(1884, Camuşlu Köyü,
Kağızman / Kars- )
Asıl adı İsmail Turan’dır. Küçük yaşlardan itibaren medrese eğitimi gördü.
11 yaşında iken Nakşibendi tarikatına girdi. Cemal adı ise sonradan ek olarak
babası tarafından verildi.
Öğrenimini tamamlayan Cemal Hoca önceleri din ve tarikat ağırlıklı
şiirler yazdı. Köyünde imamlık yaparak mütevazı bir yaşam sürdürdü. Bu dönemde
aşık olduğu bir kadına da çokça şiir söyledi. Bağlama çalmadaki yeteneği ve
sesiyle çevrede yaygın olarak bilenen Cemal Hoca, dini şiirlerden sonra sevgi,
doğa ve sosyal içerikli şiirlere yöneldi. Özellikle de bu şiirlerinden sonra
yörede daha çok tanındı.
Yaşamının sonuna dek köyünde imamlık yapan Cemal Hoca’nın şiirleri Metin
Turan tarafından yayımlandı. Daha sonra Ünal Mehmetbeyoğlu’nun yeni çevirileriyle
yapılan ayrıntılı bir araştırma “Kağızmanlı Cemal Hoca, Hayatı Edebi Şahsiyeti Şiirleri”
(2007) adıyla Yasin Yaşar Turan tarafından yayımlandı.
Kaynaklar:
Şiirlerinden
Seçmeler:
DÜŞÜRME
Ey kadir ü kayyum Hazret-i Allah
Seni birleyeni dara düşürme
Zamane şerrinden hıfzeyle bizi
Rahmin çoktur ah u zara düşürme
Lütfundan kesmeyiz gümanımızı
Can içinde göster cananımızı
Amanında sakla imanımızı
Lanete müstahak köre düşürme
Cemal Hoca senden diler ey hüda
Muhannet babına salma dünyada
Habibin aşkına ruz-i cezada
Affeyle ümmeti nara düşürme
GÖRESİN
Bahar geldi yüce dağlar başında
Süsem sümbül ola bite göresin
Aşkı buldun ise civan çağında
Tütiyalar gibi tüte göresin
Aşık vuslat bulur serden geçerse
Arifler yurdunda şerbet içerse
Bahar vakti bağda güller açarsa
Şeyda bülbül ola öte göresin
Varıp da gülleri dermek istersen
Açıldığı vakit görmek istersen
Murad-ı maksuda ermek istersen
Bir pir eteğinden tuta göresin
Zikr-i hüda eyle kalma avare
Eğer aşık isen hüsn-i didare
Deme niçin Mansur çekildi dare
Enelhak sırrına yete göresin
Hoca Cemal hüsn-i canana mail
Sen de arzun için ara bul delil
Bin gönülü irşat eder bir kamil
Gidip eşiğine yata göresin
