MUSTAFA ÖNEŞ

 

(1935, Giresun – 19 Ocak 2017, İstanbul)

Eleştirmen. Giresun ve Erzurum liselerinde öğrenimini tamamladıktan (1960) sonra İÜEF Felsefe Bölümü’nü bitirdi (1972). Memurluk, kitapçılık, reklam şirketlerinde metin yazarlığı ve Milliyet Sanat dergisinde düzeltmenlik yaptı. İstanbul’da yaşadı.

21 Ocak 2017 günü evinde ölü bulundu. Yalnız yaşayan şairin iki gün önce öldüğü anlaşıldı. Cenazesi 27 Ocak 2017 günü, Şişli Camii’nde kılınan öğle ve cenaze namazlarının ardından İstanbul Feriköy Mezarlığı'nda toprağa verildi.

İlk şiiri Giresun’da yayımlanan Karadeniz Postası gazetesinde, ikinci şiiri “Düş Ağrısı” ise 1958’de Varlık dergisinde çıktı. Varlık, Yelken dergilerinde şiirlerini yayımlamayı sürdürdü. 1966’da Yeni Dergi’nin açtığı eleştiri yarışmasında birincilik kazandıktan sonra eleştiriye yöneldi. 1960 sonrası Türk şiiriyle ilgili eleştiri, değerlendirmeleri ile şiirleri; Alan 67, Cumhuriyet, Felsefe, Kitap-lık, Ludingirra, Milliyet Sanat, Papirüs, Soyut, Varlık, Yansıma, Yeni Dergi, Yeni Ortam gibi dergi ve gazetelerde yayımlandı. Başlangıçta öznel eleştiriye ilgi duyarken son yıllarda nesnel eleştiri yöntemlerine bağlı göründü. “Öneş şiiri öğelerine ayırırken matematik ve mantığın verimlerinden yararlanır. Bu türden eleştirilerinde dizelerin kümelenişinin sistematiğini matematikten; anlamlandırma sürecini de mantıktan yararlanarak analiz eder.” (Mutlu)

Ödül: “Nâzım Hikmet’in Şiiri” ile 1966 Yeni Dergi Eleştiri Yarışması’nda ödülü Mehmet H. Doğan ile paylaştı. Şiir Kuşatması ile 2006 Memet Fuat Eleştiri Ödülü’nü aldı.

Yapıtları: Şiir: *Tekne Kazıntısı, (Tülay Ferah’la), İst.: Pia, 2013

Deneme-Eleştiri: *Şair-Şiir Yazıları, İst.: Oğlak, 1996 *Şiir Kuşatması, İst.: Say, 2007 *Şiirsiz, İst.: Pia, 2011.

İnceleme: *Ali Avni Öneş (Hasan Öğütçü ile), 1995

Kaynaklar: TBEA, c. II, 2001, 644-645/2010, 803; Necatigil, İsimler, 290; Kurdakul, Sözlük, 480; Karaalioğlu, 422; Hasan Akarsu, Şiir Kuşatması”, Cumhuriyet Kitap, S. 897, 26 Nisan 2007, 10; C. Hakkı Zariç, “Mustafa Öneş Öldü Diyeler”, Evrensel, 28 Ocak 2017; Betül Mutlu, “Mustafa Öneş’in Eleştirileri Üzerine Bir İnceleme”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, c. 12, D. 62, 2019, 188-195.

Yayına Hazırlama: Şükrü Kırkağaç