AHMET YAŞAR OCAK

(1946, Yozgat - )

1963’te Yozgat İmam-Hatip Okulu’nu, 1967’de İst. Yüksek İslâm Enstitüsü’nü (Marmara Üni. İlahiyat Fak.), dışarıdan Bakırköy Lisesi’ni, 1971’de İÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nü bitirdi. 1972'de Hacettepe Üni. Sosyal ve İdari Bilimler Fak. (şimdiki Edebiyat Fak.) Tarih Bölümü'ne asistan olarak girdi. Aynı yıl, İstanbul'dan da hocası olan (merhum) Prof. Nejat Göyünç yönetiminde başladığı yüksek lisansını 1974'te bitirip Fransız hükûmetinin verdiği bursla Strasbourg Uni. Beşerî Bilimler Fakültesi'ne gitti ve Türoloji Bölümü'nde Prof. İrene Melikoff yönetiminde doktora çalışmasına başladı. 1978'de “La Revolte des Babais: Un Mouvement Socio-religieux en Anatolie au XIIIe Siecle” adlı teziyle doktora eğitimii tamamladı. Aynı yıl Hacettepe Üni. Tarih Bölümü'nde öğretim görevliliğine atandı. 1983'te doçent, 1988'de profesör oldu. Halen TOBB ETÜ Tarih Bölümü’nde görevine devam ediyor.

1983'ten beri Türk Tarih Kurumu ve Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1997'den beri Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı üyeliği, 1993-1997 arası Hacettepe Üni. Türkiyat Araştırmaları Merkezi Başkanlığı'nda bulundu. 1998'den bu yana, Brill (Leiden) Yayınevi'nin Halil İnalcık ve Suraiya Faroqhi yönetiminde yayımlamakta olduğu The Ottoman Heritage dizisinin ve 1997'den beri Journal of the History of Sufism dergisinin danışma kurulu üyeliğini yapıyor.

Ahmet Yaşar Ocak İslam tarihindeki grupları, kişilikleri ve yapıları sosyal tarih perspektifinden inceledi ve günümüzde fazlasıyla ve tamamen siyasi angajmanlarla değerlendirilen bir takım konulara akademik yaklaşımla yorumlar getirdi.

Yazıları ve söyleşileri A, AÜ İlahiyat Fakültesi, Belleten, Cem, Doğu Batı, Düşünen Siyaset, Hareket, Muhafazakâr Düşünce, Osmanlı Araştırmaları, Polemik, Star, Tarih Enstitüsü, Tarih, Tarih Enstitüsü, Tarih ve Toplum, Toplum ve Bilim, Toplumsal Tarih, Türk Dili, Türk Kültürü, Türk Kültürü Araştırmaları, Türk Yurdu, Türkiye Günlüğü, Vakıflar gibi dergi ve gazetelerde yayımlandı.

Yapıtları: İnceleme, Araştırma: Babaîler İsyanı, 1980, Dergâh, İst., 2.bas. genişletilmiş ve yeniden düzenlenmiş, “Babaîler İsyanı Alevîliğin Tarihsel Altyapısı yahut Anadolu’da İslâm-Türk Heterodoksisinin Teşekkülü” adıyla, 1996, Dergâh, İst.; Veysel Karanî ve Üveysîlik, 1982, Dergâh, İst., 2.bas. “Sûfîlik Geleneğinin Efsânevî Öncüsü: Veysel Karenî ve Üveysîlik” adıyla, 2002, Dergâh, İst.; Bektaşî Menâkıbnâmelerinde İslam Öncesi İnanç Motifleri, 1983, Enderun, İst., Gözden geçirilmiş 2. bas. “Alevî ve Bektaşî İnançlarının İslâm Öncesi Temelleri” adıyla, 2000, İletişim, İst.; La Revolte de Baba Resul ou la Formation de l'Heterodoxie Musulmane en Anatolie au XIIIe Siecle, Ankara : 1989, TTK, Ank.; Türk Folklorunda Kesikbaş Kültü (Tarih-Folklor İlişkisinden Bir Kesit), 1989, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ank.; İslâm Türk İnançlarında Hızır Yahut Hızır-İlyas Kültü, Genişletilmiş 2. Bas. 1990, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ank.; Osmanlı İmparatorluğu'nda Marjinal Sûfîlik: Kalenderîler (XIV-XVII. Yüzyıllar), 1992, TTK, Ank.; Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler (Metodolojik Bir Yaklaşım), 1992, TTK, Ank., güncellenmiş ve genişletilmiş yb. 2016, Timaş, İst.;; Elvan Çelebi, Menâkıbu'l-Kudsiyye fî Menâsıbi'l-Ünsiyye: Baba İlyas-ı Horasânî ve Sülâlesinin Menkabevî Tarihi, 1995, TTK, Ank.; Türkiye’de Tarihin Saptırılması Sürecinde Türk Sufiliğine Bakışlar, makaleler, 1996, İletişim, İst.; Osmanlı Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler yahut Dairenin Dışına Çıkanlar (15.-17. Yüzyıllar), 1998, Tarih Vakfı Yurt, İst.; Türkler, Türkiye ve İslam: Yaklaşım, Yöntem ve Yorum Denemeleri, 1999, İletişim, İst.; Sarı Saltık: Popüler İslâm'ın Balkanlar'daki Destanî Öncüsü (XIII. Yüzyıl), 2002, TTK, Ank.; Osmanlı Toplumunda Tasavvuf ve Sufiler, Haz. 2005, TTK, Ank.; Sufism and Sufis in Ottoman Society, Ed., 2005, TTK, Ank.; Tarihten Teolojiye: İslam İnançlarında Hz. Ali, Haz., 2005, TTK, Ank.; From History to Theology Ali in Islamic Beliefs, Ed., 2005, TTK, Ank.; Anadolu Selçuklular ve Beylikler Dönemi Uygarlığı, I, Ed., 2006, KTB, Ank.; Geçmişten Günümüze Alevî-Bektaşî Kültürü, Ed., 2009, KTB, Ank.; Türkiye Sosyal Tarihinde İslamın Macerası, 2010, Timaş, İst.; Osmanlı Sufiliğine Bakışlar, 2011, Timaş, İst.; Ortaçağlar Anadolu’sunda İslam’ın Ayak İzleri Selçuklu Dönemi, 2011, Kitap, İst.; Yeniçağlar Anadolu’sunda İslam’ın Ayak İzleri Osmanlı Dönemi, 2011, Kitap, İst.; Yunus Emre, 2012, KTB Yay., Ank.; Dede Garkın ve Emirci Sultan, 2014, Dergâh, İst.; Selçuklular, Osmanlılar ve İslam, 2017, Timaş, İst.

Katkıda Bulunduğu Kitaplar: Moharram Mostafavi, Evhadeddin-i Kirmani - 13. Yüzyılın Büyük Mutasavvufi ve Anadolu Tasavvufundaki Yeri, sunuş yazısı, 2016, Kitap, İst.

Hakkında Hazırlanan Kitaplar: Ahmet Yaşar Ocak Kitabı Arı Kovanına Çomak Sokmak, Söyleşi: Haşim Şahin, 2014, Timaş, İst.; Ahmet Yaşar Ocak’a Armağan Ötekilerin Peşinde, Haz. Mehmet Öz-Fatih Yeşil, 2015, Timaş, İst.

Kaynaklar: İletişim Yayınları internet sitesi; Timaş Yayınları internet sitesi; Dergâh Yayınları internet sitesi; Olgay Söyler, “İki Devletin İslâmlık Çizgisi”, Yeni Şafak Kitap, 14 Şubat 2018; Zeynep Oktay Uslu, “İslam Kültüründe Bir Mitoloji Problemi Var”, söyleşi, Toplumsal Tarih, Temmuz 2019, 72-77(1946, Yozgat - )

1963’te Yozgat İmam-Hatip Okulu’nu, 1967’de İst. Yüksek İslâm Enstitüsü’nü (Marmara Üni. İlahiyat Fak.), dışarıdan Bakırköy Lisesi’ni, 1971’de İÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nü bitirdi. 1972'de Hacettepe Üni. Sosyal ve İdari Bilimler Fak. (şimdiki Edebiyat Fak.) Tarih Bölümü'ne asistan olarak girdi. Aynı yıl, İstanbul'dan da hocası olan (merhum) Prof. Nejat Göyünç yönetiminde başladığı yüksek lisansını 1974'te bitirip Fransız hükûmetinin verdiği bursla Strasbourg Uni. Beşerî Bilimler Fakültesi'ne gitti ve Türoloji Bölümü'nde Prof. İrene Melikoff yönetiminde doktora çalışmasına başladı. 1978'de “La Revolte des Babais: Un Mouvement Socio-religieux en Anatolie au XIIIe Siecle” adlı teziyle doktora eğitimii tamamladı. Aynı yıl Hacettepe Üni. Tarih Bölümü'nde öğretim görevliliğine atandı. 1983'te doçent, 1988'de profesör oldu. Halen TOBB ETÜ Tarih Bölümü’nde görevine devam ediyor.

1983'ten beri Türk Tarih Kurumu ve Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1997'den beri Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı üyeliği, 1993-1997 arası Hacettepe Üni. Türkiyat Araştırmaları Merkezi Başkanlığı'nda bulundu. 1998'den bu yana, Brill (Leiden) Yayınevi'nin Halil İnalcık ve Suraiya Faroqhi yönetiminde yayımlamakta olduğu The Ottoman Heritage dizisinin ve 1997'den beri Journal of the History of Sufism dergisinin danışma kurulu üyeliğini yapıyor.

Ahmet Yaşar Ocak İslam tarihindeki grupları, kişilikleri ve yapıları sosyal tarih perspektifinden inceledi ve günümüzde fazlasıyla ve tamamen siyasi angajmanlarla değerlendirilen bir takım konulara akademik yaklaşımla yorumlar getirdi.

Yazıları ve söyleşileri A, AÜ İlahiyat Fakültesi, Belleten, Cem, Doğu Batı, Düşünen Siyaset, Hareket, Muhafazakâr Düşünce, Osmanlı Araştırmaları, Polemik, Star, Tarih Enstitüsü, Tarih, Tarih Enstitüsü, Tarih ve Toplum, Toplum ve Bilim, Toplumsal Tarih, Türk Dili, Türk Kültürü, Türk Kültürü Araştırmaları, Türk Yurdu, Türkiye Günlüğü, Vakıflar gibi dergi ve gazetelerde yayımlandı.

Yapıtları: İnceleme, Araştırma: Babaîler İsyanı, 1980, Dergâh, İst., 2.bas. genişletilmiş ve yeniden düzenlenmiş, “Babaîler İsyanı Alevîliğin Tarihsel Altyapısı yahut Anadolu’da İslâm-Türk Heterodoksisinin Teşekkülü” adıyla, 1996, Dergâh, İst.; Veysel Karanî ve Üveysîlik, 1982, Dergâh, İst., 2.bas. “Sûfîlik Geleneğinin Efsânevî Öncüsü: Veysel Karenî ve Üveysîlik” adıyla, 2002, Dergâh, İst.; Bektaşî Menâkıbnâmelerinde İslam Öncesi İnanç Motifleri, 1983, Enderun, İst., Gözden geçirilmiş 2. bas. “Alevî ve Bektaşî İnançlarının İslâm Öncesi Temelleri” adıyla, 2000, İletişim, İst.; La Revolte de Baba Resul ou la Formation de l'Heterodoxie Musulmane en Anatolie au XIIIe Siecle, Ankara : 1989, TTK, Ank.; Türk Folklorunda Kesikbaş Kültü (Tarih-Folklor İlişkisinden Bir Kesit), 1989, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ank.; İslâm Türk İnançlarında Hızır Yahut Hızır-İlyas Kültü, Genişletilmiş 2. Bas. 1990, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ank.; Osmanlı İmparatorluğu'nda Marjinal Sûfîlik: Kalenderîler (XIV-XVII. Yüzyıllar), 1992, TTK, Ank.; Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler (Metodolojik Bir Yaklaşım), 1992, TTK, Ank., güncellenmiş ve genişletilmiş yb. 2016, Timaş, İst.;; Elvan Çelebi, Menâkıbu'l-Kudsiyye fî Menâsıbi'l-Ünsiyye: Baba İlyas-ı Horasânî ve Sülâlesinin Menkabevî Tarihi, 1995, TTK, Ank.; Türkiye’de Tarihin Saptırılması Sürecinde Türk Sufiliğine Bakışlar, makaleler, 1996, İletişim, İst.; Osmanlı Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler yahut Dairenin Dışına Çıkanlar (15.-17. Yüzyıllar), 1998, Tarih Vakfı Yurt, İst.; Türkler, Türkiye ve İslam: Yaklaşım, Yöntem ve Yorum Denemeleri, 1999, İletişim, İst.; Sarı Saltık: Popüler İslâm'ın Balkanlar'daki Destanî Öncüsü (XIII. Yüzyıl), 2002, TTK, Ank.; Osmanlı Toplumunda Tasavvuf ve Sufiler, Haz. 2005, TTK, Ank.; Sufism and Sufis in Ottoman Society, Ed., 2005, TTK, Ank.; Tarihten Teolojiye: İslam İnançlarında Hz. Ali, Haz., 2005, TTK, Ank.; From History to Theology Ali in Islamic Beliefs, Ed., 2005, TTK, Ank.; Anadolu Selçuklular ve Beylikler Dönemi Uygarlığı, I, Ed., 2006, KTB, Ank.; Geçmişten Günümüze Alevî-Bektaşî Kültürü, Ed., 2009, KTB, Ank.; Türkiye Sosyal Tarihinde İslamın Macerası, 2010, Timaş, İst.; Osmanlı Sufiliğine Bakışlar, 2011, Timaş, İst.; Ortaçağlar Anadolu’sunda İslam’ın Ayak İzleri Selçuklu Dönemi, 2011, Kitap, İst.; Yeniçağlar Anadolu’sunda İslam’ın Ayak İzleri Osmanlı Dönemi, 2011, Kitap, İst.; Yunus Emre, 2012, KTB Yay., Ank.; Dede Garkın ve Emirci Sultan, 2014, Dergâh, İst.; Selçuklular, Osmanlılar ve İslam, 2017, Timaş, İst.

Katkıda Bulunduğu Kitaplar: Moharram Mostafavi, Evhadeddin-i Kirmani - 13. Yüzyılın Büyük Mutasavvufi ve Anadolu Tasavvufundaki Yeri, sunuş yazısı, 2016, Kitap, İst.

Hakkında Hazırlanan Kitaplar: Ahmet Yaşar Ocak Kitabı Arı Kovanına Çomak Sokmak, Söyleşi: Haşim Şahin, 2014, Timaş, İst.; Ahmet Yaşar Ocak’a Armağan Ötekilerin Peşinde, Haz. Mehmet Öz-Fatih Yeşil, 2015, Timaş, İst.

Kaynaklar: İletişim Yayınları internet sitesi; Timaş Yayınları internet sitesi; Dergâh Yayınları internet sitesi; Olgay Söyler, “İki Devletin İslâmlık Çizgisi”, Yeni Şafak Kitap, 14 Şubat 2018; Zeynep Oktay Uslu, “İslam Kültüründe Bir Mitoloji Problemi Var”, söyleşi, Toplumsal Tarih, Temmuz 2019, 72-77