17 Ekim 2010 Pazar

ARİFE KALENDER


Fotoğraf: Şükrü Kırkağaç, 20 Kasım 2009, Antalya

(7 Ağustos 1954, Ermişli Köyü, Arguvan / Malatya - )


       İlk kitaplarını Arife Kalender Önel adıyla yayımladı. Fatma Hanım ile müteahhit Sadık Kalender’in kızı. Lise son sınıfa kadar Malatya’da okuduktan sonra, İstanbul Fenerbahçe Lisesi’nden mezun oldu. 1977 yılında İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu Almanca Bölümü’nü bitirdi. Kadıköy Ortaokulu ve Kadıköy Anadolu Lisesi’nde Almanca öğretmenliği yaptıktan sonra 1997 yılında emekli oldu. 1994 yılında Umut FM’de “Yaşamda Sanat” programını hazırladı.
       Türkiye Yazarlar Sendikası, Pen, Edebiyatçılar Derneği, Cemal Süreya Derneği, BESAM (Bilim ve Sanat Eseri Sahipleri Meslek Birliği) ve Nazım Hikmet Vakfı üyesi olan Kalender, 1997-2001 yılları arasında PEN Yazarlar Derneği’nin yönetim kurulunda Genel Sekreter olarak çalıştı. Besam (Bilim ve Sanat Eseri Sahipleri Meslek Birliği) ve Nazım Hikmet Vakfı kurucu üyesi olan Arife Kalender, 20022007 yılları arasında Besamda yönetim kurulu üyeliği, ikinci başkanlık yaptı. 2007-2009 yılları arasında Türkiye Yazarlar Sendikası’nda genel sekreter ve yönetim kurulu üyesi olarak görev aldı. 2000 yılında Uluslararası Struga Sanat Festivali’ne katıldı. İstanbul'da yaşıyor.
       Çağdaş Alman Edebiyatı’ndan Erich Fried, Gerhard Hauptmann, Georg Trakl, Ulla Hahn, Albert Ehrenstein, Else Lasker Schüler, Erich Kastner, Rose Auslander, Hilde Domin, Mascha Kaléko'dan şiirler çevirdi. Edip Cansever, Metin Eloğlu, Şükran Kurdakul, Behçet Necatigil, Turgut Uyar, Özdemir Asaf, Arif Damar, Ahmet Muhip Dıranas, Sennur Sezer, Nâzım Hikmet, Ataol Behramoğlu, Melisa Gürpınar, Oktay Rifat, Gülten Akın, Cemal Süreya, İlhan Berk, Cahit Sıtkı Tarancı, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Necdet, Behçet Aysan, Ruşen Hakkı, Refik Durbaş, Ülkü Tamer, Veysel Çolak, Nihat Behram incelemeleri çeşitli dergilerde yayımlandı.
       İlk şiiri “Bir Düğün Havası” 1973 yılında Yansıma dergisinde yayımlandı. Şiirleri, yazıları, çevirileri ve söyleşileri Abece, Akademi Gökyüzü, Akatalpa, Akköy, Alaz, Amanos Yazıları, Bahçe, Cumhuriyet Kitap, Damar, Dar Sokak, Dize, Eşik, Etken, Evrensel Kültür, Gösteri, Hayâl, İle, İnsancıl, Kalender, Karşı, Kıyı, Kidonya, Kurşun Kalem, Mühür, Şiir Ülkesi, Şiiri Özlüyorum, Şiirsaati, Taflan, Türk Dili, Varlık, Yansıma, Yasakmeyve, Yaşasın Edebiyat, Yazılıkaya, Yelkovan, Yeni Biçem, Yeni E dergi ve gazete eklerinde yayımlandı.
       Ödülleri: “Suskun Resimler Durağı” adlı şiir kitabı 1995 Behçet Aysan Şiir Ödülü’nde övgüye değer eser bulundu. “Deli Bal” adlı kitabıyla 2005 Orhon Murat Arıburnu Şiir Ödülü’nü,        “Dört İsmail Bir Leyla” adlı kitabıyla Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği'nin Prof. Türkân Saylan adına düzenlediği 7. Türkân Saylan Sanat Ödülü’nü (Ödülü Mehmet Fırat Pürselim’in “Akılsız Sokrates” adlı kitabıyla paylştı) aldı.
      Yapıtları: Şiir:  Maviler da Eskidi, 1992, Cem Yayınevi, İst.; Göçebe Sevinçler, 1994, Cem Yayınevi, İst.; Suskun Resimler Durağı, 1995, Hera Şiir Kitaplığı, İst.; Gül Küstü, 1997, Hera Şiir Kitaplığı, İst.; Kırmızı Firari, 1999, Cem Yayınevi, İst.; Kadın Burcu (2001, Hera Şiir Kitaplığı, İst.; Deli Bal, 2004, Telos Yayıncılık, İst.; Yedi İklim Dört Mevsim – Türkiye Destanı, 2007, Phoenix Yayınları, Ank.; Dil Altı, 2009, Cem Yayınevi, İst.; Gül Küstü – Toplu Şiirleri I (2011, İlya Yayınları, İzmir; Maviler de Eskidi, Göçebe Sevinçler, Suskun Resimler Durağı, Gül Küstü, Kırmızı Firari ve Kadın Burcu adlı kitaplarının toplu basımı); Suçlu Fırtınalar – Toplu Şiirleri II (2011, İlya Yayınları, İzmir; Deli Bal, Yedi İklim Dört Mevsim-Türkiye Destanı, Dil Altı ve yeni şiir dosyası Suçlu Fırtınalar adlı kitaplarının toplu basımı); Gece Islıkları, 2014, Tekin Yayınevi, İst.; Acı Yeşil, 2014, Tekin Yayınevi, İst.; Yağmur Sandım Kendimi, 2018, Hayâl Yayınları, İst.
       Öykü: Dört İsmail Bir Leyla, 2016, Tekin Yayınevi, İst.; Herkesin Karanlığı, 2018, Hayâl Yayınları, İst.
       Deneme, İnceleme, Eleştiri:  Şiir Irmakları, 2006, Phoenix Yayınevi, İst.; Şiir Adaları – Çağdaş Şairlerimiz, 2015, Kaynak Yayınları, İst.; Günler-Yazılar, 2015, Nezih-Er Yayınları, İzmir
       Monografi: Bendeki Malatya, 2010, Heyamola Yayınları, İst.
       Yayına  Hazırladığı Kitaplar: Alpay Kabacalı Kitabı - Yazı, Emek, Alçakgönüllülük (Sabri Kuşkonmaz ile; 2014, Tekin Yayınevi, İst.)
      Katkıda Bulunduğu Kitaplar: Ay Sallanıyor / Pen’in Deprem Kitabı, 1999, Cumhuriyet Kitapları, İst.; Erol Özyiğit, Şairini Arayan Mektuplar, 2008, Dönence Basım, İst.; Fazıl Hüsnü Dağlarca Kitabı, 2009, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları; Gülsüm Cengiz, Kadınlar İçin Söylenmiştir, 2011, Evrensel Basım Yayın; Betül Dünder, Şairler Arasında Kadın Olmak, 2013, Paradoks Yayınları; Kadınların Ruh Acıları (Mine Ömer, Gültekin Emre ve Hülya Soyşekerci birlikte; 2014, Nezih-Er Yayınları, İzmir); Zehra İpşiroğlu, Kadınların Gözüyle Yazmak ve Yaşamak, 2014, Cumhuriyet Kitapları, İst.; Ülkü Tamer Kitabı, 2014
       Çocuk Kitapları:  Kuşlar Geçiyor (Çocuk şiirleri; 2010, Kavis Yayınları, 2012, Bencekitap Yayınları, Ank.); Deren’in Şarkıları (Çocuk şiirleri; 2012, Bencekitap Yayınları, Ank.); Mehmethan'ın Rüyası, 2014, Nezih-Er Yayınları, İzmir); Mehmethan'ın Pabucu, 2016, Nezih-Er Yayınları, İzmir; Mehmethan Pazarda, 2018, Nezih-Er Yayınları, İzmir
Kaynaklar: Cumhuriyetten Günümüze Türk Şiiri Antolojisi Cilt 5 / Abdullah Özkan – Refik Durbaş / 1999, Boyut Dosya Yayınları, İst.; Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi Cilt II / 2001, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, İst.


Şiirlerinden Seçmeler:

GÖÇEBE SEVİNÇLER

Temizlikçi kadınlara
Yüzümde ardıç kokusu
Pekmez karışımı gülümseme
Dişlerim var mı, yok
Gülmeler eskidi çeyizimde
Göçebe sevinçler
Hüzün olur
Bir ağaç kurur da kurur

Camlar parlatırım
Düşlerimden
Böler böler atarım
Serçelerin türküsü
Sarkar durur
Gün vurur ellerimde köpüğe
Yorulur damarımın güvercini
Başı göğsümde uyur.

Karlar düşer trenime
İnatçı kirle çırpınır duvar
Kavgalara çamaşırsuyu katarım
Temizlerim evleri
Muhabbet artığı izmaritler
Gizli aşklar çoğaltırım
Çığlıklar alır
Çığlıklar bırakırım

Irmağının dili yok
Yağmur yağar trenime

“Göçebe Sevinçler” adlı kitabından

AY SALLANIYOR

Gül ayaklarını çekti yerden
parmakları kor ateşe dokunmuş
titriyor kiraz, bal döküyor yemişler
çıldırmış Çınarcık’ın çınarları
yaz ömrünü kısaltmış, erken gelmiş güz
gencecik ölülerin elinde kalem
yazıyor: ölüm adın deprem bugün

uçup durdu çatılarda yüzünde peçe
düşman denmez toplarının yönü yok
bin başlı dev, can yiyip can içiyor
telgrafın tellerinde cızırtı
telde şaşkın, telde huysuz
elinde tırpan bir ecel oturuyor

toprak ana sallama dizlerinde
kaplumbağa korkuyor karıncalar kaçamaz
masal değil anlattığın, ninni değil uğultu
korktu sesinden deniz çakıllar savuruyor
böğürtlen kökünde yolunu şaşırdı su
uyu artık! hırçın kabuk

Ayyy ayy, ay sallanıyor!..

“Kadın Burcu” adlı kitabından

İSTİRİDYE VE İNCİ

ölmekten yeni geldim
kimse görmedi doğduğumu

aldatıcıydı akıntısı suların
kayaların dibindeki midye kocaman duruyordu

bir kum tanesinin soluğu yeter mi denizlere
ömrüm kendisine yaldızlı bir kabuk arıyordu

saklandım bir istiridyenin pembe gizemlerine
sürüklenip geri geldim sedeflerle örttüm kumu

yakalandım ağlara, zaman ele verdi beni
hüznümün beyazı satılıyordu

söz dilde gizli, inci konuşmaz
acemi sarraf kör bıçakla sedefi tenimden kaldırıyordu

küçük diyor, değersiz kılıyor bedenimi
kahırlı sabır, yangın sınırında kav bekliyordu

kum tanesinin inciye dönüşmesi son perde
yaşam her nesneye ayrı zamanda giysiler biçiyordu

ölmekten yeni geldim
kimse görmedi doğduğumu

“Deli Bal” adlı kitabından

SUÇLU FIRTINALAR

Zaman

hızla geçti yanımdan
yemeğin neden pişmediğini düşünürken
usulca çekildi pencereden

çiçeğe dokundu mevsim
düştü yere
fırtınayı suçladım

Ömür

yorulur sonunda
köze saklanır
rüzgârla boğuşan alevler boşa

Yol

rehber buldum, pir’e vardım
elim tuttu mürşidim
suya vardım, aksim âsi yansıdı
var git dedim kendime
gönlümü azarladım

kibir ve kabir yakındır birbirine
miraç gecesiydi sözcüklerin
birini çaldım katarından
özümü söze sakladım

bindim anlamın eyerine
uçuruma değmiş
kanadım

Masal

var mıydım?
Hiç…


Akatalpa, Sayı: 125, Mayıs 2010 

Arife KALENDER

Hiç yorum yok: