ŞAHAP SITKI İLTER

(2 Nisan 1915, Niğde – 3 Eylül 1991, İstanbul)

      

       Tiyatro, öykü ve roman yazarı. Ortaöğrenimini Antalya Lisesi’nde (1936), yükseköğrenimini Ankara Hukuk Fakültesi’nde tamamladı (1941). Yükseköğrenimi sırasında matbuat Umum Müdürlüğü’nde (1936), PTT ve Ankara Radyosu’nda (1937) çalıştı. Daha sonra Milli Eğitim Bakanlığı, Basın Yayın Genel Müdürlüğü’nde, Ziraat Bankası’nda çeşitli görevlerde bulundu.

       Edebiyata şiir ile başlayan Şahap Sıtkı’nın ilk şiirleri Varlık,  Dergisinde 1937-1941 yılları arasında yayımlandı. Bu yıllar arasında yayınlanan şiirlerinden sonra çeşitli dergilerde şiir eleştirileri yazdı. Daha sonra öykü ve oyun türlerinde eserler vermeye başladı. Öyküleri “Seçilmiş Hikâyeler Dergisi”nin özel bir sayısında toplandı (1949). Ayrı dünyalar adlı oyunu Ankara devlet Tiyatrosu’nca oynandı (1961).

       Hikâye ve romanlarında yaşam güçlükleri ve geçim kaygısıyla bunalan insanları konu edindi. Toplumdaki eşitsizlikleri, haksızlıkları gerçekçi bir biçimde kişisel gözlemleriyle değerlendirerek yansıttı

       “Ayrı Dünyalar” (1961) adlı oyunu Ankara Devlet Tiyatrosu’nda oynandı. “Horoz Değirmeni” (1967) romanında insanların alınyazılarını konu edinirken yer yer ressam, aktör; edebiyatçı portreleri sergiledi. Konusu ikinci Dünya savaşı yıllarında geçen “Kimin İçin” (1967) romanında, o yılların toplumsal kımıldanışlarını verdi, dönemin şair ve romancılarından söz etti.

       İlk şiiri Şahap Sıtkı imzasıyla Varlık dergisinde “Meyva, Sayı, 98, 1937) yayınlandı.

      Ödülleri: "Acı" adlı yapıtıyla Türk Dil Kurumu 1971 Hikâye Ödülü’nü kazandı.

Yapıtları:

Öykü Kitapları:

& Çırılçıplak (1957)

& Bulut Gelir Pare Pare (1958)

& Gülen Ayva Ağlayan Nar (1959)

& Şubat Gecesi (1964)

& Acı (1970)

       Romanları: 

& Gün Görmeyen Sokak (1958)

& Toprak (1962)

& Gökkuşağı (1965)

& Horoz Değirmeni (1967)

& Kimin İçin (1967)

      Oyunları:

& Ayrı Dünyalar (1961)

       Anı Kitapları:

& Orhan Peker'den Anılar, Sevgiler, Mektuplar, Şiirler (1980)  

      

Şiirlerinden Seçmeler:

MEYVA

Bir nar çiçeğinde yaşıyor bahar,

Ruha sükûn veren en olgun meyvasını

Tatlı bir rüya gibi görülüyor hatıralar

Ve sesin aratmıyor şiirin musikisini.

Durgun suda aksin şebnem gibi titrek

Durgun suda kokla, kokuların en iyisini

Durgun suya bak ve de ki: Sevinerek

– Unutuyor bahar bu ince dalda meyvasını.

Varlık Dergisi, Sayı: 98, 1937

KUCENLİ CİVANİ

(1943, Ķućen (şimdiki adı Kocabey) Köyü, Şavşat / Artvin - )

      Asıl adı Mustafa Oral’dır. İlkokulu köyünde okudu. Aşıklık geleneğini ve şiiri küçük yaşlardan itibaren öğrenmeye başladı. Askerliği bitirdikten sonra İnegöl’e yerleşti. Aşık Efkari’den etkilendi. Ancak şiirlerinde kendine özgü bir biçim geliştirdi.

       Yüzlerce şiiri bulunan ve katıldığı değişik yarışmalarda birçok ödül alan Aşık Civani’nin şiirleri değişik dergi, gazete ve araştırmalarda yayınlandı. Birçok radyo ve televizyon programına katılan Ķućenli Civani hemen her konuda şiir yazmaktadır.

       Ayrıca 19. yüzyılın son yarısında yaşamış Ermeni kökenli bir Aşık Civani daha bulunmaktadır.

Kaynaklar:

A  http://www.ozanlar.biz/civani.html

Şiirlerinden Seçmeler:

AĞLA

Dinle sevdiceğim yazarım name

Oku mektubumu yar diye ağla

Yarim uzaktadır gelemem deme

Gurbette sevdiğim var diye ağla

Bu uzak yollara erilmez deme

Yarsiz boş sarayda durulmaz deme

Mektupla yaralar sarılmaz deme

Yalnızca durması zor diye ağla

Mektup ile hal hatırı sorayım

Nasip olsun cemalini göreyim

Tel tel zülüflerin tutup öreyim

Bu dünya başıma dar diye ağla

Civani söylüyor derdim var benim

Yarden ayrı uzak yurdum var benim

Esen rüzgarlara sordum yar benim

Bozuldu saçlarım ör diye ağla

ALDI GİTTİ

Gelin ahbaplarım yanı başıma

Bir harman topladım yel aldı gitti

Varıp dost bağına bir gül aşladım

Koptu bir fırtına sel aldı gitti

Düştüm yarenlerim bitmez telaşa

Felek yolarımı çevirdi kışa

Ne han idi ne bey idi ne paşa

Benim gibi mazlum kul aldı gitti

Her şey olabilir dünyamız fani

Serseri zannetmiş ham bal kovanı

Balını üç sefer süzdü Civani

Eriyip süzülmüş bal aldı gitti

HAFİT CİHAN

(1936, Sirasinkot (şimdiki adı Çayağzı) Köyü, Şavşat / Artvin - )

      Asıl adı Kasım Dursun’dur. İlkokulu köyünde okudu. Aşıklık geleneğini ve halk şiirini küçük yaşlarda öğrenmeye başladı. Askerlik dönüşü 25 yıl Murgul’da çalıştıktan sonra emekli oldu.

       Şiirlerinde değişik konulara değinen Hatif Cihan, yörede bulunan ve karşılaştığı öteki aşıklar aracılığıyla geleneğe ilişkin bilgisini pekiştirdi.

       Şiir yanında fotoğrafla da uğraşan Cihan’ın şiirleri çeşitli gazete, dergi ve araştırmalarda yayınlandı.

Kaynaklar:

A  http://www.ozanlar.biz/hafit-cihan.html

Şiirlerinden Seçmeler:

BENİM

Konma bülbül konma viran bağıma

Seni eğleyecek dalım yok benim

Veda ettim neşe saçan çağıma

Sesin dinleyecek halim yok benim

Bülbül sana layık yeşil ovalar

Kur bir dal üstüne mutlu yuvalar

Uzak dur insandan seni kovalar

İnsan denilecek halim yok benim

Çiğ süt emenlerden kendini koru

Daha ne durursun hadi var yürü

Dünya bir kovandır ben de bir arı

Yavru besleyecek balım yok benim

Der Hafiti Cihan keder doluyum

Şüphesiz ki ben de mevla kuluyum

Ümitsizim gezsem bile ölüyüm

Gülüp söyleyecek dilim yok benim

GİDER

Bir insana kader gülmeyecekse

Tersine dolanır işleri gider

Yüzü hüzünlüdür içi kan ağlar

Kan olur kalbinde yaşları gider

Gaflet ile yatar derin uykuya

Orda bile adu girmiş pusuya

Tarafına görmez hayırlı rüya

Kötü gerçekleşir düşleri gider

Bilmeden yaslanır yıkık duvara

Akıl baştan gider olur avare

Yıkılan duvara baş vura vura

Soyulur yüzünde kaşları gider

Gel uyma şeytana kardeş n’olursun

Doğru yürü aradığın bulursun

Der Hatifi Cihan bir gün ölürsün

Ruhlar çekilir de na’şları gider

Kıyı-Ruhi Türkyılmaz Şiir Ödülü

       Kıyı-Ruhi Türkyılmaz Şiir Ödülünü Kazananlar:

2011- Taner Cindoruk, “Şehri Terk Eden Çocuklar” adlı dosyasıyla,

2012- Hüseyin Köse, “Unutma Mesafesi” adlı kitabıyla,

2013- Ertuğrul Özüaydın, “Kalırsa Şiir Kalır” adlı dosyasıyla

2014- Gülçin Sahilli, “Mavi Esme Boran” adlı dosyasıyla

2015- Ali Taş, “Nalsız Atlar” adlı kitabıyla, 

2016- Onur Şahin, “Gamdan Kale” adlı kitabıyla, 

2017- Ramazan Aydın, “Taşın Kavmi Yok” adlı kitabıyla

RUHİ TÜRKYILMAZ

(25 Mart 1940, Sürmene / Trabzon - )

       Şair. İlkokulu Araklı’nın Pervane köyünde okudu. Ankara Yıldırım Beyazıt Ortaokulu (1955), Gazi Lisesi (1960) mezunu. İki yıl Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne devam etti. İki yıl öğretmenlik yaptı. Sürmene Ziraat Bankası’nda (1965-66) çalıştı. 1966 yılı sonunda Almanya’ya gitti. Goethe Enstitüsü’nden lisans sertifikası aldı. 1984 yılında Bayer Kimya Fabrikası Kimya Okulu’nu bitirdi. Almanya’da Bayer Kimya Fabrikasında kimyager olarak çalıştı. 1998 yılında eemekli oldu. Karadeniz Yazarlar Birliği üyesidir.

       Şiir yazmaya öğrencilik yıllarında başladı. Lisede Cahit Külebi ile Arif Nihat Asya’nın öğrencisi oldu. Şiirleri önceleri bazı gazetelerin kültür sanat sayfalarında, daha sonra Birlik dergisinde yayımlandı. Yunus dergisinin Almanya temsilciliğini yaptı. Karadeniz Gazetesi’ne Almanya’dan köşe yazıları yazdı.

       Almanya’da değişik dernek ve kuruluşlarda, özellikle Köln Atatürkçü Düşünce Derneği’nde edebiyat üzerine sanatsal konferanslar verdi.

       Türkiye ve Almanya’da, Alman ve Türk üniversite öğrencileri Ruhi Türkyılmaz’ı ve yapıtlarını diploma tezi olarak araştırıp yazdılar.

      Ödülleri: 1957 yılındaAnkara Gazi Lisesinde şiir birincilik ödülü, 1994 yılında Türkiye Dergisi şiir birincilik ödülünü, 1995 yılında Karadeniz Yazarlar Birliği şiir hizmet ödülünü ve Yunus Dergisi şiir birincilik ödülünü, 2001 yılındaKaradeniz Yazarlar Birliği şiir birincilik ödülünü, 2002 yılında TRT’nin Öykü birincilik ödülünü aldı.

Yapıtları:

Şiir Kitapları:

& Şölen (1992)

& Dalga Boyu (1993)

& Günahsız Gömülenler (1993)

& Karafatma (Türkçe-Almanca; Leverkusen Kenti Yabancılar Eğitim ve Kültür Merkezi)

& Babacan (“Karafatma” kitabının genişletilmiş baskısı; Almanca-Türkçe; 1993)

& Aytüre (Üç yapıt birlikte; “Aytüre”, “Dudak Ucu Acı Gül” ve “Oryantal Sancılar-

& Can Ayarı (2017, Kıyı Yayınları, Trabzon)

Öykü Kitapları:

& Sigara Yarası

& Balıkçı Barınağı

& Benim Gurbetim 

& Ölüler Fuarı (2015, İlkim Ozan Yayınları, 72 s.)

       Romanları: 

& Kırantaş (1996)

& Kuzeyce Gül (2011)

Kaynaklar:

A  http://www.turkiyesanatrehberi.com/ruhi-turkyilmaz.html

Şiirlerinden Seçmeler:

ELİNDEYSE

Elindeyse

resmini çizdiğin yüreğin

ben içindeydim

oysa sen

seven yürek çiziyordun

deliyordun sevmeyeni

ben çizgi beceremem

bir şiir imgeledim

dize dize

yetsin diye ikimize

kavuşunca gülşendin

kuşkonmaz güllerin vardı senin

mevsimdin gülistan

üşürdük ayrılırken

kar erirdi gözlerinde

ve sen

sevda olurdun gizeminle

yar olurdun

elindeyse

olma istersen

REN NEHRİNİN KAPTANLARI

damar damar beslenir ren nehri

alplerin eteklerinde usulca

göl çıkışlı sularında şenlikli

omurga dizilişi

gemilerde şölenler

ışık çağı kaptanları

girmiştir nehrin yatağına

akıntılar yenik düşer

giderken martı bakışlıdır karaya

dönüşleri daha yumuşak ve süzgün

sarışın yüklü küpeşteleri

bir başkadır karada denizlenmek

geceyi günde gizlemek bir başkadır

ay ışığı yolcuları akar karasularında

okyanusken tutkuları

kaç yıldız suya düşecek

sular mı dile gelecek

sel mi basar okyanusu

bıraktım

biriksin anıları...

MUSTAFA DİŞLİ

(19 Nisan 1926, Urfa – 1 Kasım 1985, Urfa)

 

        Şair, yazar. Şanlıurfa’nın Kalaboynu Mahallesi’nde doğdu. Turan İlkokulu’nu bitirdikten sonra Adana Öğretmen Okulu’na ve daha sonra Urfa Lisesi’ne devam etti. Sanata ilgisi ortaokul yıllarında başladı. Urfa'da öğretmen olarak görev yapan Şair-Yazar Halide Nusret Zorlutuna ve Edebiyatçı Mehmet Naci Ecer gibi hocaların rahle-i tedrisatından geçti. İyi bir hatip ve sinema-tiyatro oyuncusudur. Urfa'nın sorunlarını Urfa ağzı ilme yazdığı şiirleriyle dile getirmiştir. Otuzdan fazla filmde de rol alan Dişli'nin yazdığı oyunlar sahnelendi. Hatipliği ve hazır cevaplılığı ile ünlendi ve her platformda Urfa'yı savundu. Urfa'ya lise açılmasında, Fırat nehrinin Harran'a akıtılmasında yazdığı şiirler ve yaptığı konuşmalar her Urfalı'nın hafızasında yer almıştır. Şiirlerini "Dumanlı Dağlar" adıyla kitaplaştırmıştır. 1985'de Urfa'da vefat etti. Esas mesleği terzilikti. Ayrıca Urfa’da ilk olarak temizleyici dükkanı açtı. Uzun yıllar Terziler Derneği başkanlığı yaptı. İki dönem Belediye Meclis üyeliği yaptı. Evli, dört çocuk babasıydı.

       “Yurdum İçin Kore’ye Gidiyorum”, “Asfalt Yolda Şaşırmışam”, “11 Nisan Urfa’nın Kurtuluşu” Mustafa Dişli’nin yazdığı, Urfa ve Urfa dışında oynadığı tiyatro oyunlarıdır.

       Aynı zamanda sinema oyuncusuydu. Hüseyin Peyda ile “Mezarımı Taştan Oyun”, “Bu Nasıl Aşk”, Eşref Kolçak ile “Erkek Ali”, Yılmaz Güney ile “Hudutların Kanunu”, Nevin Aypar’la “Söyleyin Anama Ağlamasın”, Muhterem Nur ile “Bu Nasıl Aşk”, İbrahim Tatlıses ile “Kara Yazmalım” ve “Günah” filmlerinde oynamıştır. 

       Mustafa Dişli'nin hayatı ve eserleri Abuzer Akbıyık tarafından hazırlanan "Şanlıurfa Sevdalısı Mustafa Dişli" adlı kitapta toplanmıştır. Kitap 2009 yılında Sembol Yayınları tarafından yayınlanmıştır.

Kaynaklar:

A  http://www.abuzerakbiyik.com.tr/page_detail.php?page_id=225

A  http://www.abuzerakbiyik.com.tr/author_article_detail.php?article_id=3

Şiirlerinden Seçmeler:

AĞLAMAYIN LEY…

Bu gece eve sepeti boş getirdim

Kazanamadım, kazanı kaynatamadım.

Yatın ley, yatın loo…

Komşuda kıymalı ekmek kohi

Acıdır kohlamayın leyy,

Kohlamayın loo…

Tepsi tepsi kadayıf geçti

Üzlemeli pilav, süpha geçiy kapıdan

Acıdır bakmayın ley

Bakmayın loo…

Bu gece size

Aş yerine nenni çalacağam,

Ekmek yerine beşik sallayacağam,

Siz yatın ben ağlayacağam

Ağlamayın ley,

Sızlamayın loo…

ANEY

 1

Ben siye bu mektubu Aksaray’ da yazıyam,

Ne “Delice” ötüşü ne “Yusubu tutan” ın sesi var

Ne kazan kebabı ne şıllık kokusu var

Dolaştım adım adım aşhanaları

Lokantaları

Karnım doymadı leyy

Sen şimdi kara bahtım gibi

Kara sac üzerinde bazlamaç yapisan

Hem yapısan hem aktarisan ley

Buram buram karacadağın pirinci gibi

Ter dökisen

Doldur şişeye o damlalarını

Esans gibi kokliyim, leyy...

Dün gece gene seni rüyamda gördüm

Keşkeşli ayzeynen eyvanda gezisen

Babam kırk düğme yeleğini soymuş

Üzü kesik annebi ayakkabısını çıkarmış

Sen onu yellisen...

Kız aney çok zor bu şehirde yaşamak

Ama siye söz veriyem

Okuyacağam adam olacağam

Seni tandırlıhtan

Tezek dumanından

Kızgın güneş altından kurtaracağam, leyy

O çiğ köfte yoğuran elleriden öperem.

KIZ  ANEY

2

Bu mektubu siye şimdi, Beyoğlu’ndan  yaziyam

Deste deste derdim var Aney

Seni çok öksemişem

Gedemeç kenarında küleğin içindeki

Su mu  ayran mıydı, Aney

Şimdi cünge çekilmişsen

Teşi eliyde biye kazaklık yünk mi eğrisen

Yoksa çırık mı çevirirsen

Bütün bunlardan seni kurtaracağam leyy

Okuyup gelecağam

Dergah dergah yazılar

Sütun sütun minaralar  yanına

Sıra sırra saf saf

Fabrika bacaları koyduracağım

Yeminliyem  Aney

Siye hayırlı  evlat olacağam

Boranı kiftesi yuvarlıyan elleriden öperem.

KIZ ANEY

3

Bu mektubu da, tarihinin büyük şehrinde

Sokakları geniş  geniş Ankara’ da

Gökdelenlerin gölgesinde yazıyam

Topdağı’ nın Dedeyin Serinci’nin gölgesinde arıyam Aney...

Son sınıftayam siye faydalı olamasam namerdem

Bir sabah güneşle beraber

O ak şaçlarıyı iri dişli darakla darıyken

Bir fabrika dumanı görecahsan...

Babam sevincinde yiğit göğsüne vuracak

Bacım Heco zılgıt çalacak

Ve Urfam cennet bahçalarına dönecah

Fırat’ la Harran’ ı barıştıracağım.

Aney, eğ kulağı, bi söz söyliyacağam

Gelir gelemez evlenacağam

Arına – namusuna

Teline duvağına

O kınalı ayağına

Kurban olduğum

Urfalı iste, leyy

Burda evlenemem Aney

Yuvamı kurduktan sonra

Derdimi derdikten sonra

Ben siye kul köle olacağam, Aney

Seni Allah’ tan sonra seviyem Aney!...

KIZ ANEY

4

Okudum Aney

Adam oldum

Artık dertlerden kurtulacahsan

Artık siye bakan var

Oğlıy öğretmen oldu.

Get Dergah’ a  kurban kes

Gamı kederi

Karakoyun’a akıt

Oğlıy öğretmen oldı

Hastahaney doktorsuz

Sokaklarıy yolsuz

Mektepleri hocasız

Fabrikalarıy bacasız kalmayacak

Gül eğlen leyyy...

Oğlı bakan oldu.

Yumurtalı köfte yoğuran elleriyden öperem, leyy...

KIZ ANEY

5

Bu beşinci mektup      

            Ancak bu kadar.

Sebep olan, kebap ola...

İşleri yarım bıraktım

Yapamadım.

Yedik yumruğu

Hıyanetin cezası

Bende onlarla çektim

Ne ektim

Neler biçtim ?

Beni affet anam,

Aney...

25 Temmuz  1970

SOĞUDUM

Ölü eti yiyenlerden soğudum

Sana “Soğuk” diyenlerden soğudum

Hak’tan gayrısına kul olmak için

Bel kırıp baş egenlerden soğudum