Ali Püsküllüoğlu'nu Yitirdik.

Şair, dilci Ali Püsküllüoğlu'nu yitirdik.

ALİ PÜSKÜLLÜOĞLU
(1 Ocak 1935, Kadirli / Adana (Şimdi Osmaniye) – 24 Haziran 2008, Ankara )


Şair, dilci. Ali Memet, Aliş Güneyli ve Güney Çetin imzalarını da kullandı. Annesi Zeynep Aynı Hanım ile çiftçi Durdu Mehmet Püsküllüoğlu’nun oğlu. Kadirli Cumhuriyet İlkokulu ve Kadirli Ortokulu’ndan sonra 1952’de Mersin Lisesi’ndeki öğrenimini hastalığı nedeniyle sürdüremedi. Kadirli'de, Adana’da ve İstanbul'da çeşitli işlerde çalıştı. Bunlar arasında çiftçilik, gazete satıcılığı, sinema biletçiliği, avukat yazmanlığı, redaktörlük, gazetecilik ve yayımcılık sayılabilir. 1959’da İstanbul’da Çevre Yayınevi’ni kurdu. Kadirli’de Karacaoğlan adlı haftalık bir gazete çıkardı (29 Temmuz 1960, 12 sayı). 1960-83 arasında Türk Dil Kurumu'nda Yayın ve Tanıtma Kolu uzmanı olarak çalıştı, Kurum’a 1983'te tüzedışı olarak el konulması üzerine "istifa" ederek ayrıldı, bir süre sonra da emekli oldu. Ankara Radyosu’nda "Kitap Saati"ni (1962-63) ve Türkiye Radyoları’nda Türk Dil Kurumu adına "Arı Dile Doğru","Ana Dilimiz", "Öz Dilimiz" programlarını hazırladı (1963-66). Türkiye Radyoları’nda her akşam olmak üzere bir yıl süreyle yayımlanan, Atatürk’ün Söylev’ini ilk kez günümüz diline aktararak sunanlar arasındaydı. Ulus gazetesinin haftalık sanat-edebiyat sayfasını yönetti (Nisan 1970-Nisan 1971, 51 sayı); Halkçı gazetesinin sanat-edebiyat sayfasını yönetti (1973); şiir dergisi Yusufçuk‘u çıkardı (Ocak 1979-Aralık 1980, 24 sayı). Türk Dili dergisinin yazı kurullarında yer aldı. Çağdaş Türk Dili dergisinin kurulmasına ön ayak oldu ve dergiyi genel yayın yönetmeni olarak bir süre yönetti. Hürriyet topluluğunun yayımladığı Hürgün gazetesinde serbest yazar olarak çalıştı (1985). Öz Türkçe Sözlük kitabı 12 Mart döneminde toplatıldı ve bir buçuk yıl süren yargılama sonunda aklandı. Çocuklar için bir Türk şiiri seçkisi olan ve Kültür Bakanlığı’nca yayımlanan Kırlangıcın Kanat Vuruşu 12 Eylül döneminde savcılıkça soruşturuldu ve kitap hakkında takipsizlik kararı verildi.
İlk şiiri 1950’de Kadirli'de Oba gazetesinde yayımlandı. Dergilerde ilk şiiri Haziran 1951’de Kaynak dergisinde çıktı. Doğayı, sevgiyi ve toplumsal sorunları işlediği şiirleri, yazıları ve söyleşileri Varlık, Hisar, Anadolu Ekini, Ant, Özgür İnsan, Türk Düşüncesi, Türk Sanatı, İstanbul, Türk Dili, Papirüs, Dost, Oluşum, Hürriyet Gösteri, Milliyet Sanat Dergisi, Yusufçuk, Yazko Edebiyat, Çağdaş, Çağdaş Türk Dili, Çağrı, Tempo, Çevre, Damar, Değişim, Dil Dergisi, Dize, Dönem, Düşlem, Gurbet, Adam Sanat , Karşı, Kaynak, Mavi, Özgörü (Tarsus-Mersin), Promete, Püren, Söylem, Şiir Sanatı, Şiir-lik (Berlin- Almanya), Türk Folklor AraştırmalarıTürk Yurdu, Türkiye Yazıları, Yağmur, Yaklaşım (Balıkesir), Yansıma, Yaşasın Edebiyat vb. dergileriyle; Akşam, Vatan, Cumhuriyet, Ulus, Barış, Bugün, Dil (Kadirli-Adana), Halkçı, Yeni Halkçı, Hürgün, Karacaoğlan (Kadirli-Adana), Kozandağı (Kozan- Adana), Köylü Sesi (Adana), Kudret (Ankara), Oba (Kadirli-Adana), Vatandaş (Adana) ve Milliyet gazetelerinde yayımladı.
“Mağara/Dağ Başı” adlı radyo oyunu Türkiye Radyoları’nda, İngilizce’den çevirdiği tek perdelik oyunlar Türk Dili dergisinde yayımlandı.
İlk şiirlerinde halk şiirinin düşünce ve duyarlığından yararlandı; 1960’dan itibaren şiirlerinde İkinci Yeni ve toplumcu şiir anlayışının olanaklarını kullanarak açık ve yalın bir anlatımla kendi şiirini kurdu. Bir söyleşisinde "Benim şiirim, benim kuşağımın şiiri, herkesi ilgilendirmeyen şiirdir. Benim şiirim sessizliğin, usun ve karanlığın tadının şiiridir" dedi. Şiirinin özelliği "yalın bir Türkçeyle yazılmış, çok yalın, iç uyaklı, tartımlı dizelerden oluşan, yapısı sağlam, şiirimizdeki yenilikleri dikkatle izleyerek kendi şiirinin potasında eriten, toplumsal tarihi de kapsayan, zamana dayanıklı, söyleşi edası taşıyan şiirler." olarak özetlenebilir. Şiiri için Cemal Süreya şöyle der: "İlk şiirleriyle halk şiirine yakındır. Daha sonra İkinci Yeni’nin imge anlayışına katılmış, sonra da, toplumcu bir şiire uzanmak istemiştir. Ama her şiirinde Anadolu duyarlığının merkezde olduğu görülür."
Dil Derneği’nin ve Edebiyatçılar Derneği’nin kurucularındandır. Ekim 1960’dan bu yana Ankara’da yaşıyor; evli, bir çocuk babası.
Şiirleri İngilizce, Arapça, Fransızca, Rusça, İsveççe, Srrpça gibi dillere çevrildi. Şiirleri, anlatıları ders kitaplarında yer aldı. Bilim ve Ütopya dergisi “İz Bırakanlar” bölümünden birini ona ayırdı (Nisan 2004). Çağdaş Türk Dili dergisi, ayrıntılı özgeçmişini ve kendisiyle ilgili geniş bir kaynakçayı okurlarına sundu (Mayıs 2004). Bir şiir dergisi olan Dize de Haziran 2004 sayısını “Ali Püsküllüoğlu Özel Sayısı” olarak yayımladı.
Ozanlığının yanı sıra dil ve sözlük alanındaki çalışmalarıyla da kendini kabul ettirmiştir. Sözlük çalışmalarına 1963’te başladı ve ilk sözlüğü olan Öz Türkçe Sözlük 1966’da yayımlandı. O zamandan bu yana, kırk yılı aşan bir süre içinde, yirmiyi aşan sayıda ve çeşitli boyutta sözlükleri yayımlandı. Bunların ve şiir kitaplarının birçok baskısı yapıldı.
Tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Hastanesi’nde solunum yetmezliği nedeniyle 24 Haziran 2008’de yaşamını yitirdi. 25 Haziran 2008 günü Ankara Küçükesat Camisi’nde öğle namazının ardından kılınan cenaze namazı sonrası Gölbaşı Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Ödülleri: “Nasrettin Hoca” adlı kitabıyla 1981 Türk Dil Kurumu Çocuk Yazını Ödülü’nü, “Gül, Sevgili Yurdum” dosyasıyla 1983 Ömer Faruk Toprak Şiir Ödülü’nü, “Zamansız” adlı dosyasıyla 2005 Yunus Nadi Şiir Ödülü’nü aldı.
Yapıtları:
Şiir Kitapları:
& Pembe Beyaz (1955, Türk Sanatı, İst.)
& Aydınlık İçinde (1956, Sami Gürel Yayınları, İst.)
& Karanfilli Saksı (1958, Işıl Basımevi, İst.)
& Uzun Atlar Denizi (1962, GİM Yayınları, Ank.)
& Sırtımızda Kızgın Güneş (1965, AP Kitapları, Ank.)
& Unutma Onları (1976, Bilgi Yayınevi, Ank.)
& Yaz ve Yağmur (1978, Bilgi Yayınevi, Ank.)
& Gül, Sevgili Yurdum (1984, Varlık Yayınları, İst.)
& Eskidikçe (1992, Cem Yayınevi, İst.)
& Seçilmiş Şiirleri (1996, YKY, İst.)
& Babadat – Toplu Şiirler 1950-97 (1998, Arkadaş Yayınları, Ank.)
& Zamansız (2006, Özgür Yayınları, İst.)
Dil - Sözlükleri:
& Öz Dilimiz (1966, TDK Yayınları, Ank.)
& Konuşmalar (1966, TDK Yayınları, Ank.)
& Öz Türkçe Sözlük (1966, Nokta Yayınları, Ank.)
& Yaşar Kemal Sözlüğü (1974, Cem Yayınevi, İst.)
& Öz Türkçe Kılavuzu (1980, Maya Yayınları, Ank.)
& Çağdaş Türkçe Sözlük (1980, Maya Yayınları, Ank.)
& Ortaokullar İçin Türkçe Sözlük (1980, Maya Yayınları, Ank.)
& Seçilmiş Çocuk Adları Sözlüğü (1981, Maya Yayınları, Ank.)
& İlkokullar İçin Örnekli-Resimli Türkçe Sözlük (1988, ABC Yayınevi, İst.)
& Türkçe Sözlük (1991, Schulbuck Verlag, Almanya)
& Türkçenin Yazım Kılavuzu (1991, ABC Yayınevi, İst.)
& Arkadaş Türkçe Sözlük (1994, Arkadaş Yayınevi, Ank.)
& Türkçe Deyimler Sözlüğü (1995, Arkadaş Yayınevi, Ank.)
& Türk Atasözleri Sözlüğü (1995, Arkadaş Yayınevi, Ank.)
& Türkçe Sözlük (1995, YKY, İst.)
& Edebiyat Sözlüğü (1996, Özgür Yayınevi, İst.)
& Türkçenin Argo Sözlüğü (1996, Özgür Yayınevi, İst.)
& Öğrenciler İçin Temel Deyimler Sözlüğü (1996, Alfa Yayınları, İst.)
& Türkçedeki Yabancı Sözcükler Sözlüğü (1997, Arkadaş Yayınevi, Ank.)
& Öğrenciler İçin Resimli Türkçe Sözlük (1998, Arkadaş Yayınevi, Ank.)
& İlköğretim İçin Seçme Atasözleri Sözlüğü (2000, Doğan Kitap, İst.)
& İlköğretim İçin Temel Deyimler Sözlüğü (2000, Doğan Kitap, İst.)
& Yazım Kılavuzu (2001, Arkadaş Yayınevi, Ank.)
& İlköğretim İçin Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü (2004, Arkadaş Yayınevi, Ank.)
& Ereğli Yokken Armudun Adı Neydi (2007, Can Yayınları, İst., 94 s.)
& Edebiyat Sözlüğü (2008, Can Yayınları, İst., 128 s.)
Antolojileri:
& Sevgi Şiirleri Antolojisi (1955, Sami Gürel Yayınları, İst.)
& Şiirimizin Dört Ahmedi (1959, Çevre Yayınları, İst.)
& Yeni Türk Tiyatrosu (Kısa Oyunlar Seçkisi; 1969, Nokta Yayınları, Ank.)
& Türk Halk Şiiri Antolojisi (1975, Bilgi Yayınevi, Ank.)
Anlatı Kitapları:
& Efsaneler (1971, TDK Yayınları, Ank.)
& Türk Halk Öyküleri (1982, TDK Yayınları, Ank.)
Deneme Kitapları:
& Dile Karışılmaz mı? (2008, Can Yayınları, İst., 368 s.)
Çocuk Kitapları:
& Okumaya Geçiş Kitabı (1976, Ararat Yayınevi, İst.)
& Çocuklara Şakacı Şiirler (Seçki; 1977, Derinlik Yayınevi, İst.)
& Kırlangıcın Kanat Vuruşu (Seçki; 1979, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ank.)
& Nasrettin Hoca (1980, Derinlik Yayınevi, İst.)
& Anadolu Söylenceleri (1983, Milliyet Yayınları, İst.)
& Bektaşi (1987, Cem Yayınevi, İst.)
& Afacan Cem (10 Kitaplık Dizi; 1990, Cem Yayınevi, İst.)
Çevirileri:
& Açlar / William Saroyan (1 Perdelik Oyun; 1962, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ank.)

Kaynaklar:
Tanzimat'tan Bugüne Edebiyaçılar Ansiklopedisi Cilt II / 2001, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, İst., s: 688-689