(24 Şubat 1954 [Nüfus kaydında 18 Eylül 1953], Yukarı Aratan Köyü, Aralık
/ Iğdır
- )
Ziver
Hanım ile Haydarali Aras'ın kızı.
Ölen kız kardeşinin
adını taşıyor. Beş yaşına kadar “Tamam” adıyla yaşadı. Nüfus cüzdanı çıkınca ”Fatma” adını aldı. 1967'de Iğdır Kurtuluş İlkokulu'nu, 1970'te İzmir Cumhuriyet Kız
Meslek Lisesi orta kısmını, 1973'te Cumhuriyet Kız Meslek Lisesi'ni bitirdi. Daha sonra kimya
teknisyeni olmak için Mersinli Endüstri Meslek Lisesi Kimya Bölümü'nde okudu.
AÖF Halkla İlişkiler Bölümü'nü ikinci sınıfta terk etti. Bir süre
Almanya’da yaşadı. Yurda dönüp kimya teknisyeni olarak çalıştı. 1999'da Maden
Tektik Arama Müdürlüğü İzmir Şubesi'den
emekli oldu. MESAM
üyesi. İzmir'de yaşıyor; bekar.
Aşıklık
geleneğinin ağır bastığı bir çevrede yetişmesinin de etkisiyle şiire küçük yaşlarda
ilgi duymaya başladı. İlk şiirlerini ilkokul döneminde yazdı. Ayrıca Mihriban
Aras aracılığıyla geleneksel halk hikayelerini öğrendi. İlk
şiiri 1975'te Hürriyet Gazetesinin
Avrupa baskısında
çıktı. Şiirleri, öyküleri, yazıları ve söyleşileri; Akatalpa, Akköy, Alaz, Asma
Köprü (Paris/Fransa),
Aydınlık, Aydili, Bakış (Almanya),
Birgün, Bireylikler, Cumhuriyet Ege, Cumhuriyet Kitap, Deliler
Teknesi, Denizsuyukâsesi, Dize, Eliz Edebiyat, Evrensel,
Güven, Hayâl, Honar ve Eghtesad
(İran), Kar, Kasaba Sanat, Kıyı Dili, Klaros, Lacivert, Lodos, Mavi Yeşil, Patika, Referans
(Almanya), Sarmal Çevrim, Serhat Kültür, Silgi, Sincan
İstasyonu, Şehir, Şiiri Özlüyorum,
Şiirden, Şiiristan,
Şiirsaati,
Temren, Üvercinka,
Yeşil Iğdır, Zarf vb
dergi ve gazete eklerinde yayımlandı. Şiirleri İspanyolca, Farsça,
Azeri Lehçesi, İngilizce
ve Katalanca
gibi çeşitli dillere çevrildi. "Özür
Bitiyor" ve
"Ben Yunusum"
adlı şiirleri
Gökhan Temur tarafından
bestelendi. Bir süre
Canaz İnternet TV’nin “Şiir Saati” programının yapım ve sunumunu
gerçekleştirdi.
"“Şiir haksızlığa karşı isyandır.” düşüncesiyle
şiirini kuran Fatma Aras, bireysellikten, toplumsallığa, oradan evrenselliğe
uzandığı, insanı kucaklayan bir özsel eylem gerçekleştirmeye çalışıyor." (Çiftçi)
Ödül:
“Göğü
Azalan Kuşlar” adlı dosyası ile Metin Eloğlu adına düzenlenen 2012
Homeros Şiir Yarışması’nda üçüncülük ödülünü aldı (Ödülü Çağrı Çığsığırçı’nın
“Herkes ve Her Şey Geçer Adlı Kâinat” adlı dosyasıyla paylaştı).
Hakkında Yazılan Tezler: Fahriye Merve Türker,
"Fatma Aras'ın Hayatı ve Eserleri Üzerine Bir İnceleme", YLT, Dan. Dr. Öğr. Üyesi İrfan Murat Yıldırım,
Celal Bayar Üni.
SBE Türk Dili ve Edebiyatı ABD, Manisa: 2019, 95 s.


Yapıtları: Şiir: *Saklıyım, İzmir: Etki/Dize, 2008 *Göğü
Azalan Kuşlar, İzmir:
Etki/Dize,
2012 *Ağrılı Beklemeler, İzmir: Etki/Dize, 2015 *Söz ve
Hançer, İzmir: Etki/Dize, 2017 *İkiz Acılar, Ank.: Kaos Çocuk Parkı, 2019 *Olduğu Gibi, İzmir: Temren, 2020 *Aras’ta – Toplu Şiirler, Ank.:
Klaros, 2022 *Herkes İçin Hüzün, ŞYK Kitap, 2023 / Öykü-Anı: *Dağ, Su
Korku, İst.: Zengin, 2017 / İnceleme: *Aras
Boyu Çığlık, Ank.: Klaros, 2020 / Mektup:
*Turna
Ağıtı, İst.:
Mühür, 2015 / Anlatı: *Türküler
Kan Damlası, Ank.:
Klaros,
2021 / Katkıda Bulunduğu Kitaplar: *Güneşi
Öpmek İçin, Egeli
Kadın Yazarlar Oluşumu, 2011 *Adil Okay,
Şair Kapıları, İst.:
Ütopya, 2015 *Şairime
Mektuplar-1,
(haz.
Seçkin Zengin), "Sevgili
Orhan Veli" adlı yazısıyla; Ank.: Klaros, 2020 *Mustafa
Özturanlı
İzmir'in Seyir Defteri, Ank.:
Kanguru, 2020 *Çocukluğuma Mektuplar (haz. Seçkin Zengin), "Merhaba Sevgili Çocukluğum" adlı yazısıyla;
Ank.: İzan,
2020 *Usta Şairler Poetikaları Üzerine Söyleşiler, (haz. Veysel
Çolak, Aslıhan Tüylüoğlu, Hatice Eğilmez Kaya),
Ank.: Akdoğan,
2021 *Veysel
Çolak: Şiir Diye
Bir Kelime, (haz. Hatice Eğilmez Kaya), Ank.: Akdoğan, 2022.
Kaynaklar:
Önder Birol Bıyık, "Kendine Kapanan
Liriz", Cumhuriyet Kitap, S. 1550, 31 Ekim 2019, 8; Orhan Bahçıvan-Bekir Karadeniz, Doğulu Ozanlar, İst.: Karamavi, 2010; Çiftçi,
Tezkire; Veysel Çolak, ““Göğü Azalan Kuşlar” Azalan İnsanın Şiirleri”, Cumhuriyet
Kitap, S. 1012, 2012; *E. Bülent Yardımcı, “’Göğü Azalan Kuşlar’ Lodos Beşiği
Sallayan Bir S. Güz Delisi”, İz Dergisi,
5 Mayıs 2012; Dizdar Karaduman, “’Ağrılı Beklemeler’ İnadına Şiir, Mühür, S.
41, Temmuz-Ağustos 2012 *Zeki Karaaslan, “’Göğü Azalan Kuşlar’ : Fatma Aras”, Mühür,
S. 49, Kasım-Aralık 2013
Hazırlayan. Şükrü Kırkağaç
*23 Ocak 2023 tarihinde güncellendi.
Şiirlerinden
Seçmeler:
BİR
YÜREK
Küsme bana ömür sevdam ölürüm
Bir ben yanan bir sen yanan bir
yürek
Bunca sene ne çektim ben bilirim
Bir ben yanan bir sen yanan bir
yürek
Ateş olsam yağmurlarla sönerim
Dünya olsam kuraklığa dönerim
Uç deseler toprağına konarım
Bir ben yanan bir sen yanan bir
yürek
Dertlerimi sandıklara düreydim
Güzelliği yollarına sereydim
Ne olurdu bir sefanı süreydim
Bir ben yanan bir sen yanan bir
yürek
Biliyorum bakışımdan anladın
Gözlerimde son damlaydın damladın
Bilmem bana bilmem kime ağladın
Bir ben yanan bir sen yanan bir
yürek
Son ışığı beraberce söndürdük
Sessiz sessiz başımızı döndürdük
Zorda olsa bu duyguyu öldürdük
Bir ben yanan bir sen yanan bir
yürek
ÇOCUĞUN
SABAH KORKUSU!
Karanlığı geniş, gecesi uzun
Tutunduğu düş dağılıyor avuçlarında
Bir bir azaltıyor kentin sokaklarını.
İçi burkuluyor, parkta yalnız bir çiçek
Sarılıyor yastığın küskün yüzüne.
Umut ona gördüğü her kuş
Aşk dolduruyor hayatın boşluğuna.
Dağları buluşturuyor bir bir
Çocukluğunda korkutan geceler
Aldatan güzel rüya
Yatağında ıslak bir sabah
Odada annenin acıtan sesi.
Karşı pencerede kadın, yanında çocuk
Üşüten bir ağlama, eğilse yüzü geceye
F/atma diyecek.
Eliz
Edebiyat Dergisi
YAŞARKEN
BİNE BÖLÜNDÜK
Bir yankıdır Ağrı'dan kalkan duman
İnce ince yol çiziyor üç ülke arasında
Gölgem saklambaç oynuyor ebe/ siz
Üşüten dervişliğim kaygılı
"Uluyan kurt, meleyen kuzu, yırtıcı
kuşlar"*
Sabahlar boran, geceler ateş
Nefeslerin sıkıştığı bu kentte
İsterim bir iklim açsın eskiyi
Soyutlaşsın somutlar her geçen gün içinde
Sonradan bağışlanır acıtan uzaklıklar
Şimdi bir solgunluk mevsimidir havada
Yanık kokar türkümüz
Kara çadır ak çadıra sırt dönmüş
Bir öfke yoğunluğu güneşi örtecek kadar
Elin eli uzanmış sinsi duvar örüyor
Bunun için yazgımız da sansürlü
Düşlerimle tek soluk oluyorum doğuda
Onunla parlatırım yüreğimde lâl yakut
(*) Behçet Necatigil
Eliz
Edebiyat, Ağustos 2014
“Ağrılı
Beklemeler” adlı kitabından
ZAMANSIZ
KAR BAŞLADI
Zamansız kar başladı can dolu
İstanbul'a
Ayaz hazana düştü orada soldu gülüm
Uyudu koca şehir sessizlik yağdı
yola
Sevdamın öksüz gülü seni mi buldu
ölüm
Çocukken oyun sandık sulara koyarken
iz
Delindi gök tabanı köpürdü sildi
deniz
Gözlerimle çizdiğim resimlere dedim
biz
Alaycı bir ayrılık kırdı kanadım
kolum
Hayatın pençesinde eridi gitti dağım
Sabahları olmayan geceye konuk bağım
Yazı kışı ters dönmüş bilinmez hangi
çağım
Fırtınayla boğuşan sulara hasret
çölüm