ABDÜLAHAD NÛRİ / (1865, Boyabat/Sinop – 1927, İstanbul)
Nâib
Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî. Şair, yazar, avukat ve kâtip. İlk
eğitimini Boyabat ve Demirci’de tamamladı, ardından Florina, Vezirköprü,
İstanbul Valide Sultan ve Boyabat rüştiye mekteplerinde devam etti. Okul
haricinde Arapça, Farsça, Rumca, Fransızca, Ermenice öğrendi; hukuk,
telgrafçılık ve eski eserler üzerinde çalışma yapabilmek için eğitim aldı. 1891’de
İdare-i Mahsusa Meclisi’nde Başkâtip Muavini olarak çalışmaya başladı. II.
Abdülhamid döneminde istibdada karşı olduğu gerekçesiyle 1894’te Kastamonu’ya
sürüldü. II. Abdülhamid’in tahtan indirilmesinden sonra Selanik Vilayeti
Nevrekob Kaymakamlığı ve Osmanlı Seyr-i Sefâin İdaresi’nde Muhaberat Müdürlüğü
yaptı. Gazete yazılarından dolayı 1913’te tekrar Kastamonu’ya sürüldü.
Sürgünden sonra 1914’te Muhaberat Müdürlüğü’ne, 1915’te Sevkıyat Müdürü olarak
Halep’e, 1918’de Adana Vilayeti İaşe Müdürlüğü’ne görevlendirildi. 1920’de
İngiliz işgal kuvvetleri tarafından tehcir suçu işlediği gerekçesiyle hapse
atıldı, hapisten kaçarak İnebolu’ya geldi.
Kastamonu’da
Millî Mücadeleyle ilgili çalışmalara destek verdi. Millî Mücadele başarıyla
sonuçlandıktan sonra İstanbul’daki Seyr-i Sefâin İdaresi’nde Evrak
Müdürlüğü’ndeki işine döndü. Ağustos
1927’de İstanbul’da ölen Abdülahad Nuri’nin mezarı Beşiktaş’taki Maçka
Mezarlığı’ndadır.
Edebiyat,
tarih, dil, hikâye, şiir, tasavvuf gibi alanlarda çalışmalar yaptı, manzum ve
mensur tarzda eserler verdi. İlk yazılarını 1890’larda İstanbul’daki gazete ve
dergilerde yazdı. Kastamonu’da bulunduğu 1921-23 arasında dönemin aydın
kesimini oluşturan İsmail Habib (Sevük), Hüsnü (Açıksöz), İsmail Hakkı
(Uzunçarşılı), Arif Nihat (Asya), Orhan Şaik (Gökyay), Talat Mümtaz (Yaman)
gibi kişilerle çalıştı. 1 Ocak-15 Nisan 1922 arasında Doğu başlıklı mecmuayı (8
sayı; Sahibi ve başyazarı Abdülahad Nuri, Yazı işleri müdürü İsmail Hakkı
Uzunçarşılı) çıkardı. Şiirleri ve yazıları; Açıksöz gazetesi ile Doğu
ve Servet-i Fünûn mecmuasında yayımlandı.
Hakkında Hazırlanan Tezler: *Vehbi Kahveci, Abdülahad
Nuri'nin Kastamonu'daki Yayın Çalışmaları: 1921 – 1923”, YLT, Dan. Doç. Dr.
Mehmet Serhat Yılmaz, Kastamonu Üni. SBE Tarih ABD, Kastamonu: 2015, 244 s.
Lisans tezleri: Percihan Atuğ, “Doğu
Dergisinin İçerik İncelemesi”, Lisans tezi, Kastamonu: Gazi Üni. Kastamonu
Eğitim Fak. Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümü, 1997; Osman Özmen, “Doğu
Dergisi (1922), Bibliyografya Çalışması”, Lisans tezi, Kastamonu: Kastamonu Üni.
Fen Edebiyat Fak., Tarih Bölümü Lisans, 2007.
Yapıtları:
Şiir: *Ölen Kızım, İst.: Mürüvvet Mtb., 1307/1889 *Sâkî-nâme-i
Nûrî, Kastamonu: Kastamonu Vilayet Mtb., 1325/1907 *Nidâ-yı İntikâm, İst.: 1331/1913
*Şehid Kızı, İst.: Yeni Mtb., 1336/1917 *İçki, Kastamonu: Kastamonu Vilayet Mtb.,
1337/1918 / Öykü: *Kürt Düğünü, İst.: Cemal Efendi Mtb., 1306/1888 / İnceleme:
*Atalar Sözü, İst.: Yeni Osmanlı Mtb., 1334/1916 *Edirne Tarihi *Sa’dî ve
Gülistân *Misâllü Mecelle / Destan: *Yunan Harbi Destanı, Kastamonu: Kastamonu
Vilayet Mtb., 1339/1920 *Millî Destanlar *Deâvi-i Hukûkîyede Şâhidlik / Diğer:
*Tembellik yâhud Gayrete Teşvik, 1304/1886 *Münşeât-ı Kavânîni İst.: Asır
Kütüphanesi, 1305/1887 *Teshil-i Tahsil, İst.: Cemal Efendi Mtb., 1306/1888 *Dârü’l-aceze
ve Mükrimîn-i Müslimîn, İst.: Mihran Mtb., 1311/1893-1894 *Doğu, Kastamonu: Kastamonu
Vilayet Mtb., 1338 *Mev’ıze-i Hasene, İst.: İbrahim Efendi Mtb., 1310/1892 *Türkiye
Seyr ü Sefâin Tarihçesi, İst.: Ahmed İhsan Mtb., 1926 *İnşâ-ı Umûmî *İsfendiyaroğulları
Meskûkâtı *Halep Kitâbeleri *Harf ve Edât *Âdâb-ı Aklâm *Metrûke
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder