ERKİNİSLİ AZMİ

(1907, Erkinis (şimdiki adı Demirkent) Köyü, / Yusufeli / Artvin - 1987)

      Asıl adı Mustafa Adil Özder’dir. 1. Dünya Savaşı (1914-1918) döneminde ailesiyle birlikte Sungurlu’ya göçtü. Öğrenimine orada devam etti. 1920 yılında ailesi yeniden Yusufeli’ne döndü. 2 yıl kadar babasından ders alan Azmi, daha sonra Ersis Merkez Numune Mektebi bünyesinde sınavlara katılarak ilkokulu bitirdi. 1923 yılında ise Erzurum Dar-ül Muallimin Mektebine girip 1928 yılında mezun oldu.

       Halk şiirine küçük yaşlardan beri ilgisi olan Azmi, okul yıllarında şiir yazmaya ve aşıklık geleneğini öğrenmeye başladı.

       Erkinisli Azmi 60 yıla varan öğretmenliği ve Kültür Bakanlığında çalıştığı döneminde dolaştığı ve görev yaptığı her yerde halk kültürüne ilişkin araştırmalarını sürdürdü.

       Yüzlerce makalesi ve yazısı değişik yerlerde yayımlanan Azmi, hemen her konuda şiir yazdı. Kendi çağdaşlarından Ardanuçlu Efkari (1900-1980), Posoflu Müdami (1902-1967) gibi birçok aşıkla karşılaştı ve bu karşılaşmaları belgeledi.

       Azmi’nin “Yusufelili Muhibbi” (1940), “Türk Çoruh’ta Kurtuluş ve Anavatana Kavuşma Anlamı”, “Doğu İllerimizde Aşık Karşılaşmaları (1965), “Yusufelili Aşık Muhibbi ve Mevlid-i Şerif” (1968), “Yazı ve Resimlerle Çevre İncelemesi, Artvin İli 1” (Abdullah Aydın ile birlikte, 1969), “Artvin Folkloru 1” (1970), “Artvin ve Çevresi, 1828-1921 Savaşları” (1971), “Tarihte Çıldır (Ahıska) Atabeyleri ve Torunları” (1971), “Resimli Artvin İli Bilgileri 1” (1971), “Muhibbi ile Esmahan Hikayesi” (1976) adlı kitapları yayımlanan Azmi’nin özellikle Artvin ve Kuzeydoğu Anadolu aşıklık geleneğinde önemli çalışmaları oldu.

       Ayrıca 16. yüzyılda yaşamış Bektaşi şairlerinden bir Azmi daha bulunmaktadır.

       Azmi’nin şiirlerinin bir bölümü Hayrettin Tokdemir tarafından “Yusufelili Azmi” (1997) adıyla yayımlandı.

Kaynaklar:

A  http://www.ozanlar.biz/azmi.html

Şiirlerinden Seçmeler:

DAĞLAR

Çıksam üstünüzden baksam sılaya

Tepeleri göğe yaklaşan dağlar

Hazırlanmış gibi göğü delmeye

Sivri tepeleri oklaşan dağlar

Başka güzellik var yağmur karında

Dertlere şifadır bugün yarın da

Bekçileşmiş durur yurt kenarında

Çelik kale gibi sıklaşan dağlar

Hiçbir duruş var mı böyle heybetli

Başları dimdiktir değil gurbetli

Sılasından ayrı biraz hasretli

Uzaktan uzağa koklaşan dağlar

Sümbül kokusudur esen rüzgarı

Bir beyaz çiğdemdir yazınki karı

Bir mevsimde zümrüt birinde sarı

Kışın pamuk giyip aklaşan dağlar

ESİRGER

Mecnun olduk bir Leyla’nın özüne

Sitemkardır gelmez derman esirger

Derim lütfet içem aşkın zehrini

Süründürür katle ferman esirger

Zulmü hem çok hem de cilve naz onda

Gönül tellerini çalar saz onda

Gülşen onda bahar onda yaz onda

İlaç kendisidir derman esirger

Bilmez çektiğimiz cevr ü cefayı

Merhametsiz zulmü yüz bin defayı

Böyle gider esirgerse vefayı

Azmi de elbet ki bir can esirger