(1946, Yozgat - )
1963’te Yozgat İmam-Hatip
Okulu’nu, 1967’de İst. Yüksek İslâm Enstitüsü’nü (Marmara Üni. İlahiyat Fak.),
dışarıdan Bakırköy Lisesi’ni, 1971’de İÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nü
bitirdi. 1972'de Hacettepe Üni. Sosyal ve İdari Bilimler Fak. (şimdiki Edebiyat
Fak.) Tarih Bölümü'ne asistan olarak girdi. Aynı yıl, İstanbul'dan da hocası
olan (merhum) Prof. Nejat Göyünç yönetiminde başladığı yüksek lisansını 1974'te
bitirip Fransız hükûmetinin verdiği bursla Strasbourg Uni. Beşerî Bilimler
Fakültesi'ne gitti ve Türoloji Bölümü'nde Prof. İrene Melikoff yönetiminde
doktora çalışmasına başladı. 1978'de “La Revolte
des Babais: Un Mouvement Socio-religieux en Anatolie au XIIIe Siecle” adlı
teziyle doktora eğitimii tamamladı. Aynı yıl Hacettepe Üni. Tarih Bölümü'nde
öğretim görevliliğine atandı. 1983'te doçent, 1988'de profesör oldu. Halen TOBB
ETÜ Tarih Bölümü’nde görevine devam ediyor.
1983'ten beri Türk Tarih
Kurumu ve Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1997'den beri Ekonomik ve
Toplumsal Tarih Vakfı üyeliği, 1993-1997 arası Hacettepe Üni. Türkiyat
Araştırmaları Merkezi Başkanlığı'nda bulundu. 1998'den bu yana, Brill (Leiden)
Yayınevi'nin Halil İnalcık ve Suraiya Faroqhi yönetiminde yayımlamakta olduğu
The Ottoman Heritage dizisinin ve 1997'den beri Journal of the History of
Sufism dergisinin danışma kurulu üyeliğini yapıyor.
Ahmet Yaşar Ocak İslam
tarihindeki grupları, kişilikleri ve yapıları sosyal tarih perspektifinden inceledi
ve günümüzde fazlasıyla ve tamamen siyasi angajmanlarla değerlendirilen bir
takım konulara akademik yaklaşımla yorumlar getirdi.
Yazıları ve söyleşileri A, AÜ İlahiyat Fakültesi, Belleten, Cem,
Doğu Batı, Düşünen Siyaset, Hareket, Muhafazakâr Düşünce, Osmanlı
Araştırmaları, Polemik, Star, Tarih Enstitüsü, Tarih, Tarih Enstitüsü, Tarih ve
Toplum, Toplum ve Bilim, Toplumsal Tarih, Türk Dili, Türk Kültürü, Türk Kültürü
Araştırmaları, Türk Yurdu, Türkiye Günlüğü, Vakıflar gibi dergi ve
gazetelerde yayımlandı.
Yapıtları: İnceleme,
Araştırma: Babaîler İsyanı, 1980, Dergâh, İst., 2.bas. genişletilmiş ve
yeniden düzenlenmiş, “Babaîler İsyanı
Alevîliğin Tarihsel Altyapısı yahut Anadolu’da İslâm-Türk Heterodoksisinin
Teşekkülü” adıyla, 1996, Dergâh, İst.; Veysel
Karanî ve Üveysîlik, 1982, Dergâh, İst., 2.bas. “Sûfîlik Geleneğinin Efsânevî Öncüsü: Veysel Karenî ve Üveysîlik”
adıyla, 2002, Dergâh, İst.; Bektaşî
Menâkıbnâmelerinde İslam Öncesi İnanç Motifleri, 1983, Enderun, İst., Gözden
geçirilmiş 2. bas. “Alevî ve Bektaşî
İnançlarının İslâm Öncesi Temelleri” adıyla, 2000, İletişim, İst.; La Revolte de Baba Resul ou la Formation de
l'Heterodoxie Musulmane en Anatolie au
XIIIe Siecle, Ankara : 1989, TTK, Ank.; Türk
Folklorunda Kesikbaş Kültü (Tarih-Folklor İlişkisinden Bir Kesit), 1989, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü,
Ank.; İslâm Türk İnançlarında Hızır Yahut
Hızır-İlyas Kültü, Genişletilmiş 2. Bas. 1990, Türk Kültürünü Araştırma
Enstitüsü, Ank.; Osmanlı
İmparatorluğu'nda Marjinal Sûfîlik: Kalenderîler (XIV-XVII. Yüzyıllar), 1992,
TTK, Ank.; Kültür Tarihi Kaynağı Olarak
Menâkıbnâmeler (Metodolojik Bir
Yaklaşım), 1992, TTK, Ank., güncellenmiş ve genişletilmiş yb. 2016, Timaş,
İst.;; Elvan Çelebi, Menâkıbu'l-Kudsiyye
fî Menâsıbi'l-Ünsiyye: Baba İlyas-ı Horasânî ve Sülâlesinin Menkabevî Tarihi, 1995,
TTK, Ank.; Türkiye’de Tarihin
Saptırılması Sürecinde Türk Sufiliğine Bakışlar,
makaleler, 1996, İletişim, İst.; Osmanlı
Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler yahut Dairenin
Dışına Çıkanlar (15.-17. Yüzyıllar), 1998, Tarih Vakfı Yurt, İst.; Türkler, Türkiye ve İslam: Yaklaşım, Yöntem
ve Yorum Denemeleri, 1999, İletişim,
İst.; Sarı Saltık: Popüler İslâm'ın
Balkanlar'daki Destanî Öncüsü (XIII. Yüzyıl), 2002, TTK, Ank.; Osmanlı Toplumunda Tasavvuf ve Sufiler,
Haz. 2005, TTK, Ank.; Sufism and Sufis in
Ottoman Society, Ed., 2005, TTK, Ank.; Tarihten
Teolojiye: İslam İnançlarında Hz. Ali, Haz., 2005, TTK, Ank.; From History to Theology Ali in Islamic Beliefs,
Ed., 2005, TTK, Ank.; Anadolu Selçuklular
ve Beylikler Dönemi Uygarlığı, I, Ed., 2006, KTB, Ank.; Geçmişten Günümüze Alevî-Bektaşî Kültürü,
Ed., 2009, KTB, Ank.; Türkiye Sosyal
Tarihinde İslamın Macerası, 2010, Timaş, İst.; Osmanlı Sufiliğine Bakışlar, 2011, Timaş, İst.; Ortaçağlar Anadolu’sunda İslam’ın Ayak
İzleri Selçuklu Dönemi, 2011, Kitap, İst.; Yeniçağlar Anadolu’sunda İslam’ın Ayak İzleri Osmanlı Dönemi, 2011,
Kitap, İst.; Yunus Emre, 2012, KTB
Yay., Ank.; Dede Garkın ve Emirci Sultan,
2014, Dergâh, İst.; Selçuklular,
Osmanlılar ve İslam, 2017, Timaş, İst.
Katkıda Bulunduğu Kitaplar: Moharram Mostafavi, Evhadeddin-i Kirmani -
13. Yüzyılın Büyük Mutasavvufi ve Anadolu Tasavvufundaki Yeri, sunuş
yazısı, 2016, Kitap, İst.
Hakkında Hazırlanan
Kitaplar: Ahmet Yaşar Ocak Kitabı Arı Kovanına Çomak Sokmak, Söyleşi: Haşim Şahin, 2014,
Timaş, İst.; Ahmet Yaşar Ocak’a Armağan
Ötekilerin Peşinde, Haz. Mehmet Öz-Fatih Yeşil, 2015, Timaş, İst.
Kaynaklar: İletişim Yayınları internet
sitesi; Timaş Yayınları internet sitesi; Dergâh Yayınları internet sitesi; Olgay
Söyler, “İki Devletin İslâmlık Çizgisi”, Yeni Şafak Kitap, 14 Şubat 2018; Zeynep
Oktay Uslu, “İslam Kültüründe Bir Mitoloji Problemi Var”, söyleşi, Toplumsal
Tarih, Temmuz 2019, 72-77(1946, Yozgat - )
1963’te Yozgat İmam-Hatip
Okulu’nu, 1967’de İst. Yüksek İslâm Enstitüsü’nü (Marmara Üni. İlahiyat Fak.),
dışarıdan Bakırköy Lisesi’ni, 1971’de İÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nü
bitirdi. 1972'de Hacettepe Üni. Sosyal ve İdari Bilimler Fak. (şimdiki Edebiyat
Fak.) Tarih Bölümü'ne asistan olarak girdi. Aynı yıl, İstanbul'dan da hocası
olan (merhum) Prof. Nejat Göyünç yönetiminde başladığı yüksek lisansını 1974'te
bitirip Fransız hükûmetinin verdiği bursla Strasbourg Uni. Beşerî Bilimler
Fakültesi'ne gitti ve Türoloji Bölümü'nde Prof. İrene Melikoff yönetiminde
doktora çalışmasına başladı. 1978'de “La Revolte
des Babais: Un Mouvement Socio-religieux en Anatolie au XIIIe Siecle” adlı
teziyle doktora eğitimii tamamladı. Aynı yıl Hacettepe Üni. Tarih Bölümü'nde
öğretim görevliliğine atandı. 1983'te doçent, 1988'de profesör oldu. Halen TOBB
ETÜ Tarih Bölümü’nde görevine devam ediyor.
1983'ten beri Türk Tarih
Kurumu ve Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1997'den beri Ekonomik ve
Toplumsal Tarih Vakfı üyeliği, 1993-1997 arası Hacettepe Üni. Türkiyat
Araştırmaları Merkezi Başkanlığı'nda bulundu. 1998'den bu yana, Brill (Leiden)
Yayınevi'nin Halil İnalcık ve Suraiya Faroqhi yönetiminde yayımlamakta olduğu
The Ottoman Heritage dizisinin ve 1997'den beri Journal of the History of
Sufism dergisinin danışma kurulu üyeliğini yapıyor.
Ahmet Yaşar Ocak İslam
tarihindeki grupları, kişilikleri ve yapıları sosyal tarih perspektifinden inceledi
ve günümüzde fazlasıyla ve tamamen siyasi angajmanlarla değerlendirilen bir
takım konulara akademik yaklaşımla yorumlar getirdi.
Yazıları ve söyleşileri A, AÜ İlahiyat Fakültesi, Belleten, Cem,
Doğu Batı, Düşünen Siyaset, Hareket, Muhafazakâr Düşünce, Osmanlı
Araştırmaları, Polemik, Star, Tarih Enstitüsü, Tarih, Tarih Enstitüsü, Tarih ve
Toplum, Toplum ve Bilim, Toplumsal Tarih, Türk Dili, Türk Kültürü, Türk Kültürü
Araştırmaları, Türk Yurdu, Türkiye Günlüğü, Vakıflar gibi dergi ve
gazetelerde yayımlandı.
Yapıtları: İnceleme,
Araştırma: Babaîler İsyanı, 1980, Dergâh, İst., 2.bas. genişletilmiş ve
yeniden düzenlenmiş, “Babaîler İsyanı
Alevîliğin Tarihsel Altyapısı yahut Anadolu’da İslâm-Türk Heterodoksisinin
Teşekkülü” adıyla, 1996, Dergâh, İst.; Veysel
Karanî ve Üveysîlik, 1982, Dergâh, İst., 2.bas. “Sûfîlik Geleneğinin Efsânevî Öncüsü: Veysel Karenî ve Üveysîlik”
adıyla, 2002, Dergâh, İst.; Bektaşî
Menâkıbnâmelerinde İslam Öncesi İnanç Motifleri, 1983, Enderun, İst., Gözden
geçirilmiş 2. bas. “Alevî ve Bektaşî
İnançlarının İslâm Öncesi Temelleri” adıyla, 2000, İletişim, İst.; La Revolte de Baba Resul ou la Formation de
l'Heterodoxie Musulmane en Anatolie au
XIIIe Siecle, Ankara : 1989, TTK, Ank.; Türk
Folklorunda Kesikbaş Kültü (Tarih-Folklor İlişkisinden Bir Kesit), 1989, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü,
Ank.; İslâm Türk İnançlarında Hızır Yahut
Hızır-İlyas Kültü, Genişletilmiş 2. Bas. 1990, Türk Kültürünü Araştırma
Enstitüsü, Ank.; Osmanlı
İmparatorluğu'nda Marjinal Sûfîlik: Kalenderîler (XIV-XVII. Yüzyıllar), 1992,
TTK, Ank.; Kültür Tarihi Kaynağı Olarak
Menâkıbnâmeler (Metodolojik Bir
Yaklaşım), 1992, TTK, Ank., güncellenmiş ve genişletilmiş yb. 2016, Timaş,
İst.;; Elvan Çelebi, Menâkıbu'l-Kudsiyye
fî Menâsıbi'l-Ünsiyye: Baba İlyas-ı Horasânî ve Sülâlesinin Menkabevî Tarihi, 1995,
TTK, Ank.; Türkiye’de Tarihin
Saptırılması Sürecinde Türk Sufiliğine Bakışlar,
makaleler, 1996, İletişim, İst.; Osmanlı
Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler yahut Dairenin
Dışına Çıkanlar (15.-17. Yüzyıllar), 1998, Tarih Vakfı Yurt, İst.; Türkler, Türkiye ve İslam: Yaklaşım, Yöntem
ve Yorum Denemeleri, 1999, İletişim,
İst.; Sarı Saltık: Popüler İslâm'ın
Balkanlar'daki Destanî Öncüsü (XIII. Yüzyıl), 2002, TTK, Ank.; Osmanlı Toplumunda Tasavvuf ve Sufiler,
Haz. 2005, TTK, Ank.; Sufism and Sufis in
Ottoman Society, Ed., 2005, TTK, Ank.; Tarihten
Teolojiye: İslam İnançlarında Hz. Ali, Haz., 2005, TTK, Ank.; From History to Theology Ali in Islamic Beliefs,
Ed., 2005, TTK, Ank.; Anadolu Selçuklular
ve Beylikler Dönemi Uygarlığı, I, Ed., 2006, KTB, Ank.; Geçmişten Günümüze Alevî-Bektaşî Kültürü,
Ed., 2009, KTB, Ank.; Türkiye Sosyal
Tarihinde İslamın Macerası, 2010, Timaş, İst.; Osmanlı Sufiliğine Bakışlar, 2011, Timaş, İst.; Ortaçağlar Anadolu’sunda İslam’ın Ayak
İzleri Selçuklu Dönemi, 2011, Kitap, İst.; Yeniçağlar Anadolu’sunda İslam’ın Ayak İzleri Osmanlı Dönemi, 2011,
Kitap, İst.; Yunus Emre, 2012, KTB
Yay., Ank.; Dede Garkın ve Emirci Sultan,
2014, Dergâh, İst.; Selçuklular,
Osmanlılar ve İslam, 2017, Timaş, İst.
Katkıda Bulunduğu Kitaplar: Moharram Mostafavi, Evhadeddin-i Kirmani -
13. Yüzyılın Büyük Mutasavvufi ve Anadolu Tasavvufundaki Yeri, sunuş
yazısı, 2016, Kitap, İst.
Hakkında Hazırlanan
Kitaplar: Ahmet Yaşar Ocak Kitabı Arı Kovanına Çomak Sokmak, Söyleşi: Haşim Şahin, 2014,
Timaş, İst.; Ahmet Yaşar Ocak’a Armağan
Ötekilerin Peşinde, Haz. Mehmet Öz-Fatih Yeşil, 2015, Timaş, İst.
Kaynaklar: İletişim Yayınları internet
sitesi; Timaş Yayınları internet sitesi; Dergâh Yayınları internet sitesi; Olgay
Söyler, “İki Devletin İslâmlık Çizgisi”, Yeni Şafak Kitap, 14 Şubat 2018; Zeynep
Oktay Uslu, “İslam Kültüründe Bir Mitoloji Problemi Var”, söyleşi, Toplumsal
Tarih, Temmuz 2019, 72-77