr. Ayşe Demir, Ankara
Yıldırım Beyazıt Üni. SBE Türk Dili ve Edebiyatı ABD, Ank.: 2022, 294 s.; Gülnihal
Akkuş, “İrfan Yalçın'ın Romanları ve Romancılığı”, Dan. Dr. Öğr. Üyesi Servet
Şengül, Muş Alparslan Üni. SBE Türk Dili ve Edebiyatı ABD, Muş: 2024, 180 s.
Yapıtları: Roman: *Pansiyon Huzur, İst.: Milliyet, 1975 *Fareyi Öldürmek,
İst.: Milliyet, 1977 *Genelevde Yas, İst.:
Z, 1978 *Ölümün Ağzı, İst.: Z, 1979 *Büyük Soytarı, İst.:
Z, 1982 *Uzun Bir Yalnızlığın Tarihçesi, İst.: Gölge,
1991 *Annem Babam ve Ben, İst.: Milliyet,
1995 *Yorgun Sevda, İst.: Can, 2009 *İlkyaz Ölümleri, İst.: Cumhuriyet,
2011 *Son Bahçeler, İst.: Cumhuriyet, 2014 *Engerek, İst.: Kaynak, 2014 *Aşkın
Yedi Rengi, İst.: Kaynak, 2017 *Annem, Babam ve Ben, İst.: H2O, 2018
*Aşağıdakiler, İst.: H2O, 2018.
Öykü: *Cellat Ağlıyor, İst.: C an, 2010
Şiir: *Sisler İçinden, Berfin, 2017.
Monografi: *İçimdeki Zonguldak, İst.: Heyamola, 2008
Çeviri: *Jack London, Şafak Kızı, İst.: Yankı, 1974 *Julius
Fuçik, Darağacında Röportaj, İst.: Hür, 1974 *Jack London, Gemide İsyan, İst.:
Z, 1979 *Emmanuel Roblés, Cezayirli Devrimci İst.: Z, 1981 *Emmanuel Roblés, Tepedekiler,
İst.: Yalçın, 1981 *Nadejda Pritulina, Olağanüstü Bir Olay, İst.: Oda, 1981 *Patrick
Mahe – Dominique Grimault, Piaf: Bir Sevda Türküsü, İst.: Milliyet, 1984 *Jack
London, Uzak Diyarlarda, İst.: 1984 *Charles Baudelaire, Gülmenin Özü, İst.: İris,
1997 *Esther Benbassa, Son Osmanlı Hahambaşının Mektupları, İst.: Milliyet,
1998
Kaynaklar: TBEA, c. II, 2001, 891/2010; Necatigil, İsimler,
384-385; Necatigil, Eserler, 300; Kurdakul, Sözlük, 644; Karaalioğlu, 609; Özkırımlı, TEA, IV,
1206; Fethi Naci, Türkiye’de Roman, 378-381; “Yalçın, İrfan”, TDEA, VIII, 553;
Alpay Kabacalı,
“Pansiyon Huzur”, Milliyet Sanat, 25 Mayıs 1975; Gültekin Emre, “Ölümün Ağzı”, Politika, 12 Nisan
1980; Özgüç, II, 239; Fadime Uslu, “Kalın Bir Ayağın Basıp Geçtiği Yüreklere
Akıyor İçim”, Cumhuriyet Kitap, S. 1036, 24 Aralık 2009, 10-11; Gamze Akdemir,
“Öykü anlatmak roman değil bence!”, (söyleşi), Cumhuriyet Kitap, S. 1292, 20
Kasım 2014; Defne Morgül, “’Sürgün’ Her Yerde…”, Cumhuriyet Kitap, 21 Aralık
2017, 18.
*Yayına hazırlayan: Şükrü Kırkağaç
*Yayınlanma tarihi: 1 Temmuz 2024
