ABDİ

 

ABDİ / (1857, Şanlıurfa – 1941, Şanlıurfa)

Divan şairi. Babası Hacı Abdizâde Emin Efendi’dir. Okuma ve yazmayı mahalle mektebinde öğrendi ve 1870’de Dabakhâne Medresesi’ne devam etti. 1872’de buradan ayrılarak Rüşdiye’ye kaydoldu ve burayı bitirdikten sonra memuriyet hayatına atıldı. İlk görevi Urfa Tahrirat Kalemi Kâtipliği’dir. Burada dört yıl çalıştı, bu sıralarda şiir yazmaya başladı. Sırasıyla aynı dairede Müsevvidlik (Proje görevlisi), Hakkâri Tahrirat Müdürlüğü, Harran Tahrirat Müdür Vekilliği, Maraş İdâre Meclisi Başkâtipliği görevlerinde bulundu ve bu son görevinden 1911’de emekliye ayrıldı. 1887’de Hacc’a gitti. 1893-94’te Halep vilayetinde bulundu, aynı zamanda Halep Vilâyet Gazetesi’nin yöneticiliğini de yaptı. 1910’da Harbiye’den Topçu Üsteğmen olarak mezun olan oğlunun 1911’de bir manevrada şehit olduğu haberi üzerine felç oldu, gördüğü birçok tedaviye rağmen hayatının sonuna kadar şifa bulamadı. Geçirdiği rahatsızlıktan dolayı ömrünün sonuna kadar bakıma muhtaç bir halde yaşayan Abdi, yalnızlık, hastalık ve evlat acısı içinde 1941’de Urfa’da vefat etti.

Divanındaki nazirelere bakıldığında Abdi’nin geniş bir divan kültürü olduğu, Fuzûli, Fehim, Rıf’at, Koca Ragıp Paşa, Ruhi, Vehbi, Şem’i ve Nâbi gibi ünlü divan şairlerinin divanlarını gözden geçirdiği anlaşılmaktadır. Abdi, Klasik Divan şiirinden çokça etkilenen bir şairdir. Yazdığı şiirlerin büyük çoğunluğu naziredir. Bu bakımdan onun zikredilecek en önemli tarafı bir nazire şairi olduğudur. Şiirlerindeki konu, tüm divan şiirinde olduğu gibi aşk, şarap ve hikmettir. Derinden sezilen bir tasavvuf havası da gözden kaçmaz. Şiirlerine hakim olan duygu hüzündür. Abdi’nin şiirlerindeki karamsar havanın ise kişisel kederlerinden kaynaklandığı bilinmektedir. Felçli olması nedeniyle elleri titreyen Abdi, kendisi söylemiş yeğenleri yazmıştır. Çağına göre Abdi’nin dili oldukça sadedir. Yer yer konuşma diline yakın şiirler yazmıştır. Urfa sıra gecelerinde gazellerinin oldukça çok okunması, dilinin sadeliği ve konularının hüzün olmasından dolayıdır. Abdi’nin şiirleri yapı olarak beyit düzenine dayanır. Kaside, gazel ve mesnevi tarzını tercih etmiştir. 193 adet şiiri mevcut olup yapı olarak divançe niteliğindedir. Tam bir divan niteliği taşımaz.

Yayına Hazırlayan: Şükrü Kırkağaç

Yayınlanma Tarihi: 20 Ocak 2025