30 Nisan 2024 Salı

ZEHRA TIRIL

 

 

(25 Haziran 1963, Bünyan/Kayseri - )

Öykücü. Susku dergisindeki bir öyküsünde Şule Kardeç imzasını kullandı. Servet Hanım ile nüfus müdürü Necattin Öztürk’ün kızı. İlk ve ortaöğrenimini Bünyan’da tamamladı (1980). 1986'da Isparta Meslek Yüksek Okulu Muhasebe Bölümü'nden mezun oldu. 1988’den bu yana Türk Telekom’da çalışıyor. Eskişehir’de yaşıyor; evli ve bir çocuk annesi.

Yazmaya ortaokul yıllarında şiirle başladı, sonra öyküye yöneldi Öyküleri; Adam Öykü, Damar, Dört Mevsim, Fayton, Kıyı, Varlık gibi dergilerde yayımlandı.  Fethi Naci, onun dile gösterdiği özen ve “gerçeklik duygusu için ayrıntıları çoğaltmak”taki ustalığı üzerinde durdu

Ödül: Üç öykü ile 1999 Ahmet Naim Çıladır Öykü Ödülü'nde övgüye değer bulundu. Odalarda Annem Yok ile 2000 Cevdet Kudret Öykü Ödülü’nü (ödülü Sema Kaygusuz’la paylaştı) aldı.

Yapıtları: Öykü: *Odalarda Annem Yok, İst.: Can, 2000 *Pembe Gecelikli Kız, İst.: Can, 2002 *Kapıların Kışında, İst.: YKY, 2021 *Unutulan Yurttaş, İst.: YKY, 2024 / Roman: *Kazı Evleri, İst.: İkinci Adam, 2014 / Katkıda Bulunduğu Kitaplar: *Can Öykü Antolojisi 90 Yazar 90 Öykü, İst.: Can, 2007.

Kaynaklar: TBEA, c. II, 2001, 823/2010, 1020;  Halide Şeker, “Odalarda Annem Yok”, Cumhuriyet Kitap, S. 525, 9 Mart 2000; Fethi Naci, “Ve Cümle Yitikler, Mağluplar, Mahzunlar”, Cumhuriyet Kitap, 21 Mart 2000; S. Yedig, “Uşak’taki Kafka”, Hürriyet, 3 Haziran 2000; Can Yayınları web sitesi, erişim tarihi: 12 Kasım 2021; YKY web sitesi, erişim tarihi: 28 Nisan 2024

*Yayına hazırlayan: Şükrü Kırkağaç

Yayınlanma tarihi: 30 Nisan 2024

29 Nisan 2024 Pazartesi

NERMİ UYGUR

 

 

(15 Ocak 1925, İstanbul -  21 Şubat 2005, İstanbul)

 

Denemeci, felsefeci. Mediha Hanım ile memur İbrahim Ethem Uygur’un oğlu. İlkokulu İstanbul’un çeşitli okullarında okudu; Pendik İlkokulu’nda başladığı öğrenimine Halıcıoğlu İlkokulu’nda devam etti ve Büyükada İlkokulu’nda tamamladı (1936). Ardından Galatasaray Lisesi’nin ilk açılan Latince sınıfının öğrencisi oldu; burada burslu ve yatılı olarak öğrenimini sürdürdü ve 1944’te mezun oldu. Yükseköğrenimini İÜEF Felsefe Bölümü’nde gördü. Bu bölümdeki öğrenciliği sırasında felsefeden başka Latinceye, Fransız edebiyatına, Almanca derslerine ve o zamanlar henüz bağımsız bir bölüm olmayan sanat tarihi derslerine devam etti. 1948’de üniversiteyi bitirdi, ardından askere gitti. 1950'de yeterlik sınavını geçerek İÜ Edebiyat Fakültesi’nin Felsefe Bölümü’ne asistan olarak atandı. "Wilhelm Dilthey’a Göre Konuca Temellenmeleri Bakımından Manevi Bilimler Öbeğinin Meydana Getirdiği Bilgi Bağlantısı” konulu doktora çalışmasını yaptı (1952). 1952'de İstanbul Üniversitesi’nce yurt dışına gönderildi; 1952-54 arasında Almanya, Fransa ve Belçika’da Görüngübilim (Fenomonoloji) üzerine araştırmalar yaptı. 1955’te "Edmund Husserl’de Başkasının Ben’i Sorunu" adlı teziyle felsefe doçenti unvanını aldı. Avrupa’nın çeşitli ülkelerindeki öğrenim kurumlarında araştırmalar yaptı. 1964’te profesör oldu. 1954'te Brüksel, 1958'de Venedik, 1968'de Viyana ve 1978'de Duesseldorf Uluslararası Felsefe Kongreleri’ne; 1983’te Würzburg’da toplanan Uluslararası Çok-Kültürlülük Konferansı’na katıldı. 1979-81 arasında Almanya’nın Wuppertal Üniversitesi’nde mantık, dil, sanat, kültür ve bilim felsefesi dersleri verdi.  1981-90 arasında İÜEF Felsefe Tarihi Anabilim Dalı Başkanlığı yaptı, burada Antik ve Çağdaş Felsefe Tarihi, Dil ve Kültür Felsefesi, Bilim Felsefesi, Felsefe Metinleri Semineri, Analitik Felsefe Seminerleri ile dersler verdi. 1992'de İÜEF Felsefe Bölümü'nden emekli oldu. Emekliliğin ardından Marmara Üni. Güzel Sanatlar Ens.’nde düşünce-sanat ilişkileri üzerine yüksek lisans ve doktora dersleri ile seminerler verdi. PEN Yazarlar Derneği kurucu üyesi; Türk Felsefe Kurumu, Edebiyatçılar Derneği onur üyesi, Dünya Yazarlar Birliği, TDK ve Türk Fizik Derneği üyesiydi.

Yazmaya üniversitedeki öğrencilik yıllarında başladı. Bu yıllarda Nurullah Ataç’ı büyük bir ilgiyle izledi ve çok sayıda deneme yazdı, ancak hiçbirisini yayımlamadı. İlk kez 1960 İhtilali’nden hemen sonraki aylarda, Türk Dili dergisinde bir yazısı çıktı. Daha sonra denemeleri ve yazıları; a, Değişim, Felsefe Arkivi, Türk Dili, Yemek ve Kültür, Yeni Dergi, Yeni Ufuklar dergilerinde yayımlandı. Dilin Gücü adlı kitabıyla birlikte dil konusu sürekli işlediği bir alan oldu ve Cumhuriyet’le birlikte Türk edebiyatının en kuşatıcı atılışlarını gerçekleştirdiğini, dilin arılaşıp durulaştığını savundu. Dünyagörüşü’nde, katı bir dünya görüşü anlayışına, çepeçevre gerçekliği budayan hazır çözümlemelere karşı eleştirilerini ve düşüncelerini ele aldı. Eleştirisiz denemecilik olamayacağını savunan yazar, tek tek edebiyat yayınlarını eleştirmekten çok, çabalarını eleştirinin eleştirisinde yoğunlaştırdı. İnsan Açısından Edebiyat adlı çalışması, eleştirel tutumun kuruluşunu, eleştiri dilinin ana kavramlarını, örtük ya da açık ön dayanaklarını gün ışığına çıkarma çabası olarak değerlendirilebilir. Güneşle ise bir bakıma uygulamalı bir yöntemle yazarın deneme kuramını açıkladığı bir yapıttır. Yazara göre edebiyatla deneme aynı şeydir: “Deneme şiirdir, romandır, eleştiridir, öyküdür, tiyatrodur. Bilimdir deneme, felsefedir... Yaşamak; denemek. Yaşama; deneme...” Bu bağlamda yazara göre aynı zamanda bir romandır Güneşle; insanın, toplumun, kültürün, kitapların romanı. Genellikle felsefenin edebiyatla, edebiyatın da felsefeyle beslendiği yapıtlar veren yazara göre felsefe edebiyatla, edebiyat felsefeyle uzlaştırılırsa her ikisinin gelişmesi, anlaşılması, benimsenmesi kolaylaşacağı gibi, ele alınan sorunlara da çözüm bulunur. Çünkü her iki alanın da temel konusu, ilgi alanı insandır. Felsefe, dil, düşünce, davranış, şiir, edebiyat, deneme, inceleme insan çevresinde bulunan, insanın varlık alanını oluşturan başlıca konulardır. 1996’da yayımladığı Başka-Sevgisi adlı çalışmasında bu kez insanın dünyasına, yaşama alanına, kültür gerçekliğine “sevgi” ve “akraba” kavramlarıyla yaklaşarak, bir tür sevgi fenomenolojisi yaptığı görüldü. “Bu denemede olup bitenler, başkalarının tanıklığı, sevgiye ilişkin sokuluşların somutlaştığı aracı ortamlar artık onun için. Tüm dünya, insan dünyası bu kavramla çerçeveleniyor. Böyle bir tutumun yanı sıra, daha önceki yapıtlarda sık sık ele alınan kavramların yeniden, bu kez ‘sevgi’ özellikle de ‘başka- sevgisi’ bağlamında örtük ya da açık bir biçimde ele alındığı görülüyor: Toplum, tarih, kültür varlığı olarak insan, bunalım, dil, Türkçe, kuram-eylem, deneme-denemeci, okur-yazar, öznellik- nesnellik, yabancı, başka, iç-dış...” (Betül Çotuksöken). Son yapıtı Dipten Gelen, birçok yapıtında ipuçlarını verdiği kendine yönelik çözümleyici tavrının ötesinde, onun kendine en çok yaklaştığı metin olarak belirdi (Betül Çotuksöken). Almanca, Fransızca ve İngilizceden felsefe alanında çevirileri yayımlandı. Yazarın yapıtları hakkında Nermi Uygur’un Felsefe Dünyasından adıyla Betül Çotuksöken tarafından hazırlanmış bir de çalışma bulunmaktadır.

Hakkında Yazılan Tezler: Yüksek Lisans Tezleri: Mehmet Akkaya, "Dil ve Kültür Bağlamında Nermi Uygur'un Felsefe Anlayışı", Dan. Prof. Dr. Sevgi İyi, Maltepe Üni. SBE, Felsefe ABD,  İst.: 2006, 109 s.; İkram Kalkan, "Nermi Uygur'un Felsefe Anlayışı", Dan. Prof. Dr. Hasan Şahin, Erciyes Üni. SBE, Felsefe ve Din Bilimleri ABD, Kayseri: 2009, 97 s.; Abdurrahim Sayar, "Nermi Uygur'un Sevgi Anlayışı", Dan. Prof. Dr. Hasan Şahin, Erciyes Üni. SBE, Felsefe ve Din Bilimleri ABD, Kayseri: 2010, 91 s.; Tuba Koçyiğit, "Nermi Uygur'un Dil Anlayışı", Dan. Yrd. Doç. Dr. Salih Yalın, Erciyes Üniv. SBE, Felsefe ve Din Bilimleri ABD, Kayseri: 2011, 79 s.; Özsel Afacan, "Nermi Uygur'un Eğitim Felsefesi", Dan. Prof Dr. Betül Çotuksöken, Maltepe Üni. SBE, Felsefe ABD,  İst.: 2012, 76 s.; Gül Tok, “Kaygı Kavramı Açısından Nermi Uygur'un Bunalımdan Yaşama Kültürü Denemesinin İncelenmesi”, Dan. Prof. Dr. Betül Çotuksöken, Maltepe Üni. Lisansüstü Eğitim Ens, Felsefe ABD, İst.: 2022, 91 s.; Merve İrem Taşdemir, “Nermi Uygur'un 'Yaşama Felsefesi'nin Kurucu Unsurları”, Dan. Doç. Dr. Muhammet Enes Kala, Ankara Yıldırım Beyazıt Üni. SBE, Felsefe ABD, Ank.: 2022, 96 s.; Hülya Poyraz, “Felsefi Danışmanlık Açısından Nermi Uygur'un Felsefi Söylemi”, Dan. Prof. Dr. Betül Çotuksöken, Maltepe Üni. Lisansüstü Eğitim Ens, Felsefe ABD, İst.: 2023, 106 s.

Doktora Tezi: İlker Altunbaşak, "Felsefi Danışmanlık ve Nermi Uygur'un Felsefi Söylemi", Dan. Prof Dr. Betül Çotuksöken, Maltepe Üni. SBE, Felsefe ABD,  İst.: 2015, 176 s.

Ödül: Edmund Husserl’de Başkasının Ben’i Sorunu ile 1959 TDK Bilim Ödülü'nü; Tadı Damağımda ile 1995 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü'nü (ödülü Mina Urgan ile paylaştı); 1995 TYB Deneme Ödülü'nü; 2000 Türkiye Bilimler Akademisi Hizmet Ödülü'nü; Eşekler, İkindiler, Yetişimler ile 2005 Vedat Günyol Deneme Ödülü'nü aldı.

Yapıtları: Deneme-İnceleme: *Edmund Husser’de Başkasının Ben’i Sorunu, İst.: İÜEF, 1958 *Dilthey Sosyoloji Düşmanı mıdır, İst.: İÜEF, 1959 *Bir Felsefe Sorunu Nedir, İst.: İÜEF, 1960 *Felsefede Temellendirme, İst.: İÜEF, 1961 *Bertrand Russell’ın Felsefedeki Gelişmesi, İst.: İÜEF, 1962 *Deney, İst.: İÜEF, 1962 *Felsefe ve Tarih, İst.: İstanbul Mtb., 1962 *Felsefe Dünyasından, İst.: İÜEF, 1962 *Felsefenin Çağrısı, İst.: İÜEF, 1962 *Eğretileme (Metafor) Problemi, İst.: İÜEF, 1962 *Dilin Gücü, İst.: Baha Mtb., 1962 *What is Philosophical Question, İst.: İÜEF, 1962 *J. L. Austin ve Algı, İst.: İÜEF, 1963 *Dünyagörüşü, İst.: Baha Mtb., 1963 *Bertrand Russell’in Doğruluk Anlayışı, İst.: İÜEF, 1963 *Güneşle, İst.: Kitap, 1969 *İnsan Açısından Edebiyat, İst.: İÜEF, 1969 *100 Soruda Türk Felsefesinin Boyutları, İst.: Gerçek, 1974 *Kuram- Eylem Bağlamı: Çözümleyici Bir Felsefe Denemesi, İst.: İÜEF, 1975 *Dil Yönünden Fizik Felsefesi, İst.: İÜEF, 1979 *Yaşama Felsefesi, İst.: Çağdaş, 1981 *Kültür Kuramı, İst.: Remzi, 1984 *Bunalımdan Yaşama Kültürü, İst.: Ara, 1989 *Çağdaş Ortamda Teknik: Derlemeler Deyişler, İst.: Ara, 1989 *İçi Dışıyla Batı’nın Kültür Dünyası: Bir Deneme, Bir Tutam Deyiş, İst.: Ara, 1992 *Tadı Damağımda, İst.: YKY, 1995 *Başka-Sevgisi, İst.: YKY, 1996 *Salkımlar, İst.: YKY, 1998 *Dipten Gelen, İst.: YKY, 1999 *Denemeli Denemesiz, İst.: YKY, 1999 *İçimin Sesi, İst.: YKY, 2001 *Eşekler, İkindiler, Yetişimler / Üç Kitap, İst.: YKY, 2005 *Denemeci-Seçme Denemeler, (Haz. Güven Turan), İst.: YKY, 2011 *Bütün Eserleri – I, (Betül Çotuksöken’in önsözüyle; 1958-1979 arasında yayımlanmış olan “Edmund Husserl’de Başkasının Beni Sorunu”, “Dilin Gücü”, “Felsefenin Çağrısı”, “Dünyagörüşü”, “Güneşle”, “İnsan Açısından Edebiyat”, “Türk Felsefesinin Boyutları”, “Kuram-Eylem Bağlamı: Çözümleyici Bir Felsefe Denemesi” ve “Dil Yönünden Fizik Felsefesi” adlı kitaplarının toplu basımı) İst.: YKY, 2016 *Bütün Eserleri – II, (Betül Çotuksöken’in önsözüyle; "Yaşama Felsefesi", "Kültür Kuramı", "Bunalımdan Yaşama Kültürü", "Çağdaş Ortamda Teknik", "İçi Dışıyla Batı'nın Kültür Dünyası" ve "Tadı Damağımda" adlı kitaplarının toplu basımı) İst.: YKY, 2017.

Kaynaklar: TBEA, c. II, 2001/2010; Necatigil, İsimler, 377; Nebioğlu, 649-650; Kurdakul, Sözlük, 632; Özkırımlı, TEA, IV, 1118; Seyda, 401-414; “Uygur, Nermi”, TDEA, VIII, 473; Karaalioğlu, 590-591; B. Onaran, “Tadı Damağım(ız)da Bir Düşünür ve Yazar: Nermi Uygur”, Cumhuriyet Kitap, S. 273, 11 Mayıs 1995; Betül Çotuksöken, Nermi Uygur’un Felsefe Dünyasından Kesitler, İst., 1996; Betül Çotuksöken, “Felsefe ve Yöntem(i)”, Kitap- lık, S. 21 Mayıs- Haziran 1996, 41-42; Betül Çotuksöken, “Sevgi Dolayımında İnsan”, Cumhuriyet Kitap, 17 Temmuz 1997; Betül Çotuksöken, “Dipten Gelen ya da Kavramları Aşma Çabası”, Cumhuriyet Kitap, 11 Kasım 1999; Güven Turan, "Denemeci: Nermi Uygur", Denemeci, İst.: YKY, 2011, 7-9; Tuba Koçyiğit, "Nermi Uygur'un Dil Anlayışı", YLT, Erciyes Üniv. SBE, Felsefe ve Din Bilimleri ABD, Kayseri: 2011; Betül Çotuksöken, “İnsan-Varlıkbilgisinin Işığında Mermi Uygur”, Cumhuriyet Kitap, 10 Kasım 2016, 48-49; Betül Çotuksöken, "Önsöz Yerine: Okur-Yazarlık Serüveninde “Çözümleyici Felsefe”den 'Yaşama Felsefesi'ne Nermi Uygur", Bütün Eserleri – II, YKY, İst.: 2017, 1-25; Yakup Kahraman, "Nermi Uygur’un Yaşam Temelli Felsefe Anlayışı", Mavi Atlas, c. 6, S. 1, 2018, 248-262; Mehmet Nuri Demir, "Nermi Uygur'un Felsefesi'nde Dil ve Düşüncenin Anlamsal İlişkisi", Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, c. 3, S. 1, 2019, 21-35; YKY web sitesi, erişim tarihi: 29 Nisan 2024

*Yayına hazırlama tarihi: 29 Nisan 2024

*Yayına hazırlayan: Şükrü Kırkağaç

25 Nisan 2024 Perşembe

GÜLSEREN DEVRİM

 

 

(28 Mayıs 1928, İstanbul – 25 Nisan 2008, İstanbul)

 

Servet-i Fûnun dergisinin sahibi Ahmet İhsan Tokgöz’ün torunu; gazeteci, yazar Hakkı Devrim’in eşidir. İÜ Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1960’lı yıllardan başlayarak pek çok çeviri yaptı. Jean-Paul Sartre’ın Özgürlük Yolları üçlemesi, Jean Cormier’nin Che Guevera biyografisi, Mihail Şolohov’un Vatan İçin Dövüştüler, Alexander Soljenitsin’in Matriona’nın Evi, Nathalie Sarraute’un Çocukluk, Emmanuel Berl’in Atilla’dan Timur’a Avrupa ve Asya, Gao Xingjian’ın Ruh Dağı ve Yalnız Bir Adamın Kitabı adlı kitapları başta olmak üzere birçok önemli yapıtı dilimize kazandırdı. İstanbul’da yaşadı; iki çocuk annesiydi. Kilyos Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Yapıtları: Çeviri: *Aleksandr Soljenistin, Matriora’nın Evi, İst.: Cem, 1973 *Jean Paul Sartre, Özgürlük Yolları 1: Akıl Çağı, İst.: Can, 1996 *Natalia Sarraute, Çocukluk, İst.: Can, 1997 *Jean Paul Sartre, Özgürlük Yolları 2: Yaşanmayan Zaman, İst.: Can, 1997 *Jean Paul Sartre, Özgürlük Yolları 3: Yıkılış, İst.: Can, 1998 *Gao Xingjian, Ruh Dağı, İst.: Doğan, 2002 *Gao Xingjian, Yalnız Bir Adamın Kitabı, İst.: Doğan, 2003 *Jean-Christophe Rufin, Kralın Kervanları, İst.: Doğan, 2003 *Dai Sijie, Yargıç Di, İst.: Doğan, 2004 *Shan Sa, İmparatoriçe, İst.: Doğan, 2005  

Kaynaklar: Can Yayınları web sitesi, erişim tarihi: 25 Nisan 2024

https://www.canyayinlari.com/gulseren-devrim-kitap

Yayına hazırlayan: Şükrü Kırkağaç

Yayınlanma tarihi: 25 Nisan 2024

9 Nisan 2024 Salı

COŞKUN ÇAĞLAR

 

 

(1954, Mecidiye Köyü, Akhisar / Manisa - )

 

Şair, yazar Ali Özenç Çağlar’ın kardeşidir. Manisa Akhisar’da yaşıyor.

Yapıtları: Şiir: *Özgürlük ve Aşk, 2009 *Islık Çalan Çocuk – Seçme Şiirler, İst.: Artshop, 2022

Öykü: *Eşkıya, İst.: Artshop, 2016

Biyografi: *Bir Cumhuriyet Kadını Nevin Dağlı, 2017

Diğer: *12 Eylüle Kadar, İst.: Artshop, 2016

*Bloga aktarılma tarihi: 9 Nisan 2024

Yayına hazırlayan: Şükrü Kırkağaç

7 Nisan 2024 Pazar

TUNCAY GÜNAYDIN

 


(İsafakılar köyü, İncirliova/Aydın - )

 

Kırıkkale Üni. İktisadi ve İdari Bilimler Fak. İşletme Bölümü’nden mezun oldu.

Hikâyeleri, şiirleri ve yazıları; İstanbul Bir Nokta, Mahalle Mektebi, Olağan Hikaye, Post Öykü, Söğüt, Türk Edebiyatı gibi dergilerde yayımlandı.

Yapıtları: Öykü: *Her Şey Mümkün, Türk Edebiyatı Vakfı, 2019 *Perdesi Yırtık Dünya, İst.: Pruva, 2022 *Melekler Ters Çalım Yemez, İst.: Ötüken, 2024

Kaynaklar: Melekler Ters Çalım Yemez, İst.: Ötüken, 2024

*Yayın Tarihi: 7 Mart 2024

Yayına hazırlayan: Şükrü Kırkağaç