BEŞİR AYVAZOĞLU

(11 Şubat 1953, Zara /Sivas - )

Yazar, edebiyat araştırmacısı, şair. Selim Gökçe imzasını da kullandı. Asıl ismi Beşir Ayvaz. Hesna Hanım ile inşaat ustası Seyfettin Ayvaz’ın oğlu. Sivas‘taki ilk ve orta öğreniminin ardından 1975’te Bursa Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü’nü bitirdi. Çeşitli liselerde Türkçe ve edebiyat öğretmenliği yaptı (1979-1985), TRT’de uzman olarak çalıştı. Lise yıllarında mahallî gazetelerde amatör olarak yürüttüğü gazetecilik mesleğini Hergün gazetesinde köşe yazarı ve kısım şefi (1978-79), Tercüman gazetesinde kültür ve sanat servisi şefi (1985-91), Türkiye gazetesinde kültür ve sanat yönetmeni, şefi (1992-94), Zaman gazetesi köşe yazarı (1995-2001), Yeni Ufuk gazetesi köşe yazarı (1997), Karar gazetesi köşe yazarı (24 Temmuz 2016 - ) olarak yürüttü. 1991’de Kültür Bakanlığı danışmanı olarak görev yaptı. 1994-95’te İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde kültür etkinlikleri genel yönetmeni olarak çalıştı. Hilmi Yavuz ile CNN Türk televizyonunda “Gökkubbemiz” adlı kültür-edebiyat programını hazırlayıp sundu. 2001’de TBMM tarafından RTÜK üyeliğine seçildi ve bu görevini 2005 Temmuz’una kadar sürdürdü. Daha sonra Türk Edebiyatı dergisinin genel yayın yönetmenliğini üstlendi (Eylül 2005), TRT 2’de “Bir Tepeden” adlı kültür programını hazırlayıp sundu (Ocak 2006).

Türkiye Yazarlar Birliği (kurucu), İLESAM (kurucu), Çocuk Vakfı (kurucu), Sezer Tansuğ Kültür ve Sanat Vakfı (kurucu), Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, TDV İslâm Ansiklopedisi Türk Dili ve Edebiyatı Merkez İlim ve Redaksiyon Kurulu üyesidir. ADTYK Atatürk Kültür Merkezi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları Repertuar Kurulu üyeliklerinde de bulundu. Halen 29 Mayıs Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışıyor. İstanbul’da yaşıyor; öğretmen Handan Ayvaz ile evli, iki çocuk babasıdır.

İlk yazısı 1968’de Hizmet gazetesinde (Sivas) yayımlandı. Şiir, yazı ve söyleşileri  Aksiyon, Boğaziçi, Defne, Dergâh, Divan, Hareket, Hergün, Hisar, İlim ve Sanat, İzlenim, Karar, Kubbealtı Akademi, Nihayet, Ötüken, Tercüman, Töre, Türk Edebiyatı, Türkiye, Türkiye Günlüğü, Yeni Türkiye, Zaman gibi dergi, gazete ve eklerinde yayımlandı.

“Beşir Ayvazoğlu''nu sadece edebiyat incelemelerinden, araştırmalarından tanıyanlar için Ateş Denizi romanı hiç kuşkusuz sürpriz bir kitap. Ancak onun şairliğini de bilenler için hiç de sürpriz değil. Çünkü Ayvazoğlu bir edebiyat incelemecisi, bir eleştirmen olmakla birlikte, edebiyatın diğer yanında da yer alan bir isim. Doğrusu masanın iki yanında da bulunması bir yazar için oldukça iyi bir imkân. Ayvazoğlu da bunu oldukça iyi değerlendirmiş. Çünkü Ateş Denizi, konusu, kurgusu, karakterleri, dramatik örgüsü ve diliyle apaçık bir ilk roman başarısı. Ayvazoğlu, Ateş Denizi''nde en iyi bildiği edebiyat tarihini ele alarak iyi bir romanda bulunması gereken tüm imkânları değerlendirmiş. Diğer yandan belki de romanın asıl başarısı, uygun yapısına rağmen günümüzde pek gözde olan popüler roman tuzağına düşmeden nitelikli bir eser olarak biçimlenmesi. Bu anlamda Ateş Denizi, şiirlerin, bağımsız hikâyelerin, edebiyat tartışmalarının yer aldığı, kurmaca ile gerçek arasında dil zevkiyle örülmüş, tümüyle dramatik durumlara yaslanan iyi kurgulanmış bir yapıyı içermekte.” (Necip Tosun)

Ödül: Aşk Estetiği adlı eseriyle 1982 Türkiye Yazarlar Birliği Fikir dalında Yılın Ya-zarı Ödülü’nü, Muradiye Ölü ve Gül adlı belgeseliyle 1986 Türk Millî Kültürüne Hizmet Ödülü’nü, Güller Kitabı adlı kitabıyla 1992’de Türkiye Yazarlar Birliği İnceleme dalında Yılın Yazarı Ödülü’nü, 1998’de Yahya Kemal Eve Dönen Adam adlı eseriyle Avrasya Vakfı Ödülü’nü, 1999 yılında Kombassan Vakfı Mevlâna Edebiyat Büyük Ödülü’nü, 2008 Uluslararası Türkiye Öğretim Derneği İsmail Gaspıralı Ödülü’nü, 2009 TBMM Üstün Hizmet Ödülü’nü, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen 2014 yılı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü aldı.

Yapıtları: İnceleme, Araştırma: Aşk Estetiği, 1982, Birlik, Ank.; Yahya Kemal: Eve Dönen Adam, 1985, Birlik, Ank.; İslam Estetiği ve İnsan, 1989, Çağ, İst.; Güller Kitabı, 1992 Ötüken, İst.; İslam Estetiği, 1992, Ağaç, İst.; Tarık Buğra: Güneş Rengi Bir Yığın Yaprak, 1995, Ötüken, İst., yb. “Büyük Ağa Tarık Buğra” adıyla, 2006, Kapı, İst.; Geleneğin Direnişi, 1996, Ötüken, İst.; Dede Efendi, 1996, Türk Akademisyenler Birliği, Amsterdam; Peyami Hayatı Sanatı Felsefesi Dramı, 1998, Ötüken, İst.; Kuğunun Son Şarkısı, 1999, Ötüken, İst.; Ömrüm Benim Bir Ateşti: Ahmet Hâşim’in Hayatı Sanatı Estetiği Dramı, 2000, Ötüken, İst., yb, 7.bas. 2019, Kapı, İst.; Neyin Sırrı Hâlâ Hasret, İst.: Kubbealtı, 2002; Divanyolu, Bir Caddenin Hikayesi, 2003, Ötüken, İst.; 1924 Bir Fotoğrafın Uzun Hikayesi, 2006, Kapı, İst.; Mevlana ve Günümüz Türkçesiyle Şiirleri, Refik Durbaş ile, 2007, Boyut, İst.; Kainatça Tanınmış Türk Şiir Kralı: Florinalı Nazım ve Şaşalı Edebi Hayatı, 2008, Kapı, İst.; Yahya Kemal'in İstanbul'u, 2008; Tanrıdağı’ndan Hıra Dağı’na – Milliyetçilik ve Muhafazakarlık Üzerine Yazılar, 2010, Kapı, İst.; Malik Aksel Evimizin Ressamı, 2011, Kapı, İst.; Kahveniz Nasıl Olsun?, 2011, Kapı, İst.; Üçüncü Tepede Hayat: Beyazıt Meydanı’nın Derin Tarihi, 2012, Kubbealtı, İst.; Yunus Ne Hoş Demişsin, 2014, Kapı, İst.;, He’nin İki Gözü İki Çeşme, 2014, Kapı, İst.; Edebiyatın Çanakkale’yle İmtihanı, 2015, Kapı, İst.; Saatler, Ruhlar ve Kediler, 2015, Kapı, İst.; Nuri Arlasez’in Saklı Hayatı Bir Medeniyeti Kurtarmak, 2017, BKG, İst.; Fikret, 2019, Kapı, İst.

Deneme: Geçmişi Yeniden Kurmak, 1987, Kubbealtı, İst.; Türk Kültür Coğrafyasında Bir Gezinti, 1990, Ötüken, İst.; Halk Şiirinden Tarihe, 1991, Ötüken, İst.; Defterimde Kırk Suret, 1996, Ötüken, İst.; Şehir Fotoğrafları, 1997, İnsan, İst.; Altı Çizili Satırlar, 1997, Timaş, İst.; Siretler ve Suretler, 1999, Ötüken, İst.; Yaza Yaza Yaşamak, 1999, Ötüken, İst.; Altın Kapı, 2001, Ötüken, İst.; Derkenar, 2002, Ötüken, İst.; Ney'in Sırrı, 2008, Kapı, İst.; Bir Ateşpâre Bin Yangın, 2017, Kapı, İst..

Roman: Ateş Denizi, 2013, Kapı, İst.

Monografi: Dersaadet’in Kalbi Beyazıt, 2009, Heyamola, İst.

Şiir: Gülname, 1983, Birlik, Ank.; Kaknus, 1991; Şiirler, 1996, Ötüken, İst..; Kayıp Şiir, 2009, Everest, İst.

Fabl: Aslanlar, Tilkiler ve Eşekler, 1989, Beyan, İst..

Derleme: Şeyh Galib Kitabı, 1995, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İst.; Fuzuli Kitabı, 1996, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İst.; Hakkı Süha Gezgin Edebî Portreler, 1997; Muhammed İkbal Kitabı, 1997; Doğu Batı Arasında Peyami Safa, 2000, Ufuk Kitapları, İst.

Biyografik Roman: Bozgunda Fetih Rüyası: Yahya Kemal’in Biyografik Romanı, 2001, Ötüken, İst..

Gezi: Alatav’dan Şardağı’na, 2008, Kapı, İst.

Söyleşi: Gel Söyleşelim –Cümle Geçen Demleri, 2012, Timaş, İst.; Dünyayı Güzelleştirmek-Turgut Cansever’le Konuşmalar, 2012, Timaş, İst.

Katkıda Bulunduğu Kitaplar: Hayal Şiir: Yahya Kemal Beyatlı Şiiri Üzerine Makaleler

Yayına Hazırladığı Kitaplar: Malik Aksel, Anadolu Halk Resimleri, 2010, Kapı, İst.; Malik Aksel, Türklerde Dini Resimler, 2010, Kapı, İst.; Malik Aksel, Sanat ve Folklor, 2011, Kapı, İst.; Malik Aksel, İstanbul’un Ortası, 2011, Kapı, İst.; Malik Aksel, Masal ve Resim, 2017, Kapı, İst.

Kaynaklar: Ahmet Kabaklı, Beşir Ayvazoğlu, Türk Edebiyatı, c. III, İstanbul 1991, c. IV, 375-386), Gürsel Aytaç, Beşir Ayvazoğlu’ndan İki Biyografi: Tarık Buğra ve Yahya Kemal, Cumhuriyet Kitap, S. 317, 1995; Taha Akyol,  Peyami Safa, Milliyet, 5 Ekim 1998), Nazan Bekiroğlu,  “Peyami”, Aksiyon, S. 204, 31 Ekim 1998; Nevzat Kösoğlu,  Hoşgeldiniz, Türk Yurdu, S. 135, Kasım 1998; Murathan Mungan, Çok Emeğin Az Görünen Yüzü, Milliyet, 8 Eylül 2002; Necip Tosun, “Gerçek ile Kurmacaarasında: Ateş Denizi”, Yeni Şafak Kitap, 12 Mayıs 2013; M. Orhan Okay, Sokaklar da Konuşur, Zaman, 1 Şubat 2004; Mustafa Kutlu, “Beşir Ayvazoğlu”, Yeni Şafak, 10 Aralık 2014; TBEA, c. I, 3. bas. 2010, 164-165; Timaş Yayınları internet sitesi; Alfa Yayınları internet sitesi, Kapı Yayınları internet sitesi.